روکش دندان در اصل نوعی پروتز دندانی است که با سیمان مخصوص دندانپزشکی روی دندان آسیب دیده چسبانده می‌شود تا ظاهر و عملکرد دندان را بازیابی کند. روکش پرسلن یکی از انواع روکش‌های دندان است که به دلیل نیمه شفاف بودن، یکی از بهترین روکش‌های دندان از نظر زیبایی محسوب می‌شود. روکش پرسلن به دلیل رنگ نیمه شفافی که دارد عموماً برای ترمیم دندان‌های جلو به کار برده می‌شود.
روکش پرسلن کاملاً قابل سفارشی‌سازی است، دوام بسیار بالایی دارد و نسبت به گزینه‌های دیگر غالباً مقرون‌به‌صرفه‌تر است. اگر به فکر روکش کردن دندانتان هستید و می‌خواهید اطلاعات بیشتری درباره روکش‌های مختلف به دست بیاورید، در ادامه با ما همراه باشید تا از تمام زیروبم‌های مربوط به روکش پرسلن مطلع شوید.
روکش پرسلن چیست؟
روکش پرسلن از چند لایه پرسلن تشکیل می‌شود که رنگ هرکدام اندکی با دیگری متفاوت است. روکش پرسلن بیشتر از روکش‌های دیگر به دندان طبیعی شبیه است. با انتخاب روکش پرسلن دیگر لازم نیست نگران خط تیره‌ای باشید که غالباً در روکش‌های فلزی در خط لثه مشاهده می‌شود. ازآنجا که دغدغه‌های زیبایی در روکش پرسلن کمتر است، از روکش پرسلن عموماً برای دندان‌های جلو استفاده می‌شود، البته روکش پرسلن گاهی برای دندان‌های عقب دهان نیز به کار برده می‌شود.
موارد استفاده روکش پرسلن
روکش‌های پرسلن استفاده‌های متعددی دارند و علاوه بر استفاده به‌عنوان تاج مصنوعی دندان به‌عنوان ونیر جهت زیبایی دندان و به‌عنوان روکش بریج نیز استفاده می‌گردند.
تاج مصنوعی دندان
روکش پرسلن یکی از قوی‌ترین و بادوام‌ترین گزینه‌ها برای ترمیم یک دندان است. روکش پرسلن عملکرد و زیبایی دندان شکسته یا با ترمیم گسترده را بازیابی می‌کند و به حفظ انسجام فیزیکی دندان پس از عصب‌کشی کمک می‌کند. دندانپزشک در زمان و موقعیتی استفاده از روکش پرسلن را توصیه می‌کند که احتمال بدهد پرکردگی معمول دندان به‌عنوان ترمیم نهایی در بلندمدت درمان موفقی نخواهد بود.
ونیر پرسلن
ونیر پرسلن پوسته نازکی از جنس سرامیک است که مستقیماً به سطوح جلویی دندان‌ها چسبانده می‌شود. ونیر پرسلن انتخابی ایده‌آل برای اصلاح طرح لبخند است و محبوبیتش به دلیل سهولت درمان و کاربردهای متعدد در حال افزایش است.
ونیر پرسلن رنگ یک یا چند دندان را بهبود می‌دهد. در واقع ونیر پرسلن گزینه‌ای با ماندگاری بالا برای سفیدکردن دندان‌هاست که لکه‌های ناشی از مصرف دخانیات، قهوه یا چای را می‌پوشاند.
افزون بر این ونیر پرسلن برای اصلاح بی‌نظمی دندان‌ها، رفع نقص بلند و کوتاه بودن دندان‌ها و پوشاندن فاصله بین‌دندانی نیز کاربرد دارد. اگر دندان تیز، لب‌پر، آسیب دیده یا کوتاه باشد، ونیر پرسلن شکل و ظاهر دندان را تغییر می‌دهد.
بریج پرسلن
پرسلن پرکاربردترین ماده‌ای است که برای ساخت روکش و بریج به کار برده می‌شود. پرسلن ماده‌ای هم‌رنگ دندان است که می‌توان رنگش را متناسب با سایه رنگی دندان باقی‌مانده انتخاب کرد. همچنین می‌توان پرسلن را به‌گونه‌ای شکل داد که ظاهر مینای طبیعی دندان را بازسازی کند و پایه محکمی را ایجاد کند که استحکام بریج را تضمین کند.
بریج پرسلن به دلیل بادوام بودن پرسلن پروتز مفیدی است. بریج پرسلن راهکاری کارآمد و کاربردی برای جایگزینی دندان‌های غایب به شمار می‌آید.
انواع روکش‌های پرسلن
روکش پرسلن انواع مختلفی دارد که شامل قدیمی، ایمپرس (empress)، پروسرا (procera)، لاوا (lava)، ایماکس (emax) و PFM می‌شود.
- روکش پرسلن قدیمی از پرسلن فلدسپاتیک ساخته می‌شود و زیباترین نوع روکش به شمار می‌آید.
- روکش ایمپرس ظاهری شیشه‌ای دارد و می‌توان آن را در دسته روکش‌های سرامیکی طبقه‌بندی کرد .
- روکش پروسرا بسیار محکم است، چرا که داخلش از سرامیک فرزکاری شده و لایه بیرونی‌اش از پرسلن تشکیل می‌شود.
- داخل روکش لاوا از زیرکونیا ساخته می‌شود تا لایه خارجی روکش ظاهر زیبا و خوشایندی پیدا کند.
- روکش ایماکس بادوام و بسیار زیباست و محبوبیتش در حال افزایش است.
- روکش پرسلن جوش‌خورده به فلز (PFM) بسیار محکم‌تر از روکش پرسلن معمولی است و بادوام‌تر است. روکش PFM از پوسته‌ای فلزی تشکیل می‌شود که روی دندان قرار می‌گیرد و ونیر پرسلنی روی جلوی دندان چسبانده می‌شود. روکش PFM به‌اندازه روکش پرسلنی زیبا نیست، اما بادوام‌تر و ارزان‌تر است.
روکش پرسلن عموماً برای افرادی مناسب است که به فلز حساسیت دارند، البته بعضی روکش‌های پرسلنی را می‌توان به فلز جوش داد.
مزایای استفاده از روکش‌های پرسلن
دندانپزشک ماده ایده‌آل را با درنظرگرفتن عامل‌های متعددی مانند محل دندان، بافت لثه، ترجیح بیمار و رنگ دندان درگیر تعیین می‌کند. روکش پرسلن به این دلیل ترجیح داده می‌شود که کاملاً قابل سفارشی‌سازی است و می‌توان آن را تقریباً مانند دندان طبیعی ساخت. از جمله مزایای روکش پرسلن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- نیازی نیست دندانپزشک ساختار دندان را برای چسباندن روکش بتراشد.
- روکش پرسلن به حفظ ساختار دندان سالم کمک می‌کند.
- روکش پرسلن کمتر از روکش‌های دیگر ساینده است.
- روکش پرسلن به دلیل تطابق رنگ، شکل و دوام با دندان واقعی، طبیعی به نظر می‌رسد. داشتن روکش پرسلنی رمز داشتن لبخندی طبیعی و زیباست.
- روکش پرسلن عملکرد دندان را بازیابی می‌کند، بایت طبیعی را تقویت می‌کند و لبخند را زیباتر می‌کند.
- روکش پرسلن شبیه دندان واقعی است و دوام بسیار بالایی نیز دارد؛ بنابراین دهان و دندان‌هایتان به وضعیت طبیعی برمی‌گردد.
- حس روکش پرسلنی نیز طبیعی است. اطرافیانتان به دلیل حس و ظاهر طبیعی روکش پرسلنی به‌سختی متوجه می‌شوند که دندانتان روکش پرسلنی دارد. انحناهای روکش پرسلنی نیز مطابق با دندان‌های دیگر و شکل دهان ساخته می‌شود.
- روکش پرسلن بسیار محکم است. این نوع روکش 15 سال یا بیشتر عمر می‌کند.
- روکش پرسلنی از دندان‌های آسیب دیده در برابر پوسیدگی یا آسیب بیشتر محافظت می‌کند. روکش پرسلن برای حفظ بخش‌های سالم دندان مفید است.
- روکش پرسلن گاهی حساسیت دندانی بیمار را کاهش می‌دهد.
- پرسلن برخلاف مواد دیگری که برای ساخت روکش به کار برده می‌شود، به نگهداری بسیار اندکی نیاز دارد. فقط کافی است روکش را مسواک بزنید و دورش را نخ بکشید تا آن را بی‌نقص نگه دارید.
- بسیار به ندرت پیش می‌آید که بیمار در اثر چسباندن روکش پرسلن دچار عوارض شود.
- روکش پرسلن بی‌نهایت راحت است. روکش پرسلن را می‌توان به هر اندازه یا شکلی درآورد تا کاملاً متناسب با دهان بیمار شود. اکثر بیماران چند روز پس از چسباندن روکش اصلاً فراموش می‌کنند که کدام دندانشان روکش شده است.
روکش پرسلن برای چه افرادی مناسب است؟
روکش پرسلن عموماً برای افرادی مناسب است که به فلز حساسیت دارند. البته روکش PFM برای افرادی به کار برده می‌شود که به فلز آلرژی ندارند و می‌خواهند روکش محکم‌تری برای دندانشان تهیه کنند.
اگر می‌خواهید با روکش پرسلن از دندانتان محافظت کنید، باید معیارهای خاصی را داشته باشید. دندانپزشک پیش از تهیه روکش پرسلن توجه می‌کند که بیمار شرایط زیر را داشته باشد:
- برای چسباندن روکش پرسلن باید ساختار نگهدارنده وجود داشته باشد. باید بخشی از دندان باقی‌مانده باشد، در غیر این صورت ساختاری وجود ندارد که روکش را نگه دارد. دندانپزشکان معمولاً دندان را با استفاده از ماده پرکردن دندان تقویت می‌کنند تا دندان بتواند روکش را نگه دارد؛ به این عمل بیلد آپ می‌گویند.
- وضعیت بهداشت دهان و دندان‌هایتان باید در حد رضایت‌بخشی باشد. دهان و دندان‌ها باید سالم باشد. ابتلا به بیماری لثه جای‌گذاری روکش را با مشکل مواجه می‌کند.
- نباید دندان قروچه کنید، دندان‌هایتان را روی‌هم بسابید یا فک‌ها را به هم فشار بدهید. دندان قروچه کردن روکش پرسلنی جدید را در معرض خطر آسیب‌دیدگی قرار می‌دهد.
برای این که مطمئن شوید متقاضی خوبی برای روکش، به‌ویژه روکش پرسلنی محسوب می‌شوید، باید با دندانپزشک مشورت کنید. دندانپزشک دندانتان و ساختار اطرافش را معاینه می‌کند، عکس رادیوگرافی می‌گیرد و پرونده دندانپزشکی‌تان را بررسی می‌کند. دندانپزشک بهترین روش را باتوجه‌به وضعیت سلامتی، زیبایی و مالی هر بیمار پس از معاینه کامل پیشنهاد می‌دهد.
سلامت دهان و دندان بسیار مهم است، پس آن را نادیده نگیرید. ویزیت‌های دوره‌ای منظم دندانپزشکی را به یک عادت تبدیل کنید و مراقب وضعیت سلامت عمومی و سلامت دهان و دندان‌هایتان باشید. اهمیت ویزیت‌های دوره‌ای را دست‌کم نگیرید و از باتجربه و معتبر بودن دندانپزشک معالجتان مطمئن شوید. درمان و ترمیم دندان‌هایتان نه فقط به‌خاطر زیبایی لبخند، بلکه برای حفظ عملکرد دندان‌ها مهم است.
آمادگی‌های قبل از نصب روکش پرسلن
چسباندن روکش پرسلنی برای اکثر بیماران در دو جلسه انجام می‌شود. اقدامات زیر در جلسه اول انجام می‌شود:
- عکس رادیوگرافی از دهان گرفته می‌شود.
- دندانپزشک دندان آسیب دیده را بادقت می‌تراشد تا فضا برای جای‌گذاری روکش ایجاد شود.
- از دندان قالب گرفته می‌شود و قالب برای تهیه روکش به لابراتوار فرستاده می‌شود.
- در مدت زمانی که بیمار منتظر ساخت روکش دائمی است، روکش موقت روی دندان چسبانده می‌شود.
مراحل نصب روکش پرسلن
روکش کردن دندان معمولاً در دو جلسه انجام می‌شود. دندانپزشک قالب بسیار دقیقی را از دندان‌هایی که نیاز به روکش دارند، در جلسه اول تهیه می‌کند. از این قالب برای ساخت روکش پرسلن سفارشی و روکش موقت استفاده می‌شود. روکش موقت در زمانی که لابراتوار مشغول ساخت روکش دائمی جدید است، از دندان محافظت می‌کند.
لابراتوار دندانپزشکی روکش را می‌سازد. روکش یا بریج در بعضی کلینیک‌ها با تصویربرداری سه‌بعدی یا طراحی با استفاده از فناوری CEREC ساخته می‌شود.
دندانپزشک اکلوژن و نحوه روی‌هم قرارگرفتن دندان‌ها را برای تحلیل وضعیت دندان‌های بالا و پایین ارزیابی می‌کند. به‌این‌ترتیب دندانپزشک بلندی روکش و شکل سطح جویدن و لبه بریدنش را تعیین می‌کند.
دندانپزشک و بیمار با استفاده از مجموعه رنگ درباره رنگ مناسب بریج یا روکش تصمیم می‌گیرند. اگر رنگ روکش در زمان چسباندن با بقیه دندان‌ها تفاوت داشته باشد، تکنیسین دندانپزشکی می‌تواند آن را تغییر بدهد.
دندانپزشک روکش موقت را برمی‌دارد و روکش یا بریج را روی دندان می‌گذارد و ثابت می‌کند.
مراقبت‌های لازم بعد از روکش کردن دندان
ضروری است که به‌خوبی از روکش مراقبت کنید. رعایت توصیه‌های زیر، عمر روکش را افزایش می‌دهد:
- تمام دندان‌ها و دور روکش را هر روز بادقت نخ دندان بکشید.
- دندان‌ها را بادقت مسواک بزنید. مسواک را خیلی محکم روی روکش یا دندان‌های طبیعی نکشید. اگر دندان روکش شده یا دندان‌های اطرافش حساس باشد، خمیردندان ضد حساسیت برای رفع حساسیت مفید خواهد بود.
- از خوردن غذاهای سفت پرهیز کنید. جویدن خوراکی‌های بسیار سفت مانند آب‌نبات یا یخ ممکن است باعث ترک‌خوردن روکش شود.
- اگر شب‌ها در زمان خواب دندان قروچه می‌کنید، با دندانپزشک درباره ساخت محافظ شبانه دهان یا نایت گارد مشورت کنید. نایت گارد از روکش و دندان‌های مجاور محافظت می‌کند.
معایب روکش پرسلن
روکش پرسلن بیشتر مستعد ترک‌خوردن و لب‌پر شدن است. مقاومت و دوام روکش تمام‌پرسلنی از روکش فلزی و روکش پرسلن جوش‌خورده به فلز کمتر است.
اگر روکش پرسلنی را انتخاب کنید، احتمال دچارشدنتان به حساسیت شدید به گرما و سرما بیشتر می‌شود. دماهای بسیار بالا یا پایین باعث ترک‌خوردن و آسیب دیدن دندان می‌شود.
برای چسباندن روکش پرسلن باید بخش بیشتری از دندان تراش داده شود، میزان تراش‌دادن دندان برای نصب روکش پرسلن حتی از روکش PFM بیشتر است.
عوارض احتمالی ناشی از نصب روکش پرسلن
در تمام درمان‌های دندانپزشکی، از جمله نصب روکش پرسلن دندان، احتمال بروز عوارض جانبی وجود دارد. البته خطر ناشی از این ترمیم‌ها بسیار اندک است. لازم است دندان تراش داده شود تا شکل و اندازه مناسبی را برای چسباندن روکش پیدا کند.
این عمل بر ساختار دندان اثر می‌گذارد و غیر قابل بازگشت است. ممکن است پس از گذاشتن روکش پرسلنی دچار حساسیت دندانی خفیفی بشوید. برخی بیمارانی که از روکش پرسلن جوش خورده به فلز استفاده می‌کنند، به دلیل حساسیت به فلز دچار مشکل می‌شوند.
ماندگاری و دوام روکش پرسلن
میانگین طول عمر روکش دندان 5 تا 15 سال است. البته طول عمر روکش به دقتتان در نگهداری از روکش بستگی دارد. برای افزایش طول عمر روکش باید بهداشت دهان و دندان را به‌خوبی رعایت کنید. به‌علاوه به خوراکی‌هایی که می‌خورید و می‌نوشید، دقت کنید. عادت‌های تضعیف کننده روکش را ترک کنید.
سایش روزمره استحکام روکش پرسلنی را کاهش می‌دهد؛ بنابراین برای آنکه عمر روکش طولانی‌تر شود و روکش مدت‌ها در وضعیت عالی بماند، عادت‌هایی را که باعث آسیب دیدن و ضعیف شدن روکش می‌شود، ترک کنید. برای مثال دندان قروچه نکنید یا دندان‌هایتان را روی هم فشار ندهید.
قیمت روکش پرسلن
هزینه روکش دندان به عامل‌های زیر بستگی دارد:
- نوع روکش یا بریج: روکش پرسلنی یا PFM
- هزینه لابراتوار دندانپزشکی
- استفاده از پست و کور دندان
- تعداد دندان‌هایی که نیاز به روکش کردن دارد.
- موقعیت جغرافیایی کلینیک دندانپزشکی
- مهارت و تجربه دندانپزشک
سخن نهایی
روکش دندان غالباً بخش مهمی از درمانی است که دندان درد را تسکین می‌دهد و درعین‌حال دندانی را که به‌شدت آسیب دیده است، حفظ می‌کند و چند دهه از آن محافظت می‌کند. به همین دلیل انتخاب روکش مناسب برای برطرف‌کردن نیازها و اهداف درمانی و خلق لبخندی زیبا و رویایی مهم است.
غالباً توصیه می‌شود که درباره مزایا و معایب هر دو نوع روکش پرسلن و PFM با دندانپزشک مشورت کنید. دندانپزشک محل دندان آسیب دیده و ترجیح بیمار را در نظر می‌گیرد و ماده مناسب برای ساخت روکش را با هم فکری بیمار تعیین می‌کند. اگر می‌خواهید با روکش پرسلنی از دندانتان محافظت کنید، زمان را از دست ندهید و همین امروزی برای دریافت وقت با کلینیک ما تماس بگیرید.
پرسش‌های پرتکرار
عمر روکش پرسلنی چقدر است؟
5 تا 15 سال.
روکش پرسلن به‌راحتی ترک می‌خورد؟
روکش پرسلن دارای دو گونه اصلی است که هرکدام زیرگونه‌های خود را دارد. روکش پرسلن جوش‌خورده به فلز عملاً هرگز ترک نمی‌خورد. ضمناً روکش‌های تمام‌پرسلنی وجود دارند که برای دندان‌های جلو به‌اندازه کافی مقاوم هستند، اما اگر برای روکش دندان‌های آسیب به کار برده شوند، احتمال ترک‌خوردنشان وجود دارد.
روکش پرسلن زرد می‌شود؟
رنگ روکش پرسلن ثابت است، بنابراین انتظار نمی‌رود این نوع روکش زرد شود.
ممکن است روکش پرسلن بیفتد؟
همان‌طور که عمر روکش پرسلن بالاتر می‌رود، بسیاری از آن‌ها شل می‌شوند و می‌افتند.
ایمن‌ترین روکش دندان کدام است؟
پرسلن بادوام، غیرسمی و البته زیست‌سازگار است، این ماده DNA را همانندسازی می‌کند. پرسلن پیوندی واقعی را با بدن برقرار می‌کنند که پنج برابر محکم‌تر از پیوند دندان طبیعی است. پرسلن ماده‌ای ایده‌آل برای پرکردن دندان، روکش و ونیر است.
روکش زیرکونیا بهتر است یا پرسلن؟
زیرکونیا ماده مقاوم‌تر و بادوام‌تری برای روکش دندان است. زیرکونیا دست‌کم سه برابر قوی‌تر از پرسلن یا روکش PFM است.
ممکن است روکش پرسلن سیاه شود؟
انتظار نمی‌رود روکش پرسلن سیاه شود. تغییر رنگ دندان اکثراً پیامد واردشدن باکتری‌ها به روکش دندان است. همچنین خوب نچسباندن روکش و استفاده‌نکردن از سیمان کافی نیز باعث تغییر رنگ می‌شود.
دندان با روکش پرسلنی نیز ممکن است دچار پوسیدگی شود؟
دندان روکش شده نیز دقیقاً مانند هر دندان دیگری خراب می‌شود. پوسیدگی دندان معمولاً پیامد تشکیل پلاک دور خط لثه در محل تلاقی دندان و روکش است.
گذاشتن روکش پرسلنی روی دندان دردناک است؟
روکش کردن دندان بیشتر از پرکردن معمولی دندان‌درد و ناراحتی ندارد. دندانپزشک ژل بی‌حس‌کننده را روی دندان‌ها، لثه‌ها و بافت‌های اطراف می‌زند، البته معمولاً آمپول بی‌حسی تزریق می‌شود. تزریق آمپول بی‌حسی به‌اندازه یک نیش کوچک دردناک است.
روکش تمام‌پرسلنی و PFM چه تفاوت‌هایی با هم دارند؟
روکش‌های PFM از فلز و پرسلین ساخته شده‌اند. در این روکش‌ها زیر پرسلین، لایه‌ای فلزی قرار دارد که بین دندان و روکش قرار می‌گیرد. شکی نیست که روکش PFM مزایای بسیاری دارد، اما بدون عیب هم نیست. روکش PFM مقاوم است، قیمت معقولی دارد و به‌طورکلی محافظ فوق‌العاده‌ای است. اما فاصله اندکی بین لثه و روکش PFM وجود دارد، به عبارت دیگر مقداری از فلز از این شکاف مشاهده می‌شود. اگر مشکل تحلیل و عقب رفتن لثه وجود داشته باشد، این فاصله بیشتر می‌شود. به‌علاوه این فاصله هنگام روکش کردن دندان‌های جلو مشخص‌تر است. روکش پرسلن این نقطه‌ضعف را ندارد، چون اصلاً در ساخت آن از فلز استفاده نمی‌شود.
با روکش پرسلنی می‌توانم آدامس بجوم؟
پس از روکش کردن دندان از خوردن خوراکی‌های چسبناکی مانند کارامل، تافی و آدامس که به جویدن زیاد نیاز دارند، خودداری کنید. خوراکی‌های سفتی مانند گرانولا، آب‌نبات و یخ را نیز نجوید. مصرف چنین خوراکی‌هایی ممکن است شکستن یا جداشدن روکش را به دنبال داشته باشد.
نخ دندان کشیدن باعث لق شدن روکش می‌شود؟
نخ دندان کشیدن بر خلاف باور عموم مردم، روکش یا بریج را نمی‌کشد و باعث جداشدنش نمی‌شود. برعکس نخ دندان نکشیدن باعث آسیب دیدن ترمیم و عدم موفقیت درمان می‌شود.
