جراحی ایمپلنت دندان، عملی است که در آن به‌جای ریشه‌ی دندان از پایه‌های (پست) پیچ‌مانند فلزی استفاده می‌شود و به‌جای دندان افتاده، کشیده‌شده یا آسیب‌دیده، دندان مصنوعی قرار داده می‌شود که ظاهر و کارکردی مشابه دندان طبیعی دارد. نحوه‌ی انجام جراحی ایمپلنت دندان، به نوع ایمپلنت و وضعیت استخوان فک شما بستگی دارد. مزیت اصلی ایمپلنت، حمایت از دندان جدید شما است و روندی است که نیازمند ترمیم استخوان و چسبیدن آن به دور ایمپلنت است؛ چون این ترمیم استخوان زمانبر است، این پروسه میتواند چندین ماه طول بکشد.
مزایای جراحی ایمپلنت دندان
- بازیابی توانایی جویدن
- بازیابی زیبایی ظاهری
- کمک به حفظ استخوان فک در برابر تحلیل‌رفتن به دلیل ازدست‌رفتن استخوان
- حفظ سلامت استخوان و لثه‌های مجاور
- کمک به ثبات دندان مجاور (کناری)
- بهبود کیفیت زندگی
ایمپلنت دندان چیست؟
ایمپلنت دندان، یک شیء پیچ مانند است که از تیتانیوم یا سرامیک سازگار با استخوان ساخته شده و با جراحی، در داخل استخوان فک قرارداده می‌شود. بعد از اینکه محکم به استخوان جوش خورد، عملکردی مشابه ریشه‌ی دندان خواهد داشت.
ایمپلنت دندان از چه بخش‌هایی تشکیل می‌شود؟
فیکسچر
خود ایمپلنت، که با عنوان فیکسچر شناخته می‌شود، جزئی کوچک و پیچ مانند است که در زیر لثه قرار داده می‌شود. فیکسچر با کمک جراحی در استخوان فک قرار داده می‌شود و به‌عنوان ریشه‌ی ایمپلنت شما خواهد بود.
اباتمنت
چون فیکسچر کاملاً زیر خط لثه قرار می‌گیرد، باید از اکستندر (متسع‌کننده) استفاده شود تا آن را به دندان مصنوعی وصل کند. این متصل کننده، که اباتمنت نامیده می‌شود، پیچ کوتاه و پهنی است که تا خط لثه یا بالای آن می‌رسد تا برای جایگزینی دندان حمایت لازم را فراهم کند.
تاج
پروتز (بخش مصنوعی)، قسمتی از ایمپلنت دندان است که ظاهر و عملکردی مشابه دندان طبیعی دارد. این جزء میتواند جنس‌های مختلفی، مانند پرسلین (چینی) یا سرامیک داشته باشد و میتواند کاملاً در جای خود پیچ شود و یا روی اباتمنت چسبانده شود.
جنس‌های ایمپلنت دندان
برای تولید ایمپلنت دندان، مواد تیتانیومی یا سرامیکی استفاده می‌شود؛ تیتانیوم بیشتر استفاده می‌شود. ویژگی آن این است که جذب‌پذیری زیستی بالایی دارد و درنتیجه به‌خوبی توسط بافت‌های موجود جذب می‌شود. علاوه بر این، تیتانیوم ماده‌ای با خاصیت ارتجاعی و دوام بالا است. چون تیتانیوم یک فلز است، حساسیت یا مشکلات دیگر مربوط‌به عدم تحمل، باعث پس زدن ایمپلنت خواهد شد.
در مقایسه با ایمپلنت‌های تیتانیومی، ایمپلنت‌های سرامیکی، بسیار زیاد تولید و کاشته می‌شوند. مخصوصاً در افراد دارای بیماری‌های مزمن، ایمپلنت‌های دندانی سرامیکی غیرفلزی، جایگزین بسیار مناسبی هستند. علاوه بر آن، رنگ ایمپلنت سرامیکی بسیار شبیه دندان طبیعی است؛ درنتیجه این ماده از لحاظ زیبایی نیز برتری دارد.
انواع ایمپلنت دندان
سه نوع ایمپلنت دندان وجود دارند که شما می‌توانید از بین آن‌ها، اندواستیل، ساب‌پریواستیل و زیگوماتیک را انتخاب‌کنید. اندواستیل، ایمن‌ترین و رایج‌ترین است و بعد از آن ساب‌پریواستیل و سپس زیگوماتیک قرار می‌گیرند که سخت‌ترین است و به‌ندرت استفاده می‌شود.
ایمپلنت اندواستیل
ایمپلنت اندواستیل، رایج‌ترین نوع ایمپلنت است. آن‌ها به‌شکل پیچ هستند و در استخوان فک قرار می‌گیرند تا دندان مصنوعی روی آن قرار گیرد.
ایمپلنت ساب‌پریواستیل
ایمپلنت ساب‌پریواستیل، به‌جای اینکه در استخوان فک قرار گیرد، روی استخوان و همچنان زیر لثه، قرار می‌گیرد. قاب فلزی در زیر لثه قرارمی‌گیرد که پایه‌ای (پست) به آن وصل است. سپس لثه دور قاب را می‌گیرد تا آن را ثابت نگه دارد. دندان مصنوعی به پایه‌هایی که از لثه بیرون‌زده‌اند، وصل می‌شود. این روش تنها زمانی استفاده می‌شود که استخوان فک فرد برای جایگذاری (کاشت) ایمپلنت کافی نباشد.
ایمپلنت زیگوماتیک
ایمپلنت زیگوماتیک، نادرترین نوع ایمپلنت است. این نوع، پیچیده‌ترین نوع است و فقط باید درصورتی که استخوان فک کافی برای روش اندواستیل را دارید، انجام شود. ایمپلنت، به‌جای اینکه در استخوان فک قرار گیرد، در استخوان گونه قرار خواهد گرفت.
چه کسانی به ایمپلنت دندان نیاز دارند؟
اکثر افرادی که یک یا چند دندان خود را از دست داده‌اند، کاندید ایمپلنت دندان هستند. اگر به دلایل زیر، دندانی را ازدست بدهید، نیازمند ایمپلنت خواهیدبود:
- خرابی (پوسیدگی دندان)
- شکستگی ریشه‌ی دندان
- عادت روی هم فشردن دندان یا دندان قروچه
- آسیب به صورت
- بیماری لثه
چه کسانی نباید ایمپلنت دندان انجام دهند؟
برخی عوامل باعث کاهش احتمال موفقیت ایمپلنت دندان خواهد شد. کاندید ایمپلنت دندان نخواهید بود اگر:
- سیگارمی‌کشید.
- پرتودرمانی گردن یا سر انجام داده‌اید.
- دیابت کنترل نشده دارید.
درمان ایمپلنت دندان
جراحی ایمپلنت دندان، چندین ماه طول می‌کشد. این روش جراحی، نیازمند برنامه‌ریزی دقیق جراحی، چندین مرحله (فاز) بهبود و نصب نهایی تاج ایمپلنت است.
فاز1: مشاوره
در جلسه‌ی مشاوره‌ی ابتدایی، متخصص ایمپلنت، جراحی ایمپلنت را توضیح خواهد داد. هدف اصلی بحث این است که مشخص شود کدام پروتز (بخش مصنوعی) مناسب‌تر است و چند ایمپلنت لازم است. همچنین درباره‌ی احتمال وجود عدم توانایی یا حساسیت نیز سؤال خواهدشد.
فاز2: معاینه
بعد از پاسخ به سؤالات کلی درباره‌ی جراحی ایمپلنت، متخصص ایمپلنت، محل مورد نظر برای ایمپلنت را معاینه می‌کند تا التهاب آن و وضعیت استخوان فک آن را بررسی کند. اگر فک ملتهب باشد، ابتدا باید این مشکل درمان شود. فقدان ساختار استخوانی نیز باید با درمان آگمنتیشن استخوان، بازسازی شود.
فاز3: برنامه‌ریزی ایمپلنت دندان
بعد از انجام مقدمات ایمپلنت دندان، زمان برنامه‌ریزی برای جراحی ایمپلنت است. برای این کار، روش‌های مختلفی برای برنامه‌ریزی جراحی ایمپلنت دندان موردنیاز، استفاده می‌شود.
بااینکه در روش‌های مدرن از اسکنرهای سه‌بعدی برای مشخص‌کردن فضای دندان، وضعیت و اندازه‌ی استخوان فک، استفاده می‌شود، اما در روش‌های سنتی، از قالب و اشعه‌ی ایکس کمک می‌گیرند تا طول و قطر ایمپلنت را مشخص‌کنند. با کمک تکنسین‌های دندانپزشکی، پارامترهای دقیق ایمپلنت مشخص شده و ایمپلنت سفارش داده می‌شود.
فاز4: جراحی: قراردادن (کاشت) ایمپلنت دندان
بعد از تکمیل برنامه‌ریزی، جراحی ایمپلنت شروع می‌شود. معمولاً بی‌حسی موضعی برای این جراحی کافی است. همچنین میتوان جراحی را با گاز خنده (اکسید نیتروژن) نیز انجام داد. این گاز اثر ریلکس‌کننده و آرام‌بخش دارد و بیمار را بیهوش نمی‌کند.
جراحی بلافاصله بعد از اثرگذاری بی‌حسی، شروع می‌شود. متخصص ایمپلنت، مراحل زیر را انجام‌می‌دهد:
- ابتدا متخصص ایمپلنت، استخوان فک را با بریدن لثه، نمایان می‌سازد.
- سپس پزشک، محل دقیق سوراخ‌شدن برای ایمپلنت را مشخص می‌کند. برای این کار معمولاً از شابلن استفاده می‌کند که محل دقیق ایمپلنت را به وی نشان دهد.
- کار حساس می‌شود: با دریل‌های مخصوص، محل مشخص، قدم‌به‌قدم سوراخ می‌شود. ابتدا از یک دریل کوچک استفاده می‌شود؛ دریل‌های بزرگتر فضای ایمپلنت را بسط می‌دهند.
- سرانجام، بدنه‌ی ایمپلنت، به استخوان فک پیچ می‌شود. برای بهبود، پیچ کاور (کاوراسکرو) یا پایه‌ی ترمیمی (هیلینگ‌پست)، استفاده می‌شود تا بدنه‌ی ایمپلنت بسته شود.
دو روش متمایز برای بهبودی وجود دارد. در یک روش، بهبودی به‌صورت باز انجام می‌شود؛ در این مورد، روی ایمپلنت اباتمنت موقتی یا جینجیوال‌فرمر (فرم‌دهنده‌ی لثه) قرار می‌گیرد. این کار باعث می‌شود که بافت نرم شکل خود را حفظ کرده و بعد از بهبود، اباتمنت تعویض شود. در روش دیگر، بهبودی به‌صورت بسته انجام می‌شود؛ در این مورد ایمپلنت با پیچ کاور (کاوراسکرو) بسته می‌شود و سپس کاملاً دوخته‌می‌شود. بعد از بهبود، باید برای نصب اباتمنت، مجدداً پوشش آن برداشته شود. این روش بهبود خطر عفونت را کاهش می‌دهد. کل درمان، 20 دقیقه یا چندین ساعت طول می‌کشد که این امر به شدت عمل بستگی‌دارد.
فاز5: فاز بهبود
بهداشت مناسب دهان و دندان و استفادهی مداوم از دهانشویه‌های ضدعفونی کننده برای تسریع بهبود ریشه‌ی دندان مصنوعی، ضروری است. این امر باعث جلوگیری از عفونت دهان می‌شود.
برای مقابله با التهاب، میتوان از آنتی‌بیوتیک استفاده‌کرد، اما حتماً باید برای چکاپ به پزشکتان مراجعه کنید.
حدود 3 ماه طول می‌کشد تا زخم بهبود یابد؛ در طول این مدت، بیمار باید از فشار شدید، سیگارکشیدن و مصرف قهوه و الکل، اجتناب کند.
فاز6: قراردادن تاج ایمپلنت (سوپراستراکچر)
بعد از اینکه ایمپلنت دندان به استخوان فک جوش‌خورد، میتوان دندان مصنوعی (دنچر) را قرار داد؛ سوپراستراکچر قرارداده می‌شود؛ باتوجه به عمل، این جزء میتواند یک تاج یا بریج برروی چندین دندان باشد.
برای نصب سوپراستراکچر، کاور بدنه‌ی ایمپلنت برداشته می‌شود و برای حمایت از سوپراستراکچر، اباتمنت قرارداده می‌شود و نهایتاً تاج ایمپلنت، روی اباتمنت قرار می‌گیرد.
چگونه باید از ایمپلنت دندان مراقبت کنم؟
اگرچه ایمپلنت دندان نمی‌پوسد، اما ممکن‌است در محل ایمپلنت، به بیماری لثه مبتلا شوید. بهداشت مناسب دهان و دندان، امری مهم برای حفاظت از دندان و ایمپلنت است. شما باید:
- با مسواک زدن و نخ‌دندان کشیدن روزانه، از دندانها و لثه‌ها مراقبت کنید.
- چکاپ دندانپزشکی مرتب داشته باشید.
- مراقب دندان‌مصنوعی (دنچر) و بریج دندان باشید تا از آن‌ها و لثه‌ها مراقبت کنید.
ایمپلنت دندان چقدر تأثیر دارد؟
ایمپلنت دندان بسیار مقاوم است. در برخی افراد، ایمپلنت دائمی خواهد بود. به‌طورکلی، میزان موفقیت ایمپلنت دندان، 95% یا بیشتر است.
تصاویر قبل و بعد ایمپلنت دندان
آیا جراحی ایمپلنت دندان دردناک است؟
جراحی ایمپلنت دندان، معمولاً با بی‌حسی موضعی انجام‌می‌شود و درنتیجه، در طول عمل، دردی احساس نمی‌شود. بااین‌حال، درکل، اکثر افراد بعد از عمل، دردی شبیه به کشیدن دندان خواهند داشت.
- بلافاصله بعد از درمان، روی ناحیه‌ی جراحی کیسه یخ قرار داده می‌شود تا تورم کاهش یابد.
- این درد، معمولاً با داروهای مسکن بدون نیاز به نسخه، مانند ایبوپروفن (ادویل) یا استامینوفن (تیلنول)، قابل کنترل است.
بهترین برندهای ایمپلنت دندان در دنیا کدامند؟
کشورهای سوئیس، آلمان، آمریکا و کره بهترین ایمپلنت‌ها را تولید می‌کنند. در زیر چند مورد از بهترین برندهای ایمپلنت آورده شده‌اند:
- اشترومن (سوئیس)
- نوبل بایوکر (داناهر) (سوئیس)
- دنتسپلای سیرونا (آستراتک سابق) (آمریکا)
- زیمربیومت (آمریکا)
- بایوهورایزنز (آمریکا)
- هیومن‌کراس (کره‌ی جنوبی)
- بایوجنسیس (کره‌ی جنوبی)
عوارض جانبی ایمپلنت دندان
برخی از رایج‌ترین عوارض جانبی جراحی ایمپلنت دندان، عبارتند از:
- ناراحتی: همانند سایر جراحی‌های دهان، احتمالاً بیمار تا چندین روز بعد از عمل، درد خواهدداشت. این درد خیلی شدید نیست، اما ممکن‌است پزشکتان داروی مسکن تجویزکند تا بتوانید درد را کنترل کنید.
- خونریزی: گرچه خونریزی بعد از ایمپلنت دندان نادر است، اما کمی خونریزی در محل ایمپلنت، طبیعی است. این خونریزی معمولاً جزئی بوده و نباید بیش از یک یا دو روز طول بکشد.
- تورم: کمی تورم در خط لثه‌ی اطراف محل درمان، طبیعی است. در برخی موارد، بعد از جراحی ایمپلنت دندان، گونه‌ها و کناره‌های صورت نیز ممکن است ورم داشته باشد.
- کبودی: کبودی نیز یکی دیگر از عوارض محتمل ایمپلنت دندان است. ممکن است قسمت‌هایی از صورت کبود باشد. همانند تورم، این کبودی نیز چندین روز بعد از درمان، بهبود خواهد یافت.
خطرات ایمپلنت دندان
جراحی ایمپلنت دندان نیز همانند هر جراحی دیگر، با خطراتی برای سلامتی همراه است. مشکلات نادرند و درصورتی‌که رخ دهند، خفیف هستند و به‌راحتی درمان می‌شوند. این خطرات عبارتند از:
- عفونت محل ایمپلنت
- آسیب به ساختارهای مجاور از جمله: دندان‌های دیگر یا رگ‌های خونی
- آسیب عصبی، که میتواند باعث درد، بی‌حسی یا گزگز دندانها، لثه، لب یا چانه شود.
- مشکلات سینوسی، وقتی‌که ایمپلنت دندان در فک بالایی قرار می‌گیرد، وارد حفره‌ی سینوسی شما خواهد شد.
سؤالات متداول
ماندگاری ایمپلنت دندان چند سال است؟
درصورت مرتب مسواکزدن و استفادهی مداوم از نخ دندان و مراجعهی مرتب بیمار (هر شش ماه یکبار) به دندانپزشکی، پیچ ایمپلنت دندان، دائمی خواهد بود؛ اما تاج، معمولاً 10-15 سال ماندگار خواهد بود و پس از آن، بهدلیل فرسودگی باید تعویض شود.
چهمدت بعد از کشیدن دندان، میتوان ایمپلنت انجام داد؟
کشیدن دندان، یک عمل مهم دندان است. اگر میخواهید بعد از کشیدن دندان، ایمپلنت انجام دهید، باید قبل از قراردادن ایمپلنت دندان، حداقل 10 هفته بعد از کشیدن دندان این کار را انجام دهید. این دوره‌ی استراحت، به دهان فرصت می‌دهد تا بعد از جراحی کشیدن دندان، بهبود یابد.
دوران نقاهت ایمپلنت دندان چقدر طول می‌کشد؟
مدت زمان بهبود، به جراحی ایمپلنت دندان بستگی دارد. در اکثر افراد، زمان بهبود تنها 1 الی 2 روز طول‌می‌کشد. بااین‌حال، اگر بیش از یک جراحی ایمپلنت داشته‌اید، یا نیازمند گرافت استخوان (پیوند استخوان) هستید، دوران نقاهت طولانی‌تر خواهد بود. درصورت پیوند استخوان، دوره‌ی نقاهت، اکثراً حدود 1 تا 2 هفته خواهد بود.
درچه‌صورتی برای ایمپلنت دندان نیاز به گرافت استخوان است؟
اگر تراکم استخوانتان کم باشد، استخوان فک شما ضخامت لازم برای ایمپلنت را ندارد. درواقع، هرکسی که دندانی را قبل از ایمپلنت دندان ازدست داده باشد، برای ایمپلنت دندان، نیازمند گرافت استخوان خواهد بود. زمانی که بدنتان دندانی از دست می‌دهد، هر روز دچار تحلیل استخوان خواهد شد، که به مرور زمان، باعث آتروفی عدم استفاده از استخوان فک خواهد شد.
