وستیبولوپلاستی یک روش جراحی است که برای افزایش عمق وستیبول یا فضای بین لب و لثه، انجام میشود. این روش معمولاً برای بیمارانی انجام میشود که در اثر بیماریهای پریودنتال یا آسیبهای تروماتیک، بخشی از بافت لثه خود را از دست دادهاند. هدف از جراحی وستیبولوپلاستی، کمک به صحبت کردن و غذا خوردن و نیز افزایش استحکام لثه برای قرارگیری ایمپلنت یا دندان مصنوعی است. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره این روش جراحی، به خواندن این مقاله ادامه دهید.
وستیبول دندان چیست؟
وستیبول دهان که تحت عنوان وستیبول باکال نیز شناخته میشود، به فضای بین دندان و لب و گونهها گفته میشود. وستیبولهای دهانی، در داخل دهان قرار دارند و به عنوان ورودی حفره دهان عمل میکنند.
وستیبول دهانی فضایی در ناحیه بالای دهان است که حرکت لبها و گونهها را در هنگام حرف زدن، غذا خوردن و فعالیتهای دیگری که با دهان انجام میشود، امکان پذیر میسازد؛ این فضا از بیرون به وسیله لب و گونهها، از داخل دهان توسط دندان و لثه و از بالا توسط ساختار استخوانی فک (ساختار آلوئولی) احاطه شده است.
وستیبولوپلاستی چیست؟
روشهای مختلفی برای وستیبولوپلاستی وجود دارند و اینکه کدام روش مناسبتر است؛ به شرایط بیمار بستگی دارد. در ادامه به معرفی برخی از رایجترین روشهای وستیبولوپلاستی پرداخته میشود:
- وستیبولوپلاستی ساده: در این روش برشهایی در مخاط و در امتداد برآمدگی آلوئول به منظور افزایش عمق وستیبول ایجاد میشود.
- گرافتهای پوستی با ضخامت کم: در این روش یک لایه پوست نازک از محل اهدا برداشته شده و به محلی که به وستیبولوپلاستی نیاز دارد؛ پیوند داده میشود.
- گرافتهای مخاطی ضخیم: در این روش بخشی از بافت مخاطی سقف دهان برداشته شده و به محلی که به وستیبولوپلاستی نیاز دارد؛ پیوند داده میشود.
- فلپهای موضعی: در این روش از بافتهای مجاور برای افزایش عمق وستیبول استفاده میشود.
- Z-Plasty: این تکنیک شامل ایجاد یک سری برشهای Z شکل برای افزایش طول وستیبول است.
- استئوژنز: در این روش به تدریج قطعات استخوانی برداشته میشوند تا با تشکیل استخوان جدید، عمق وستیبول افزایش پیدا کند.
فواید وستیبولوپلاستی
فواید وستیبوپلاستی عبارتاند از:
بهبود موقعیت دندان مصنوعی
یکی از دلایل اصلی انجام وستیبولوپلاستی افزایش عمق وستیبول دهان، برای قرارگیری بهتر دندان مصنوعی یا سایر تجهیزات مربوط به ترمیم و زیبایی دندان است. این کار باعث افزایش ثبات و قرارگیری راحتتر پروتزهای دندانی میشود.
بهبود صحبت کردن و غذا خوردن
با افزایش عمق وستیبولهای دهانی، فضای بیشتری برای حرکت زبان و سایر بخشهای دهان وجود دارد؛ در نتیجه فرد راحتتر میتواند غذا بخورد یا حرف بزند.
بهبود زیبایی
وستیبولوپلاستی میتواند ظاهر فرورفتۀ صورت را که ممکن است در اثر تحلیل لثه یا سایر مشکلات دهانی به وجود بیاید بهبود ببخشد؛ از این جهت در زیبایی تأثیر زیادی دارد.
پیشگیری از بیشتر تحلیل رفتن لثه
در برخی موارد میتوان با وستیبولوپلاستی لثهها را به یک وضعیت پایدار رساند و از تحلیل بیشتر لثهها جلوگیری کرد.
افزایش اعتماد به نفس و کیفیت زندگی
وستیبولوپلاستی با بهبود وضعیت سلامتی دهان و دندان و نیز افزایش زیبایی، باعث افزایش اعتماد به نفس و کیفیت زندگی افراد میشود.
وستیبولوپلاستی برای چه کسانی مناسب است؟
افرادی برای جراحی وستیبولوپلاستی مناسب هستند که دارای وستیبولها دهانی کمعمق باشند و تمایل به نصب ایمپلنت دندان یا استفاده از دندان مصنوعی داشته باشند. ممکن است این افراد به دلیل بیماری یا آسیب، بخشی از بافت لثههای خود را از دست داده باشند، یا اینکه به طور مادرزادی با این مشکل متولد شده باشند.
افرادی که میخواهند جراحی وستیبولوپلاستی را انجام دهند، باید وضعیت سلامت عمومی پایداری داشته باشند، بهداشت دهان و دندان را به خوبی رعایت کنند و نیز بتوانند به طور کامل از دستورالعملهای مراقبتی قبل و بعد از جراحی پیروی کننند. در مورد افراد سیگاری یا افرادی که بیماریهای خاص دارند، باید برای مناسب بودن این جراحی، بررسی شود.
وستیبولوپلاستی برای چه کسانی مناسب نیست؟
افراد زیر ممکن است کاندید مناسبی برای جراحی وستیبولوپلاستی نباشند:
- افرادی با وضعیت سلامتی ضعیف: افراد که دارای شرایط پزشکی کنترل نشده یا شدید، مانند دیابت کنترل نشده، بیماری قلبی عروقی، یا سیستم ایمنی ضعیف هستند؛ ممکن است کاندیدای مناسبی برای وستیبولوپلاستی نباشند. این بیماریهای زمینهای خطرات حین و بعد از جراحی را افزایش میدهند.
- افراد دارای عفونتهای فعال دهان: اگر فردی دارای عفونت فعال دهان مانند بیماری پریودنتال یا آبسه باشد، به طور کلی توصیه میشود قبل از انجام وستیبولوپلاستی، عفونت را درمان کرده و به ثبات سلامت دهان و دندان دست یابد. انجام عمل جراحی در صورت وجود عفونت میتواند منجر به افزایش خطر عوارض و اختلال در روند بهبودی شود.
- افراد دارای مشکلات درمانی: برخی از افراد ممکن است شرایطی داشته باشند که بهبود زخم را مختل کند، مانند دیابت کنترل نشده، اختلالات عروقی یا اختلالات خود ایمنی. این شرایط ممکن است خطر عوارض را افزایش داده و بر روند بهبودی پس از وستیبولوپلاستی تأثیر منفی بگذارد.
- افرادی که انتظارات غیرواقعی دارند: داشتن انتظارات واقعبینانه در مورد نتایج وستیبولوپلاستی برای بیماران بسیار مهم است. این روش میتواند عمق یا عرض وستیبولهای دهانی را افزایش دهد، اما نمیتواند تمام مشکلات مربوط به عدم ثبات پروتزهای دندان یا سایر مشکلات دهان را رفع کند. بهتر است قبل از جراحی با دندانپزشک خود درباره مزایا و محدودیتهای این روش صحبت کنید.
برای تعیین اینکه آیا وستیبولوپلاستی برای نیازها و شرایط خاص شما گزینه مناسبی است یا خیر، باید حتماً با یک جراح دندانپزشک مشورت کنید. جراح سلامت دهان، سابقه پزشکی و سایر عوامل را ارزیابی میکند تا تشخیص دهد که آیا این روش مناسب است یا خیر و در مورد خطرات و مزایای احتمالی با شما صحبت خواهد کرد.
آمادگیهای لازم قبل از عمل وستیبولوپلاستی
قبل از انجام وستیبولوپلاستی، جراح دهان یا دندانپزشک شما دستورالعملهای خاصی را در اختیار شما قرار میدهد که باید در روزها و هفتههای منتهی به عمل انجام دهید. این دستورالعملها معمولاً شامل موارد زیر هستند:
- معاینه پزشکی: ممکن است برای کسب اطلاع از وضعیت کلی سلامت، به معاینه پزشکی نیاز داشته باشید. این معاینه معمولاً شامل، بررسی سابقه پزشکی، معاینه فیزیکی، آزمایش خون یا حتی تصویربرداری میباشد.
- تنظیم نحوۀ مصرف داروها: معمولاً دندانپزشک قبل از جراحی از بیمار میخواهد که داروهایش را تنظیم کند. ممکن است نیاز به قطع مصرف برخی داروها باشد، چون بعضی از داروها احتمال خونریزی در حین جراحی را افزایش میدهند.
- ناشتا بودن: باید قبل از جراحی برای مدت معینی ناشتا باشید. یعنی از چند ساعت قبل از عمل باید از خوردن و آشامیدن هر چیزی پرهیز کنید.
- پاکسازی ناحیه قبل از عمل: جراح از شما میخواهد که قبل از عمل، دهان خود را با یک محلول دهانشویه آنتی باکتریال و ضدعفونی کننده بشویید. این کار به کاهش احتمال عفونت در حین جراحی کمک میکند.
- کمک گرفتن: از آنجایی که در حین عمل ممکن است از آرامبخش یا بیهوشی عمومی استفاده شود، باید ترتیبی دهید که یک نفر در روز عمل شما را همراهی کند و شما را به منزل برساند.
- مراقبتهای بعدی: ممکن است برای فعالیتهایی مثل غذا خوردن یا تمیز کردن دندانها به کمک نیاز داشته باشید. بهتر است کسی در کنار شما باشد تا بتواند در صورت لزوم به شما کمک کند.
نحوه انجام وستیبولوپلاستی
این جراحی معمولاً تحت بیحسی موضعی، انجام میشود. در برخی موارد، در صورت لزوم، ممکن است از بیهوشی عمومی یا آرامبخش هم استفاده شود. دو روش برای ایجاد برش وجود دارند که عبارتاند از:
- روش اسکالپل: این روش بسیار مرسوم است و در آن برشهایی برای جدا کردن بافت پیوندی و محل اتصال ماهیچهها، بین گونهها و لثهها ایجاد میشود.
بعد از اینکه جراح برشها را برای افزایش عمق وستیبولهای دهانی ایجاد کرد، گونه را در محلی جدید بخیه میزند. برای تسریع روند بهبودی، ممکن است جراح پیوند بافت را نیز انجام دهد.
- روش لیزر: در این روش، جراح دهان از لیزر دایود برای برداشتن رشتههای عضلانی و عریض کردن وستیبول استفاده میکند. بعد از جراحی، دندانپزشک از دستگاه لیزر دیگری برای افزایش سرعت بهبودی، در طی چند جلسه استفاده میکند. این روش دارای مزایای زیر است:
- جای زخم را کاهش میدهد.
- نیاز به بخیه را کاهش میدهد.
- برای افرادی که دچار اختلالات خونی هستند مناسب است.
روش | وستیبولوپلاستی اسکالپل | وستیبولوپلاستی با لیزر |
تکنیک | از این جراحی برای برش و برداشتن یا تغییر شکل بافت استفاده میشود. | از لیزر برای برداشتن بافتها با دقت بالا استفاده میشود. |
نحوه انجام | یک برش ایجاد شده، بافت اضافی برداشته میشود و در آخر محل برش بخیه زده میشود. | از انرژی لیزر برای برداشت و اصلاح صحیح بافت استفاده میشود. |
زمان بهبود | دوره بهبودی طولانیتر به دلیل آسیب بافتی بیشتر | زمان بهبودی کوتاهتر به دلیل آسیب بافتی کمتر |
خونریزی | ممکن است باعث خونریزی بیشتر در طول عمل شود. | کاهش خونریزی به دلیل خاصیت انعقادی لیزر |
مدیریت جراحی | جراحان با مشاهده و تماس مستقیم این جراحی را انجام میدهند. | کنترل دقیق بر برداشتن بافت با حداقل آسیب به ساختارهای اطراف وجود دارد. |
هزینه | به طور کلی در مقایسه با تکنیکهای لیزر مقرون به صرفهتر است. | ممکن است به دلیل هزینه تجهیزات و نگهداری لیزر گرانتر باشد. |
تشکیل اسکار و زخم | ممکن است جای زخم برشهای جراحی باقی بماند. | تکنیکهای لیزر زخم ایجاد نمیکنند یا اینکه زخمهای ناشی از آنها کمتر به چشم میآیند. |
بیهوشی | معمولاً با بیحسی موضعی انجام میشود. | ممکن است از بیحسی موضعی یا آرام بخش، استفاده شود. |
تخصص جراح | نیاز به تجربه و مهارت در استفاده از ابزار جراحی دارد. | نیاز به تخصص در جا به جایی لیزر و تعامل با بافت دارد. |
انعطاف پذیری با شرایط | در تمام مراکز درمانی قابل اجرا است. | به دلیل در دسترس نبودن تجهیزات در همه جا، با محدودیت رو به رو است. |
احساس بعد از عمل | ممکن است بیمار به صورت موقت یا دائم در ناحیه تحت درمان دچار بیحسی شود. | کاهش خطر آسیب عصبی و بیحسی |
حفظ بافت | ممکن است منجر به از دست دادن مقداری بافت در طول عمل شود. | با برداشتن دقیق بافتها، از بین رفتن بافت به حداقل میرسد. |
عوارض بعد از عمل | احتمال عفونت، درد و تأخیر در بهبود زخم وجود دارد. | کاهش خطر عفونت و عوارض مرتبط با آسیب بافتی |
مراقبتهای لازم بعد از وستیبولوپلاستی
پس از عمل، جراح دهان ممکن است ترکیبی از آنتیبیوتیکها، مسکنها و دهان شویهها را برای کمک به جلوگیری از درد و ایجاد پلاک تجویز کند. همچنین دستورالعملهای مراقبتی خاصی را دریافت خواهید کرد که باید در طول دوره بهبودی بعد از جراحی وستیبولوپلاستی انجام دهید، این دستورالعملها ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- تمیز نگه داشتن ناحیه در طول فرآیند بهبودی
- خوردن غذاهای نرم
- پیروی از یک روتین مراقبت از دهان و دندان
در حین دوره بهبودی، باید چند بار برای معاینه به دندانپزشک مراجعه کنید، به خصوص اگر بخیهای دارید که باید کشیده شود. محل جراحی وستیبولوپلاستی، بعد از حدود چهار هفته به طور چشمگیری بهبود مییابد و نیز وستیبولها عمیقتر میشوند.
عوارض وستیبولوپلاستی
مانند هر عمل جراحی، وستیبولوپلاستی ممکن است با خطرات و عوارض جانبی همراه باشد. در ادامه به برخی از عوارض جانبی احتمالی که ممکن است پس از وستیبولوپلاستی رخ دهد، اشاره میشود:
- درد و ناراحتی: بیماران ممکن است تا چند روز پس از جراحی درد داشته باشند که با مصرف داروهای مسکن قابل کنترل است.
- تورم و کبودی: تورم و کبودی پس از جراحی شایع است و ممکن است چند روز تا یک هفته ادامه داشته باشد.
- خونریزی: در حین و بعد از جراحی ممکن است مقداری خونریزی رخ دهد، اما معمولاً ظرف چند ساعت متوقف میشود. اگر خونریزی ادامه یافت، فوراً با جراح خود تماس بگیرید.
- عفونت: بعد از هر جراحی خطر عفونت وجود دارد. جراح برای کاهش خطر عفونت، آنتی بیوتیک تجویز میکند.
- بیحسی: برخی از بیماران ممکن است در ناحیه جراحی دچار بیحسی شوند که ممکن است چند هفته طول بکشد.
- جای زخم: ممکن است بعد از جراحی بافت اسکار تشکیل شود، اما معمولاً ناچیز است و به مرور از بین میرود.
- محدودیت باز شدن دهان: در برخی موارد، بیماران ممکن است پس از جراحی، در باز کردن دهان دچار مشکل شوند. این عارضه معمولاً موقتی است و با گذشت زمان برطرف میشود.
باید حتماً قبل از عمل، درباره خطرات و عوارض جانبی احتمالی با جراح مشورت کنید. جراح به شما کمک میکند تا با مزایا و معایب روش وستیبولوپلاستی آشنا شوید و بتوانید انتخاب درست تری داشته باشید.
هزینه وستیبولوپلاستی چقدر است؟
هزینه جراحی وستیبولوپلاستی، به میزان مشکل شما و تعداد جلسات درمانی بستگی دارد و حتی نوع داروی بیحسی مصرف شده هم در قیمت اثر میگذارد. به طور کلی هزینهها به روش جراحی هم بستگی دارد. در ضمن در نظر داشته باشید که مهارت جراح لثه و اعتبار کلینیک دندانپزشکی نیز ممکن است بر هزینه نهایی مؤثر باشد.
سؤالات متداول
آیا وستیبولوپلاستی دردناک است؟
بیماران ممکن است تا چند روز پس از جراحی درد و ناراحتی را تجربه کنند، اما میتوان آن را با داروهای مسکن کنترل کرد.
بهبودی بعد از جراحی وستیبولوپلاستی، چقدر طول میکشد؟
زمان بهبودی ممکن است متفاوت باشد، اما معمولاً بهبودی کامل چند هفته طول میکشد.
این روش معمولاً چقدر طول میکشد؟
بسته به تکنیک خاصی که استفاده میشود، این روش ممکن است از یک تا سه ساعت طول بکشد.
چه نوع بیهوشی برای این عمل استفاده خواهد شد؟
وستیبولوپلاستی معمولاً تحت بیهوشی عمومی انجام میشود.
آیا وستیبولوپلاستی در کودکان قابل انجام است؟
بله، وستیبولوپلاستی در کودکانی که به دلیل بیماری یا ضربه، دچار کاهش عمق وستیبول شدهاند، قابل انجام است.
بعد از وستیبولوپلاستی باید چه چیزی خورد؟
بعد از جراحی تا مدتی بیماران باید غذاهای نرم بخورند، اما بعد از مدتی میتوانند غذاهای سفت را نیز به برنامه خود اضافه کنند.
آیا میتوان وستیبولوپلاستی را همراه با سایر روشها انجام داد؟
بله، وستیبولوپلاستی را میتوان با سایر جراحیها یا درمانهای دهان و دندان بر اساس نیازهای مختص هر فرد ترکیب کرد. ممکن است در کنار کاشت ایمپلنت دندان، پیوند استخوان یا سایر روشها هم برای رسیدن به نتیجۀ مدنظر انجام شوند.