کشیدن دندان: علل، روش انجام و مراقبت های بعد آن

اگر دندان شما به شدت پوسیده و آسیب دیده باشد؛ به طوری که با پر کردن یا روکش کردن قابل درمان نباشد؛ ممکن است دندانپزشک به عنوان آخرین راه حل، کشیدن دندان را توصیه کند. زمانی که دندان قابل ترمیم و درمان نباشد، کشیدن دندان بهترین گزینه است. کشیدن دندان که یکی از رایج ترین روش‌های دندانپزشکی است، می‌تواند عفونت‌ها و باکتری‌ها را از بین ببرد و به سلامت دهان شما کمک کند. در این مقاله با روش کشیدن و راه‌های پیشگیری از کشیدن دندان آشنا خواهید شد. لازم به ذکر است که برای درمان دندان خود، باید حتماً به یک دندانپزشک ماهر و باتجربه مراجعه کنید؛ زیرا یک دندانپزشک مجرب با انواع روش‌های درمانی آشنایی دارد و نیز می‌تواند عوارض را مدیریت کند. همچنین می‌تواند خطرات، عوارض جانبی و دوران نقاهت را به حداقل برساند.

دندان به چه دلایلی کشیده می‌شود؟

معمولاً بسیاری از نوجوانان و بزرگسالان، دندان عقل خود را می‌کشند؛ اما دلایل دیگری هم برای کشیدن دندان وجود دارد.

در صورت پوسیدگی بیش از حد دندان، عفونت شدید دندان و روی هم قرار گرفتن بیش از حد دندان‌ها، ممکن است به کشیدن دندان نیاز باشد. کسانی که قصد نصب بریس به روی دندان‌های خود را دارند هم ممکن است به کشیدن یک یا دو دندان نیاز داشته باشند؛ تا فضای کافی برای مرتب شدن سایر دندان‌ها فراهم شود. علاوه بر این افرادی که تحت شیمی درمانی هستند یا در شرف پیوند عضو قرار دارند؛ ممکن است برای حفظ سلامت دهان و دندان خود به کشیدن دندان‌های آسیب دیده نیاز پیدا کنند.

کشیدن دندان توسط دندانپزشک انجام می‌شود و یک روش سرپایی و سریع محسوب می‌شود. کشیدن دندان می‌تواند با بی‌حسی موضعی، بی‌حسی داخل وریدی یا بی‌هوشی عمومی انجام شود. کشیدن دندان‌هایی که قابل مشاهده هستند، کار ساده‌ای است. اما کشیدن دندان‌هایی که در زیر خط لثه شکسته‌اند یا اینکه کلاً نهفته هستند؛ کار دشواری است.

کشیدن دندان چه مزایایی دارد؟

کشیدن دندان فواید زیادی دارد. کشیدن دندان می‌تواند تا حد زیادی، باکتری‌هایی را که موجب آسیب رسیدن به دندان‌ها و لثه می‌شوند را کاهش دهد. اگر دندان شما پوسیده یا آسیب دیده باشد؛ می‌تواند ظاهر شما را تحت تأثیر قرار دهد و به مشکلات دیگری هم منجر شود. در این شرایط کشیدن دندان آسیب دیده، سلامت را به دهان شما باز می‌گرداند. علاوه بر این با کشیدن دندان به سرعت درد از بین می‌رود؛ به ویژه اگر دندان به شدت عفونی باشد.

کشیدن دندان توسط چه کسی انجام می‌شود؟

کشیدن دندان معمولاً توسط دندانپزشکان، جراحان فک و صورت و پریودنتیست‌ها انجام می‌شود. در شرایط عادی معمولاً کشیدن دندان توسط دندانپزشکان انجام می‌شود؛ اما اگر شرایط پیچیده باشد، ممکن است لازم باشد برای کشیدن دندان به جراح فک یا پریودنتیست مراجعه کنید.

چگونه برای کشیدن دندان آماده شویم؟

قبل از کشیدن دندان، دندانپزشک از دندان شما عکس رادیوگرافی تهیه می‌کند. حتماً دندانپزشک خود را از دارو‌ها، مکمل‌ها، ویتامین‌ها و دارو‌های بدون نسخه‌ای که مصرف می‌کنید؛ مطلع کنید.

اگر برای درمان بیماری دیگری از داروی داخل وریدی بیس فسفونات استفاده می‌کنید؛ حتماً به دندانپزشک خود اطلاع دهید. در این صورت باید مصرف دارو را قطع کرده یا قبل از شروع مصرف این دارو دندان را بکشید چون در غیر این صورت فک شما در معرض خطر استئونکروز (مرگ استخوان) قرار می‌گیرد.

همچنین باید هر یک از شرایط زیر را به دندانپزشک خود اطلاع دهید:

• نقص مادرزادی قلب
• دیابت
• بیماری‌های کبدی
• بیماری تیروئیدی
• بیماری کلیوی
• فشار خون
• داشتن مفصل مصنوعی
• دریچه‌های قلب آسیب دیده
• بیماری آدرنال
• داشتن سیستم ایمنی ضعیف
• سابقه اندوکاردیت باکتریایی

دندانپزشک باید قبل از کشیدن دندان مطمئن شود که شرایط شما پایدار است و تحت درمان خاصی قرار ندارید. ممکن است در شرایط زیر، قبل از کشیدن دندان برای شما آنتی‌بیوتیک تجویز شود:

• انتظار می‌روند که عمل جراحی شما طول بکشد.
• اگر دندان شما عفونی باشد یا سیستم ایمنی ضعیفی داشته باشید.
• اگر شرایط پزشکی خاصی دارید.

برای اطمینان از درمان کامل و با کیفیت، می‌توانید نکات زیر را رعایت کنید:

• اگر قرار است از بی‌حسی داخل وریدی استفاده کنید؛ بهتر است که یک پیراهن آستین کوتاه یا گشاد بپوشید؛ همچنین باید ۶ تا ۸ ساعت قبل از عمل، از خوردن و آشامیدن خودداری کنید.
• قبل از عمل سیگار نکشید.
• اگر سرما خورده‌اید، حتماً به دندانپزشک خود اطلاع دهید چون ممکن است نیاز به تعویق عمل باشد.
• اگر در شب قبل از عمل حالت تهوع و استفراغ داشتید؛ به دندانپزشک خود اطلاع دهید چون ممکن است نیاز به بی‌هوشی عمومی باشد.
• اگر در طی عمل از بی‌هوشی عمومی استفاده می شود بهتر است کسی را همراه خود داشته باشید تا بعد از عمل شما را به خانه برساند.

روش کشیدن دندان چیست؟

بسته به اینکه دندان قابل مشاهده یا نهفته باشد؛ روش کشیدن دندان هم می‌تواند ساده یا نیازمند به جراحی باشد.

کشیدن دندان به روش ساده

در این روش شما یک بی‌حسی موضعی دریافت خواهید کرد. این بی‌حسی ناحیه اطراف دندان را بی‌حس می‌کند و باعث می‌شود که شما دردی احساس نکنید. البته ممکن است کمی فشار را حس کنید. سپس دندانپزشک با وسیله‌ای به نام الویتور دندان را شل می‌کند و با وسیله‌ای دیگر به نام فورسپس آن را می‌کشد.

کشیدن دندان به روش جراحی

احتمالاً در این روش از بی‌حسی موضعی به همراه آرامبخش داخل وریدی، استفاده می‌شود. آرامبخش داخل وریدی به آرامش بیشتر در حین عمل کمک می‌کند. البته ممکن است بسته به شرایط پزشکی فرد به بی‌هوشی عمومی هم نیاز باشد. در صورت استفاده از بی‌هوشی عمومی، در طول عمل بی‌هوش خواهید بود.

در این روش دندانپزشک یا جراح فک، یک برش کوچک در لثه ایجاد می‌کند. ممکن است در شرایط خاص برای کشیدن دندان، به برداشتن بخشی از استخوان در بر گیرنده دندان یا حتی قطعه قطعه کردن دندان نیاز باشد.

درد هنگام کشیدن دندان

بر اساس میزان پیچیدگی شرایط شما و نوع کشیدن دندان، دندانپزشک ممکن است از یک یا چند نوع بی‌حسی استفاده کند.

بی‌حسی موضعی

در بی‌حسی موضعی، دندانپزشک یا جراح فک یک ماده بی‌حس کننده را روی لثه‌ها قرار می‌دهد. سپس داروی بی‌حسی را به لثه‌های اطراف دندان، تزریق می‌کند.

دارو‌های بی‌حسی تمام احساسات را از بین نمی‌برند. این دارو‌ها فقط درد را از بین می برند، اما شما در حین عمل فشار و حرکات را احساس خواهید کرد. بی‌حسی موضعی معمولاً برای کشیدن دندان به روش ساده استفاده می‌شود و شما در حین عمل بیدار خواهید بود.

دارو‌های آرامبخش

چند گزینه برای آرامش بیشتر در حین عمل وجود دارد. اکسید نیتروژن (یا گاز خنده)  که یک آرامش نسبی ایجاد می‌کند و به شما کمک می‌کند تا در حین عمل آرام باشید. همچنین دندانپزشک می‌تواند آرامبخش خوراکی برای شما تجویز کند.

با استفاده از این روش‌ها شما در حین عمل بیدار خواهید بود؛ اما آرامش بیشتری دارید و ممکن است کمی احساس خواب آلودگی داشته باشید. برای آرامش بیشتر ممکن اسن دندانپزشک یا جراح آرامبخش داخل وریدی (IV) در بازوی شما تزریق کند.

در طول عمل، این دارو‌های آرامبخش و بی‌حسی سطح هوشیاری شما را کاهش می‌دهند. تا حدی که شما بعد از عمل، چیز زیادی از فرایند عمل به خاطر نخواهید داشت. آرامبخش‌های داخل وریدی، آرامش بیشتری ایجاد می‌کنند. در هر صورت شما بی‌حسی موضعی را هم دریافت خواهید کرد تا در حین عمل درد نداشته باشید.

بی‌حسی به همراه آرامبخش، معمولاً در کشیدن دندان به روش پیچیده، کاربرد دارد. نوع آرامبخش مورد استفاده به میزان اضطراب فرد و نیز میزان پیچیدگی عمل بستگی دارد.

بی‌هوشی عمومی

بیهوشی عمومی معمولاً فقط در شرایط خاص صورت می‌گیرد. بی‌هوشی عمومی معمولاً به صورت استنشاق دارو از طریق بینی یا تزریق داخل وریدی، اعمال می‌شود. گاهی اوقات ممکن است هر دو روش به طور همزمان انجام شوند.

در صورت استفاده از بی‌هوشی عمومی، شما هوشیاری خود را به طور کامل از دست می‌دهید و به خواب می‌روید. در حین جراحی، علائم حیاتی شما مانند: فشار خون، تنفس و دمای بدن، دائماً کنترل می‌شود. در این صورت شما هیچ دردی احساس نمی‌کند. حتی از عمل چیزی به خاطر نمی‌آورید.

ممکن است برای کنترل درد و ناراحتی بعد از عمل برای شما مسکن تجویز شود.

دوره نقاهت پس از کشیدن دندان چقدر است؟

به طور کلی چند روز طول می‌کشد که محل بعد از کشیدن دندان، بهبود یابد. شما می‌توانید برای اطمینان از پیشرفت روند بهبودی، از روش‌های زیر استفاده کنید:

• برای کاهش تورم، بلافاصله بعد از عمل یک کیسه یخ روی گونه قرار دهید. هر بار کیسه را به مدت ده دقیقه روی صورت خود قرار دهید.
• پس از کشیدن دندان، دندانپزشک یک پد را روی محل قرار می‌دهد. شما باید برای جلوگیری از خونریزی، پد را محکم گاز بگیرید. اجازه دهید پد به مدت سه تا چهار ساعت روی محل باقی بماند و وقتی پد آغشته به خون شد؛ آن را بردارید.
• طبق دستور دارو‌های خود را مصرف کنید. این دارو‌ها می‌توانند شامل مسکن‌های بدون نسخه هم باشند.
• ۲۴ ساعت بعد از کشیدن دندان به خودتان استراحت دهید. پس از عمل فوراً فعالیت‌های خود را از سر نگیرید.
• تا ۲۴ ساعت بعد از کشیدن دندان از نِی استفاده نکنید.
• سیگار نکشید.
• تا ۲۴ ساعت بعد از کشیدن دندان، دهان را آبکشی نکنید، فقط به آرامی تف کنید.
• هنگام دراز کشیدن با کمک یک بالش سر خود را بالاتر از سطح بدن قرار دهید.
• طبق معمول دندان‌های خود را مسواک زده و از نخ دندان استفاده کنید؛ اما مسواک را روی محل کشیده شدن دندان نکشید.
• تا روز بعد از عمل از غذا‌های نرم مانند ماست، پودینگ یا پوره سیب استفاده کنید.
• بعد از ۲۴ ساعت نصف قاشق چای خوری نمک را به آب گرم اضافه کنید و دهان خود را با‌ آن بشوئید.
• همچنان که در طی چند روز آینده بهبود پیدا می‌کنید؛ می‌توانید دوباره مواد غذایی مختلف را به برنامه غذایی خود باز گردانید.

اگر دردتان بعد از چند روز از بین نرفت یا علائم عفونت، مانند تب، درد و چرک را در محل عمل تجربه کردید؛ حتماً در اسرع وقت به دندانپزشک مراجعه کنید.

خطرات کشیدن دندان چیست؟

کشیدن دندان چند خطر احتمالی را ممکن است به دنبال داشته باشد؛ اما اگر دندانپزشک این روش را توصیه کرده، یعنی مزایای این روش برای شما بیشتر از خطرات آن است.

معمولاً پس از کشیدن دندان در محل دندان کشیده شده، لخته خون ایجاد می‌شود. اما اگر در محل لخته خون ایجاد نشود یا اینکه لخته خون ایجاد شده از جای خود کنده شود؛ ممکن است استخوان زیرین دیده شود که در این صورت به آن حفره خشک می‌گویند. در این صورت، دندانپزشک با قراردادن یک پانسمان، از محل محافظت می‌کند تا زمانی که لخته جدید در محل تشکیل شود.

خطرات دیگر عبارتند از:

• خونریزی که بیش از 12 ساعت طول بکشد.
• تب و لرز شدید که ممکن است نشانه عفونت باشد.
• تهوع یا استفراغ.
• سرفه.
• درد قفسه سینه و تنگی نفس.
• تورم و قرمزی در محل جراحی.

در صورت مشاهده هر یک از این علائم با دندانپزشک خود تماس بگیرید.

چه زمانی به دندانپزشک مراجعه کنیم؟

هر زمان که شما  دندان درد را احساس کردید باید حتماً به دندانپزشک مراجعه کنید. دندانپزشک می‌تواند علت درد را تشخیص دهد و یک برنامه درمانی برای شما تنظیم کند.

اگر بعد از کشیدن دندان، تب بالای ۳۸ درجه، چرک در محل کشیده شدن دندان یا درد شدیدی که با دارو بهتر نمی‌شود را تجربه کردید؛ حتماً به دندانپزشک مراجعه کنید.

هزینه کشیدن دندان چقدر است؟

هزینه کشیدن دندان، بسته به نمایان یا نهفته بودن آن، نوع بی‌حسی مورد استفاده، محل زندگی، میزان تجربه و مهارت دندانپزشک و اینکه کدام دندان قرار است کشیده شود؛ متفاوت خواهد بود. معمولاً شرکت‌های بیمه سلامت هزینه‌های کشیدن دندان را تقبل می‌کنند.

سؤالات متداول

بعد از کشیدن دندان چه غذاهایی می‌توانید بخورید؟

در طول دوره بهبودی، شما باید غذاهای نرم بخورید، مانند:

• سوپ
• پودینگ
• ماست
• پوره سیب

البته می‌توانید اسموتی هم بخورید، اما باید آن را با قاشق میل کنید و از نی استفاده نکنید. همچنان که روند بهبودی را طی می‌کنید؛ می‌توانید غذا‌های جامد را به برنامه غذایی خود بازگردانید. اما معمولاً توصیه می‌شود که تا یک هفته بعد از کشیدن دندان، از غذا‌های نرم استفاده کنید.

مدت زمان بهبودی پس از کشیدن دندان چقدر است؟

مدت زمان بهبودی، به پیچیدگی شرایط شما بستگی دارد. اما در اکثر موارد، افراد تا چند روز آینده بهبود می‌یابند. شما می‌توانید ۴۸ تا ۷۲ ساعت بعد از عمل به فعالیت‌های روزانه خود بازگردید، اما بهبود کامل استخوان فک، ممکن است تا چند هفته طول بکشد.

بعد از کشیدن دندان چه کارهایی را نباید انجام داد؟

غذای ترد و سفت نخورید. بهتر است در روز‌های اولیه بعد از عمل از غذا‌های نرم که جویدن آن‌ها آسان تر است؛ استفاده کنید. رژیم غذایی حاوی غذاهای نرم، مانند ماکارونی، اسموتی، ماست، سوپ، تخم مرغ یا سیب زمینی، احتمال آسیب رسیدن به محل کشیدن شدن دندان و نیز گیر کردن غذا در محل زخم را کاهش می‌دهد.

آیا می‌توانم روز بعد پس از کشیدن دندان به سر کار بروم؟

بعضی از افراد ترجیح می‌دهند تا یک روز بعد از کشیدن دندان، از محل کار خود مرخصی بگیرند؛ تا بتوانند به خوبی استراحت کنند و از عوارض جانبی احتمالی جلوگیری کنند. اما اکثر بیماران نیازی به گذراندن دوران نقاهت در منزل، ندارند و اگر از نظر جسمی مشکلی نداشته باشند می‌توانند به سر کار خود بازگردند.

چه مدت پس از کشیدن دندان می‌توانم آب بنوشم؟

بهتر است در ساعات اولیه بعد از عمل از خوردن و آشامیدن خودداری کنید. (فقط به اندازه‌ای که برای خوردن دارو نیاز است؛ آب بیاشامید.) اما در ۲۴ ساعت بعد از عمل، مقدار زیادی آب بنوشید تا بدن دچار کم آبی نشود.

آیا کشیدن دندان یک مسئله بزرگ است؟

کشیدن دندان، مسئله چندان مهمی به نظر نمی‌رسد؛ اما ممکن است در هنگام جویدن در محل کشیدن دندان، احساس درد و ناراحتی داشته باشید؛ در نتیجه اکثر افراد ترجیح می‌دهند که پس از کشیدن دندان، با دندان‌های سمت دیگر دهانشان غذا‌ها را بجوند. در نتیجه دندان‌های یک سمت از دهان شما بیش از حدی که باید، کار انجام خواهد داد.

آیا صحبت کردن بعد از کشیدن دندان بی‌خطر است؟

در هنگام صحبت کردن، ماهیچه‌های زبان و دهان حرکت می‌کنند و حرکات این ماهیچه‌ها ممکن است تشکیل لخته در حفره دندان کشیده شده را مختل کند. در نتیجه شما باید بقیه روز را استراحت کنید و آرامش داشته باشید.

آیا می‌توان ۳ ساعت بعد از کشیدن دندان غذا خورد؟

حداقل تا ۲۴ ساعت بعد از کشیدن دندان، باید از غذا‌های نرم استفاده کنید. اما زمانی که بهبود پیدا کردید؛ می‌توانید به رژیم غذایی سابق خود بازگردید. سعی کنید تا چند روز از غذا‌هایی که جویدن آن‌ها ساده است استفاده کنید. بهتر از بعد از عمل از خوراکی‌ها خنک مثل ماست، پودینگ و بستنی استفاده کنید.

بعد از کشیدن دندان، چه زمانی می‌توان دندان‌ها را با خمیردندان مسواک زد؟

صرف نظر از نحوه کشیدن دندان، به طور کلی بهبودی بعد از کشیدن دندان دو هفته طول می‌کشد. دندانپزشکان معمولاً توصیه می‌کنند که حداقل سه روز بعد از کشیدن دندان از مسواک زدن با خمیردندان خودداری کنید.