در جراحی کشیدن دندان عقل دندانهای آسیا سوم (یعنی چهار دندان دائمی که در آخرین نقطه پشت دهان در فک‌های بالا و پایین قرار دارند) از دهان خارج می‌شوند. معمولاً رشد دندان عقل بین سنین 17 تا 21 سالگی شروع می‌شود. اکثر مردم چهار دندان عقل دارند. همچنین، برآوردها نشان داده که 5 تا 37 درصد از افراد برخی از دندانهای عقل را دارند و برخی افراد هم اصلاً چنین دندان‌هایی ندارند.
جراحی دندان عقل چه ضرورتی دارد؟
اگرچه همه بیماران نیاز به کشیدن دندان عقل ندارند، اما در خیلی از موارد، اگر این دندانها کشیده نشوند باعث بروز یک سری مشکلات می‌شوند.
شلوغی دندان ها
بسیاری از بیماران دهان و فک‌های کوچکی دارند که این باعث می‌شود جای کافی برای رشد صحیح دندان آسیای سوم آنها وجود نداشته باشد. اگر این دندانها جوانه زده و رشد کنند مشکل شلوغی دندانها به وجود خواهد آمد. در این حالت، دندانها شروع به چرخیدن کرده یا در فضای یکدیگر رشد می‌کنند. همچنین، دندانهای عقلی که بعد از انجام درمان‌های ارتودنسی رشد می‌کنند می‌توانند باعث جابجایی دندانها شده و در نتیجه زحماتی که برای صاف شدن دندانها کشیده شده را بر باد بدهند.
دندان عقل نهفته
دندان عقل نهفته به حالتی گفته می شود که دندانهای عقل زیر خط لثه گیر می‌افتند. در برخی موارد، دندانهای عقل نهفته درد زیادی داشته و باعث ایجاد آبسه و عفونت می‌شوند. به علاوه، نهفتگی می‌تواند منجر به پوسیدگی و تحلیل رفتن دندانهای سالم شود. گاهی اوقات، اگر به دندانهای عقل به درستی توجه نشود ممکن است آنها به صورت افقی و موازی خط فک رشد کنند. به علاوه، امکان این هم وجود دارد که آنها به طرف عقب چرخیده و در نهایت مانع از باز و بسته شدن فک شوند.
افزایش احتمال پوسیدگی
حتی در مواردی که دندانهای عقل به درستی رشد می‌کنند باز هم محل قرارگیری آنها باعث می‌شود که نتوان این دندانها را به خوبی تمیز کرد که همین منجر به رشد باکتری‌های بیشتر و ایجاد مشکلاتی در مراحل بعدی زندگی می‌شود.
دندانهای عقلی که کشیده نمی‌شوند، باید به طور مداوم تحت نظر باشند. چرا که، این دندانها مثل سایر دندانها در معرض پوسیدگی و سایر مشکلات دندانی قرار دارند. البته، دندانهای عقلی که از سطح لثه بالا می آیند را می‌توان درست مثل دندانهای دیگر کشید. معمولاً جراحی کشیدن دندان عقل توسط یک جراح دهان و دندان انجام می‌شود.
دندان عقل چه زمانی نیاز به جراحی دارد؟
گاهی اوقات هر چهار دندان عقل به طور طبیعی رشد کرده و هیچ مشکلی ایجاد نمی‌کنند. اما غالباً، این دندانها با زاویه یا به صورت نهفته و نیمه نهفته در استخوان فک یا زیر بافت لثه رشد می‌کنند، یا در حقیقت گیر می افتند که این حالت باعث یک سری عوارض می‌شود. اما در کل، اگر دچار مشکلات زیر شده باشید، دندانپزشک کشیدن دندانهای عقل را توصیه می‌کند:
- در نزدیکی انتهای دهان دچار درد شده باشید.
- بقایای غذا و آلودگی‌ها در اطراف دندانهای عقلتان گیر بیفتند.
- خصوصاً در اطراف دندانهای آسیا، دچار بیماری لثه شوید.
- دندانهای عقل نیمه نهفته‌تان دچار پوسیدگی (حفره) شده باشند.
- اطراف یک یا چند دندان عقلتان کیست (کیسه پر از مایع) ایجاد شده باشد.
- دندانهای کناری یا استخوان اطراف این دندانها آسیب دیده باشند.
در بسیاری از موارد، دندانپزشکان کشیدن دندانهای عقل را به عنوان یک پیشگیری توصیه می‌کنند. در نتیجه، ممکن است دندانهای عقلتان هیچگونه علائمی نداشته باشند اما با این حال هم دندانپزشکتان توصیه می کنند که آنها را بکشید. چرا که این کار به کاهش احتمال بروز مشکلات آتی، از جمله عفونت و پوسیدگی دندان، کمک می‌کند.
چگونه برای انجام جراحی دندان عقل آماده شویم؟
کشیدن دندانهای عقل تقریباً همیشه به شکل یک عمل جراحی سرپایی انجام می‌شود. این یعنی اینکه می‌توانید همان روز به خانه برگردید. کارکنان کلینیک دندانپزشکی یا بیمارستانی که قرار است دندانتان را در آن عمل کنید به شما خواهند گفت که قبل از جراحی و در روز جراحی چه کارهایی انجام بدهید. به علاوه، بهتر است این سؤالات را هم بپرسید:
- آیا بعد از جراحی نیاز است که شخص دیگری مرا به خانه برساند؟
- چه موقع باید در کلینیک دندانپزشکی یا بیمارستان حاضر باشم؟
- آیا باید قبل از جراحی دندان عقل از خوردن غذا یا نوشیدن مایعات و یا هر دو خودداری کنم؟ اگر این طور است، به چه مدت؟
- آیا می‌توانم داروهایی که پزشک دیگری برایم تجویز کرده را قبل از عمل مصرف کنم؟ اگر اینطور است، با چه فاصله‌ای از عمل می‌توانم دوز دارویم را مصرف کنم؟
- آیا قبل از جراحی باید از مصرف داروهای بدون نسخه خودداری کنم؟
جراحی دندان عقل چگونه انجام می‌شود؟
دندانپزشک پس از معاینه و بررسی دندان عقلتان را میکشد و یا شما را به یک جراح متخصص معرفی می‌کند. قبل از جراحی، معمولاً روش جراحی برایتان توضیح داده شده و از شما خواسته می‌شود که یک رضایت‌نامه را تکمیل و امضا کنید.
معمولاً، در ابتدای عمل، دندانپزشک با تزریق یک ماده بی‌حس کننده به اطراف دندان مورد نظر آن را بی‌حس می‌کند. در هنگام کشیدن دندان فقط کمی فشار را احساس خواهید کرد چرا که دندانپزشک یا جراح برای این که بتوانند دندان را بکشند، اول آن را کمی به عقب و جلو حرکت می‌دهند تا سوکت دندان کمی گشاد شود.
گاهی اوقات نیاز است که یک برش کوچک در لثه ایجاد شود. در برخی موارد نیز دندانپزشک مجبور می‌شود که ابتدا دندان را قطعه قطعه کند تا بعد بتواند آن را از دهان خارج کند.
کشیدن دندان عقل از چند دقیقه تا 1 ساعت و بعضاً بیشتر طول میکشد. بعد از جراحی دندان عقل، هم در داخل و هم در بیرون دهانتان کمی ورم و احساس ناراحتی خواهید داشت. البته، گاهی اوقات کبودی ملایمی هم جود خواهد داشت. این عوارض، معمولاً بعد از سه روز شروع به بهبودی می‌کنند، هرچند که گاهی اوقات می‌توانند تا دو هفته دوام داشته باشند.
بعد از جراحی دندان عقل چه کارهایی انجام دهیم؟
یک سری اقدامات وجود دارد که با انجام آنها می‌توانید بهبودی نسبتاً راحتی را بعد از کشیدن دندان عقل داشته باشید. برخی از این اقدامات به شرح زیر هستند:
- چند روز اول بعد از عمل تا می‌توانید استراحت کنید.
- به مدت 48 تا 72 ساعت از انجام فعالیت‌های شدید فیزیکی خودداری کنید.
- برای کمک به کاهش ورم می‌توانید روی صورتتان یک کمپرس سرد یا کیسه یخ قرار بدهید.
- برای تمیز کردن جای دندان کشیده شده دهانتان را با یک دهانشویه ضدباکتری به آرامی خیس کنید.
- آب را با شدت در دهانتان نچرخانید، چراکه این کار باعث کنده شدن لخته خون ایجاد شده روی جای دندان و همچنین بروز حفره خشک (Dry Socket) می‌شود.
- باقی دندان‌هایتان را مثل همیشه مسواک بزنید.
- داروهایتان، از جمله مسکن‌ها و آنتی‌بیوتیک‌ها را مطابق با تجویز پزشک مصرف کنید.
برای جراحی دندان عقل چه زمانی به دندانپزشک مراجعه کنیم؟
در صورتی که دندانهای عقلتان باعث درد شدیدی شده‌اند باید به دندانپزشک مراجعه کنید. دندانپزشک دندانها را چک کرده و مشخص می‌کند که آیا باید کشیده شوند یا خیر. اگر دندانپزشک تشخیص بدهد که باید دندان عقلتان کشیده شود، در این صورت او از دهانتان یک عکس رادیولوژی می‌گیرد. دندانپزشک با این کار می‌تواند جا و وضعیت قرارگیری دندانهای عقل را به خوبی ببیند. در اینجا نیز، مثل مشکلات هر دندان دیگری، برای مراجعه به دندانپزشک منتظر نوبت چکاپ دوره ای خود نشوید و فوراً به دندانپزشک مراجعه کنید.
بعد از کشیدن دندان عقل چه چیزهایی می‌توان خورد؟
غذاهای نرمی مثل پاستا (ماکارونی)، برنج، تخم مرغ، پودینگ و ماست مصرف کنید. به علاوه، خوردن خوراکی‌های خنک مثل بستنی به تسکین ناحیه جراحی شده کمک می‌کند. در عین حال، از خوردن خوراکی‌ها سفت، ترد و تند خودداری کنید، چرا که چنین موادی می‌توانند باعث تحریک و ناراحتی بافت‌های داخل دهان شوند. به علاوه، برای نوشیدن مایعات از نی استفاده نکنید. عمل مکیدن می‌تواند باعث کنده شدن لخته خون شود که نقش حیاتی در بهبود جای دندان کشیده شده دارد.
جراحی دندان عقل چه عوارضی دارد؟
کشیدن دندان عقل هم مثل هر عمل جراحی دیگری می‌تواند با یک سری عوارض همراه باشد، از جمله عفونت یا تأخیر در بهبودی، که در صورت کشیدن سیگار در طول دوره بهبودی احتمال بروز آنها افزایش پیدا می‌کند.
یکی دیگر از عوارض احتمالی این عمل «حفره خشک» است که یک احساس درد مبهم در لثه یا فک بوده و گاهی اوقات با انتشار بو یا مزه بد از سوکت خالی شده دندان همراه است. حفره خشک بیشتر زمانی بروز می‌کند که بیمار از مراقبت‌های بعد از عمل که توسط دندانپزشک توصیه شده پیروی نمی‌کند.
به علاوه، احتمال خیلی کمی هم برای بروز آسیب عصبی وجود دارد که می‌تواند باعث احساس مورمور شدن یا بی‌حسی در زبان، لب پایین، چانه، دندان و لثه‌ها شود. این مشکلات معمولاً موقتی هستند، اما در موارد نادری می‌توانند دائمی شوند.
هزینه جراحی دندان عقل چقدر است؟
هزینه کشیدن دندان عقل به چند عامل بستگی دارد که عبارتند از:
- پیچیدگی عمل؛ کشیدن دندانهای عقل نهفته یا کج می‌تواند گرانتر تمام شود.
- تعداد دندانهای عقلی که باید کشیده شود؛ برخی از دندانپزشکان به بیمارانی که بخواهند تمام دندانهای عقلشان را یک جا بکشند تخفیف می‌دهند.
- سن؛ کشیدن دندان عقل در سنین بالاتر می‌تواند گرانتر تمام شود.
- آزمایش‌ها و عکس‌های رادیولوژی؛ تشخیص وضعیت زیر سطح لثه هم می‌تواند مبلغی را به هزینه‌ها اضافه کند.
- داروها؛ معمولاً بعد از عمل یک سری داروی مسکن برای کنترل درد تجویز می‌شود.
به علاوه، عواملی مثل استفاده یا عدم استفاده از بیمه هم در قیمت کلی عمل کشیدن دندان عقل تأثیر دارند. در مورد عمل با دندانپزشکتان صحبت کنید؛ او برایتان توضیح خواهد داد که عملتان شامل چه مواردی خواهد بود. همچنین احتمال زیادی دارد که او شما را به یک جراح دهان معرفی کند. اگر نیاز است دندان عقلتان کشیده شود، به خاطر نگرانی از هزینه درمان این عمل را به تأخیر نیندازید. در مورد وضعیت دندان های عقلتان حتماً با مشورت دندانپزشک خود تصمیم‌گیری کنید. به علاوه، معاینه مرتب دندانها بهترین راه برای حفظ سلامت دهان و دندان در بلند مدت است.
پرسش‌های متداول
در چه سنی باید دندانهای عقلم را بکشم؟
افراد در هر سنی می‌توانند دندانهای عقلشان را بکشند. البته، بسیاری از دندانپزشکان توصیه می‌کنند که این دندانها در اواخر دوره نوجوانی یا اوایل دهه 20 زندگی کشیده شوند. در طول این مرحله از رشد، دندانهای عقل هنوز در حال شکل‌گیری هستند. به همین دلیل، می‌توان آنها را به راحتی و با ریسک عوارض کمتری کشید.
کشیدن دندانهای عقل چقدر طول میکشد؟
معمولاً، کشیدن دندانهای عقل حدود یک ساعت یا کمتر طول میکشد. البته موارد پیچیدهتر زمان بیشتری میبرند.
بعد از کشیدن دندان های عقل به چند روز دوری از کار یا مدرسه نیاز است؟
اگرچه بهبودی از عمل کشیدن دندان عقل برای افراد مختلف متفاوت است، اما به احتمال زیادی بعد از 4 تا 5 روز برای رفتن به سر کار یا مدرسه آماده خواهید بود. بعد از یک هفته هم می‌توانید فعالیت‌های عادی زندگی‌تان را از سر بگیرید.
به علاوه، اگر جراح از بخیه استفاده کند، آنها بعد از یک هفته تا ده روز برداشته می‌شوند. نگران باز شدن سریع این بخیه‌ها بعد از جراحی نباشید. چراکه آنها برای استفاده موقت طراحی شده‌اند.
آیا می‌توانم بعد از کشیدن دندان های عقلم دوش بگیرم؟
تا 48 ساعت بعد از عمل دوش نگیرید اما حمام کردن در وان ایرادی ندارد.
آیا برای کشیدن دندان های عقل فک شکسته می‌شود؟
یکی از باور های غلطی که وجود دارد این است که ممکن است برای کشیدن دندان عقلتان نیاز باشد که استخوان فک شکسته شود، که این مورد به هیچ وجه حقیقت ندارد.
