پر کردن دندان با مواد معمولا برای دندان‌هایی که آسیب دیدهاند، پوسیده یا حفره‌دار شده‌اند، استفاده می‌شود. یکی از موادی که برای پر کردن دندان استفاده می‌شود، آمالگام نام دارد که به علت ترکیبات خود، رنگ آن خاکستری تیره یا سیاه است. برخلاف ظاهر سیاه آن، آمالگام بادوام بوده و سال‌هاست که در دندانپزشکی کاربرد دارد. این مواد به خاطر استحکام و مقاوم بودن خود در برابر ساییدگی معروف هستند و به همین دلیل برای نواحی از دهان که فشار جویدن در آن بالا است، مناسب می‌باشند. اما به دلیل اینکه از نظر ظاهری زیبا نیستند و همچنین مواد همرنگ جایگزین آنها برای پر کردن دندان وجود دارند، به همین علت برخی به جای آمالگام گزینه‌های دیگر را ترجیح می‌دهند. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد نکات پر کردن دندان با مواد سیاه یا آمالگام می‌توانید این مقاله را مطالعه نمایید.
آمالگام یا مواد سیاه پرکننده دندان چیست؟
مواد پرکننده آمالگام از ترکیب موادی مانند جیوه، نقره، قلع و مس ساخته شده‌اند. ترکیب این فلزات، مواد با دوامی را برای پرکردن دندان ایجاد می‌کند. نقره به آمالگام رنگ سیاه یا خاکستری تیره می‌دهد.
برای ساخت آمالگام، پودر فلزات را با جیوه مایع مخلوط می‌کنند تا ماده منعطفی ایجاد گردد. این ترکیب روی حفره ایجاد شده در دندان قرار داده می‌شود و سپس سفت می‌گردد. آمالگام سفت شده به دندان استحکام و دوام داده، عملکرد دندان را بازیابی کرده و از پوسیدگی بیشتر آن پیشگیری می‌کند.
مزایای پر کردن دندان با موارد سیاه
برخی مزایای پرکردن دندان با مواد سیاه عبارتند از:
- دوام: آمالگام به خاطر دوام فوق‌العاده خود معروف است. موثر بودن این ماده تاریخ طولانی داشته و در طی روز می‌تواند فشار ناشی از جویدن و خرد کردن را تحمل کند. آمالگام برای دندان‌های عقب فک (آسیاب و پیش آسیاب) که فشار زیادی را در هنگام جویدن تحمل می‌کنند، بسیار مناسب است. ثابت شده که آمالگام می‌تواند برای سالیان زیادی دوام بیاورد و غالبا نسبت به دیگر مواد پرکننده دندان دوام بیشتری دارد.
- مقرون به صرفه: آمالگام در مقایسه با دیگر مواد پرکننده دندان، هزینه کمتری دارد. برای بیمارانی که بودجه کمی دارند یا بیمه آنها محدودیت دارد، گزینه مقرون به صرفه‌ای است. این موضوع باعث می‌شود که آمالگام برای اکثر بیمارانی که می‌خواهند دندان‌های خود را ترمیم کنند، مناسب باشد.
- استحکام: آمالگام ساختار حمایتی عالی را برای دندان فراهم می‌کند. این مواد می‌توانند دندان‌هایی که به علت پوسیدگی و آسیب دیدگی ضعیف شده‌اند را به طور مناسبی ترمیم و تقویت کنند. در مقابل جویدن و گاز گرفتن طبیعی، احتمال شکستگی یا ساییدگی آمالگام کمتر است و دوام عالی را به دندان ترمیم شده می‌دهد.
- گذاشتن آن آسان و سریع است: فرایند قرار دادن آمالگام نسبتا سریع و آسان است. در مقایسه با دیگر مواد جایگزین، معمولا زمان کمتری نیاز دارد. دندانپزشک در ابتدا بخش آسیب دیده یا پوسیده دندان را برمی‌دارد، سپس آمالگام را به صورت لایه لایه و متناسب با خطوط دندان قرار می‌دهد و زمانی که آمالگام سفت شد، دندان ترمیم شده محکم و قوی ایجاد می‌گردد.
- تطابق پذیری: از آمالگام می‌توان در نواحی مختلفی از دهان استفاده کرد و برای حفرات کوچک و بزرگ نیز مناسب است. این ماده به ویژه برای دندان‌هایی که زیبایی آنها اهمیت کمتری دارد، مثلا دندان‌های عقب فک، مناسب است. آمالگام می‌تواند با ساختار پیچیده دندان سازگار گشته و ترمیم مناسب و با دوامی را ایجاد کند.
پر کردن دندان با مواد سیاه در چه مواردی توصیه می‌شود؟
آمالگام می‌تواند برای شرایط زیادی مناسب باشد، اما در برخی شرایط و نیازهای خاص، ممکن است مناسب‌تر نیز باشند.
- حفرات بزرگ: آمالگام به ویژه برای ترمیم دندان‌هایی که حفره بزرگی دارند، مناسب است. آمالگام استقامت و دوام مناسبی دارد که برای حمایت از دندان، به ویژه در بخش‌هایی که ساختار دندان صدمه دیده یا پوسیده، مهم است.
- دندان‌های پشتی: فشار جویدن در دندان‌های خلفی، مثلا دندان‌های آسیاب و پیش آسیاب، بیش از دندان‌های جلویی است. آمالگام برای این نوع دندان‌ها مناسب است، زیرا پایداری بالایی داشته و نیروی حاصل از جویدن را پخش می‌کند. این مواد می‌توانند بدون از دست رفتن پایداری خود، فشار ناشی از جویدن را تحمل کنند.
- بودجه کم یا محدود بودن پوشش بیمه: در مقایسه با دیگر مواد جایگزین، آمالگام مقرون به صرفه‌تر است. این امر آمالگام را گزینه‌ای مناسب برای افرادی که بیمه هزینه‌های آنها را به طور کامل پوشش نمی‌دهد یا بودجه محدودی دارند، کرده است.
- بیمارانی که احتمال ایجاد حفره در دندان‌هایشان بالاتر است: در برخی بیماران احتمال ایجاد حفره جدید یا بازگشت پوسیدگی وجود دارد. در این موارد آمالگام به خاطر داشتن دوام و ماندگاری خوب، می‌تواند پشتیبانی مناسبی را در مقابل پوسیدگی بیشتر ایجاد کند.
معایب پر کردن دندان با مواد سیاه
هرچند پر کردن دندان با آمالگام مزایای زیادی دارد، اما محدودیت‌ها و موارد احتیاطی نیز وجود دارند؛ این موارد ممکن است باعث شوند که آمالگام پرکننده مناسبی برای برخی افراد یا موارد خاص نباشد. این موارد عبارتند از:
- زیبایی: یکی از موارد مهم در پر کردن دندان با آمالگام، رنگ تیره آن است که اگر در نواحی قابل مشاهده مانند دندان‌های جلویی قرار بگیرد، جلب توجه خواهد کرد. اگر برای شخصی زیبایی مهم باشد، این مورد می‌تواند نگران کننده باشد. در این موارد، احتمالا پرکردن دندان با مواد سفید مانند کامپوزیت‌های دندانی مناسب‌تر باشد.
- جیوه: آمالگام حاوی مقدار بسیار کمی جیوه است که نگرانی‌هایی را در مورد اثرات احتمالی آن بر روی سلامت بیمار به همراه دارد. با این حال، تحقیقات و شواهد علمی گسترده اثبات کرده‌اند در صورتی که جیوه بر طبق پروتکل‌ها و دستورالعمل‌های قرار داده شده استفاده گردد، خطرات آن به حداقل خواهد رسید. بیماران باید در مورد هر نگرانی که در رابطه با ترکیب جیوه موجود در آمالگام دارند، با پزشک مشورت کنند.
- ترجیحات و موارد شخصی بیمار: پیش از اقدام به پر کردن دندان با آمالگام، باید شرایط خاص بیمار و ترجیح او را در نظر گرفت. مواردی مانند موقعیت دندان در دهان، سلامت دهان و دندان بیمار و ترجیح او در مورد زیبایی و مواد مورد استفاده باید در نظر گرفته شود. این امر به اطمینان از اینکه مواد پرکننده دندان بر اساس نیازها و ترجیحات بیمار انتخاب شده است، کمک خواهد کرد.
- پرکردن دندان با مواد جایگزین: امروزه با توسعه علم دندانپزشکی و ایجاد مواد جدید، جایگزین‌های متعددی برای آمالگام به وجود آمده است. پر کردن دندان با مواد همرنگ دندان، مثلا کامپوزیت یا سرامیک، از نظر زیبایی بهتر هستند زیرا بیشتر با رنگ دندان‌های طبیعی مطابقت دارند. این مواد برای افرادی که می‌خواهند دندان آنها بعد از ترمیم زیباتر باشند، مناسب‌تر هستند.
- دستورالعمل‌های نظارتی و ایمنی: متخصصان دهان و دندان پروتکل‌ها و دستورالعمل‌های کاملی را برای آماده کردن و گذاشتن آمالگام دارند تا ایمنی بیمار تضمین گردد. در صورتی که بخواهید خطرات احتمالی مربوط به پرکردن دندان با آمالگام به حداقل برسد، باید به دندانپزشک مجرب و معتبر مراجعه کنید.
پر کردن دندان با مواد سیاه بهتر است یا مواد سفید؟
اینکه مواد سیاه (آمالگام) یا سفید را برای پر کردن دندان خود انتخاب کنید به سلیقه شما، محل قرار گرفتن دندان و اهمیت زیبایی دندان بستگی دارد. مواد پرکننده سیاه دندان، بادوام، مقرون به صرفه و مناسب دندان‌های عقب فک هستند. اما از نظر ظاهری، رنگ آنها ممکن است خوشایند نباشد. مواد پرکننده سفید دندان همرنگ دندان طبیعی می‌شوند، ترمیم زیباتری ارائه می‌دهند، اما دوام آنها مقداری کمتر است و هزینه بالاتری نیز دارند. بر اساس نیازها و اهداف شخصی بیمار، دندانپزشک می‌تواند هر کدام از این مواد را توصیه کند. در نهایت، هیچ کدام را نمی‌توان بهتر در نظر گرفت و انتخاب هر کدام باید بر اساس سلیقه و شرایط بیمار باشد.
| ویژگی | آمالگام | کامپوزیت |
| ترکیبات | ترکیبی از فلزات (نقره، قلع، مس و روی) | ترکیبی از رزین (پلاستیک) و شیشه |
| رنگ | نقره‌ای- خاکستری | می‌توان آن را هماهنگ با رنگ دندان‌ها ساخت. |
| ماندگاری | ماندگاری بالا | در مقایسه با آمالگام ماندگاری کمتری دارد. |
| استحکام | محکم و مقاوم در برابر فشار جویدن | به محکمی آمالگام نیست. |
| زیبایی | به علت رنگ آن از نظر زیبایی زیاد رضایت بخش نیست. | به خاطر امکان یکسان شدن رنگ آن با دیگر دندان‌ها، زیباتر است. |
| آماده سازی | نیاز به برداشتن مقدار بیشتری از دندان دارد. | نیاز به برداشتن مقدار زیادی از دندان نیست. |
| اتصال به دندان | به صورت شیمیایی به دندان متصل نمی‌شود. | مستقیما به ساختار دندان متصل می‌گردد. |
| حساسیت | حساسیت پس از درمان کم است. | برخی از بیماران بعد از درمان حساسیت‌هایی خواهند داشت. |
| طول عمر | بسیار ماندگار، می‌تواند 10 تا 15 سال و حتی بیشتر دوام بیاورد. | معمولا 5 تا 10 سال دوام دارد و احتمالا نیاز به تعویض خواهد داشت. |
| هزینه | ارزانتر | معمولا گرانتر از آمالگام است. |
| خطرناک بودن | حاوی جیوه است، اما سازمان مربوطه آن را بی‌خطر در نظر گرفته است. | حاوی جیوه نیست و بی‌خطر در نظر گرفته می‌شود. |
هزینه پر کردن دندان با مواد سیاه چقدر است؟
هزینه پر کردن دندان با آمالگام یا مواد سیاه، بسته به مواردی مانند اندازه پرکردگی، مکان دندان، هزینه دندانپزشک و موقعیت جغرافیایی متغیر است. در مجموع، در مقایسه با دیگر مواد پر کننده دندان که رنگی هستند، آمالگام ارزانتر است.
سوالات پرتکرار
پرکردن دندان با مواد سیاه تا چه مدت دوام دارد؟
مواد آمالگام با دوام و رضایت بخش هستند، به همین دلیل است که بیش از صد سال است از آن استفاده می‌شود. به طور متوسط، قبل از نیاز به تعویض آمالگام، این ماده حدود 15 سال دوام دارد.
آیا پرکردگی دندان با مواد سیاه نیاز به تعویض دارد؟
فقط در صورتی که مواد به کار رفته برای پر کردن دندان شما پوسیدگی یا آسیب شدید داشته باشد، نیاز به تعویض دارد. در غیر این صورت دلیلی برای تعویض وجود ندارد.
آیا می‌توان پرکردگی با مواد سیاه را با مواد سفید جایگزین کرد؟
بله، در این فرایند، دندانپزشک تمامی مواد آمالگام را همراه با پوسیدگی‌های دیگر دندان با دقت برداشته و دندان را برای قرار دادن مواد سفید آماده می‌کند.
آیا بعد از پرکردن دندان با مواد سیاه، دندان سیاه می‌شود؟
مواد آمالگام در ابتدا ممکن است نقره‌ای باشند، اما به مرور زمان کدر، سیاه یا زنگ زده شوند. در این صورت، احتمالا فقط مواد پرکننده دندان تیره نمی‌شوند، بلکه مشکلی برای کل دندان به وجود آمده است. حتی اگر مواد پرکننده اصلی مشهود نباشند، اثر تیرگی آن ممکن است قابل مشاهده باشد.
آیا پرکردن دندان با مواد سیاه برای سلامتی خطرناک است؟
در صورتی که از آمالگام به درستی استفاده شود، جیوه موجود در آن مشکلی برای سلامتی بیمار ایجاد نخواهد کرد.
در صورتی که دندان پر شده با مواد سیاه آسیب ببیند، آیا می‌توان آن را ترمیم کرد؟
بله، در صورتی که دندان آسیب ببیند یا به مرور زمان پوسیده شود، می‌توان آن را ترمیم کرد. در این فرایند معمولا بخش آسیب دیده یا پوسیده برداشته و مواد آمالگام جدید جای آن قرار می‌گیرد.
آیا می‌توان از مواد سیاه برای پرکردن ترک‌ها و شکستگی‌های دندان استفاده کرد؟
پر کردن دندان‌های ترک خورده و شکسته با استفاده از مواد سیاه به شدت و محل آسیب بستگی دارد. در صورتی که آسیب وارده به دندان شدید باشد، دیگر روش‌های درمانی مانند قرار دادن روکش دندان یا اینله و آنله ممکن است مناسب‌تر باشند. بدین صورت استحکام و عملکرد دندان بازیابی می‌شود.
در صورت پرکردن دندان با آمالگام، آیا می‌توان روی دندان لمینت یا کامپوزیت قرار داد؟
بله، می‌توانید این کار را انجام دهید. با این حال، توجه کنید که با قرار دادن لمینت یا کامپوزیت، تیرگی دندان که به علت پر کردن آن با مواد آمالگام سیاه شده است، برطرف نمی‌شود. رنگ تیره آمالگام ممکن است از طریق مواد شفاف لمینت یا کامپوزیت همچنان مشهود باشد.
