کامپوزیت ونیر گزینه‌ی مناسبی برای بهبود ظاهر دندانها و داشتن لبخندی جذاب است. با این حال این روش دائمی نیست (اگرچه مدت خیلی طولانی ماندگاری دارد) و احتمال آسیب دیدن آن نیز وجود دارد. این موارد به این معناست که باید روزی برداشته شود تا با کامپوزیت جدید یا درمان‌های دیگر جایگزین شود.
دلیل برداشتن کامپوزیت دندان هرچه باشد خوشبختانه میتوان آنها را به روش‌های مختلفی برداشت. توجه داشته باشید که چون آنها با چسب به سطح جلویی دندان‌های طبیعی شما چسبانده میشوند، ممکن است که با برداشتن آنها کمی از مینای دندان نیز از بین برود؛ اما دندانپزشک ماهر و مجربی که از به روزترین روش‌ها استفاده می‌کند، این کار را با کمترین آسیب انجام خواهد داد.
چرا نیاز به برداشتن کامپوزیت داریم؟
برداشتن کامپوزیت دندان عملی متداول است و خطری برای سلامت فرد ایجاد نمی‌کند. گاهی اوقات فرد درخواست تغییر شکل، نصب کامپوزیت جدید در صورت شکستن کامپوزیت قبلی یا خدمات دندانپزشکی دارد که نیازمند برداشتن کامپوزیت است.
نیاز به تغییر شکل
اگرچه اکثر افراد از شکل اولیه‌ی کامپوزیت دندان‌هایشان راضی هستند، اما گاهی اوقات نیاز به کار بیشتری دارند. با وجود اینکه اغلب دندانپزشک می‌تواند بدون برداشتن کامپوزیت شکل آن را تغییر دهد، اما اگر تغییرات لازم زیاد باشند کامپوزیت را برمی‌دارد. اغلب این کار را میتوان در جلسات روتین و عادی دندانپزشکی انجام داد، چون بدون درد و سریع بوده و دندانها و بافت‌های مجاور را تحت تأثیر قرار نمی‌دهد.
نیاز به خدمات دندانپزشکی
اگر فرد دچار مشکل خرابی دندان، بیماری لثه، یا مشکلات دیگری شود که بعد از نصب کامپوزیت رخ داده‌اند، برای درمان باید کامپوزیت از روی دندان برداشته شود.
کامپوزیت خیلی راحت‌تر از پرسلین برداشته میشود و میتوان آن را بعد از درمان دندانپزشکی یا بعد از بهبود فرد مجدداً چسباند و فرقی نمی‌کند که روند بهبودی چقدر طول بکشد. کامپوزیت، برخلاف پرسلین قبل از نصب نیازی به تراشیدن دندان ندارد؛ بنابراین نیازی نیست که برای جایگزین کردن آن عجله کرد تا دندان آسیب نبیند.
شکستن کامپوزیت
اگر اتفاقی برای فرد رخ دهد که باعث شکستن کامپوزیت دندان شود، باید به دندانپزشک مراجعه کند تا مشکل را برطرف سازد. گاهی اوقات ممکن است کامپوزیت شل شده یا کامل کنده شود، مخصوصاً اگر فرد بیفتد یا دندانش به جای سخت و محکمی بخورد.
لک یا کدر شدن ونیرها
ونیرها باعث میشوند که لبخندتان بسیار زیبا و درخشان شود؛ با این حال در برابر مواد مضر، مانند دود سیگار و کافئین، مقاوم نیستند و ممکن است بعد از چندین سال و در اثر فرسودگی لک شوند. این مورد یکی دیگر از دلایل برداشتن کامپوزیت است.
روش‌های برداشتن کامپوزیت
دندانپزشک شما می‌تواند از 4 روش برای برداشتن کامپوزیت استفاده کند. این روش‌ها عبارتند از:
- دیسک‌های کاغذ سنباده: سطح زبر دیسک سنباده کامپوزیت را از روی دندان بر می‌دارد و آن را پولیش می‌کند. این دیسک‌های منعطف به تمام سطوح دندان شما دسترسی داشته و آن را براق خواهند کرد.
- دریل کاربیدی: این دریل‌های پرسرعت دندانها را پولیش می‌کنند. اگر دندانپزشک با دریل کاربیدی فشار ملایمی به دندان وارد کند، کامپوزیت سریع‌تر از استفاده از کاغذ سنباده برداشته خواهد شد. اما دریل کاربیدی منعطف نیست، بنابراین ممکن است قسمت‌هایی از کامپوزیت روی دندان‌هایتان باقی بماند که با کمک کاغذ سمباده برداشته خواهد شد.
- ایر ابریژن (Air-abrasion): اکثر دندانپزشکی‌ها فناوری ایر ابریژن ندارند. در این روش، دندانپزشک ابزار کوچکی را در دست نگه می‌دارد که ذرات آلومینیوم اکسید را روی دندان‌هایتان می‌پاشد. معمولاً از دستگاه ایر ابریژن برای از بین بردن پوسیدگی دندان در مراحل اولیه استفاده میشود؛ اما برای برداشتن کامپوزیت نیز مورد استفاده قرار میگیرد.
- میکرو اچر (Micro-etcher): میکرو اچر وسیله‌ای نازل دار برای سندبلاست (ساب‌پاشی) است. نازل آن همانند دیسک سنباده نیست و سطح زیادی از دندان را پوشش نمی‌دهد، بنابراین برای برداشتن تعداد زیادی کامپوزیت خیلی کم مورد استفاده قرار میگیرد. اکثر دندانپزشکان از آن برای کارهای نهایی استفاده می‌کنند.
- لیزر: برداشتن کامپوزیت با لیزر اغلب روش بهتری هم برای فرد و هم برای دندانپزشک است. این وسیله به دندانپزشک کمک می‌کند تا برداشتن کامپوزیت را در عرض چند دقیقه انجام دهد. این وسیله با هیدرولیزه کردن آب موجود در سیمان کامپوزیت، سطح چسبنده (چسب رزین) را جدا خواهد کرد که باعث کنده شدن راحت کامپوزیت میشود.
عوارض برداشتن کامپوزیت دندان
اگر فوراً کامپوزیت قبلی خود را با کامپوزیت جدید یا گزینه‌های دیگر (مثل باندینگ یا تاج) جایگزین کنید، عوارضی نخواهد داشت. اما ممکن است لازم باشد کمی صبر کنید تا جایگزین‌های جدید آماده شوند، به همین دلیل دندانپزشک از ونیر موقتی استفاده خواهد کرد تا از آسیب و عوارض جلوگیری کند. با این حال اگر می‌خواهید بعد از برداشتن آنها بدون استفاده از ونیر موقتی از گزینه‌ی دیگری استفاده کنید، دندان‌هایتان در معرض خطرات زیادی مانند موارد زیر قرار خواهند داشت:
- افزایش حساسیت دندان
- ترک خوردگی
- لب‌پر شدن
- تغییر رنگ
- ایجاد فرورفتگی
- لبه‌های تیز
- دردهای تیز ناگهانی
- فرسایش مینای باقی مانده
- پوسیدگی دندان
- از دست دادن دندان
توجه داشته باشید که هرچه دندان‌هایتان مدت بیشتری بدون محافظ بمانند، احتمال بروز عوارض بیشتر خواهد شد. بهترین راه جایگزین کردن فوری کامپوزیت است، اما اگر امکان آن وجود نداشته باشد، هرچه سریع‌تر اقدام کنید نتیجه‌ی کار بهتر خواهد بود.
جایگزین‌های مناسب برای کامپوزیت دندان
وقتی که دندانپزشک برای اولین بار کامپوزیت را روی دندان‌هایتان نصب می‌کند، لایه‌ی نازکی از مینای دندان را برای همیشه می‌تراشد و این امر به این معناست که باید از دندان‌هایتان محافظت کنید و هرگز آنها را بدون روکش رها نکنید. باید بعد از برداشتن کامپوزیت از دندان‌هایتان محافظت کنید. در ادامه به برخی از جایگزین‌های مناسب برای کامپوزیتهای قدیمی و آسیب‌دیده اشاره شده است.
کامپوزیت جدید
واضح است که میتوان از کامپوزیت جدید به جای کامپوزیت قدیمی استفاده کرد. با این حال به تجربه‌ی شما بستگی دارد؛ اگر کامپوزیت را دوست نداشتید یا مشکلاتی مانند پوسیدگی دندان برایتان ایجاد کرده، احتمالاً گزینه‌ی مناسبی نیست. توجه داشته باید که ونیرها انواع مختلفی دارند و ممکن است پی ببرید که جنس‌های دیگر آن جایگزین بهتری هستند.
باندینگ
در زمان جایگزین کردن کامپوزیت ونیر مستقیم، یکی از جایگزین‌های بسیار مشابه، باندینگ است. در آن از مواد مشابهی استفاده میشود و دندانپزشک آن را روی دندان شکل می‌دهد. باندینگ معمولاً نازک‌تر است و می‌تواند روی تمام سطوح دندان قرار گیرد. بنابراین اگر دندانتان ترکی دارد که تا پشت دندان امتداد یافته، باندینگ برای شما بهتر از ونیر است.
تاج دندان
تاج دندان کلاهکی مصنوعی برای بازسازی است که دندان را کامل پوشش می‌دهد. این روش کمک می‌کند تا مشکلات زیبایی برطرف شود و کارکرد دندان نیز حفظ شود. در اکثر موارد دندانپزشکان تاج را جایگزین کامپوزیت ونیر نمی‌کنند، مگر اینکه دندان آسیبی دیده باشد، مثلاً در زیر کامپوزیتی که کمی از دندان جدا شده پوسیدگی ایجاد شده باشد. با این حال در صورتیکه قسمتی از دندان طبیعی خود را از دست داده باشید، گزینه‌ی مناسبی است.
هزینه برداشتن روکش دندان
عوامل متعددی روی هزینه‌ی برداشتن کامپوزیت تأثیر می‌گذارند. ابتدا باید توجه شود که چرا می‌خواهید آنها را بردارید، اگر مشکلی وجود داشته باشد، باید هزینه‌ی درمان آن را نیز در نظر بگیرید.
عامل دیگر وضعیت دندان‌هایتان است؛ هرچه سالم‌تر باشند، کار پزشک راحت‌تر خواهد بود و در نتیجه هزینه نیز کمتر میشود. تخصص و نرخ پزشک شما، هزینه‌های کلینیک و موقعیت جغرافیایی نیز روی هزینه تأثیر می‌گذارند.
همچنین باید توجه داشته باشید که ممکن است بیمه کامپوزیت دندان را پوشش ندهد و لازم باشد کل هزینه را خودتان بپردازید. قبل از درمان، از پزشکتان درباره‌ی هزینه سؤال کنید که غافلگیر نشوید.
چطور عمر کامپوزیت دندان را افزایش دهیم؟
خوب است برای اطلاع از روش‌های افزایش طول عمر کامپوزیت وقت صرف کنیم.
در اینجا به برخی از نکات مهم اشاره شده است:
حفظ بهداشت دهان و دندان
فراموش نکنید که حفظ بهداشت دهان و دندان تأثیرات خوبی روی دندانها خواهد داشت. برای این منظور باید حداقل روزی دوبار، مخصوصاً محل کامپوزیت و اطراف آن را مسواک زد و یکبار نخ دندان کشید. همچنین مرتباً به دندانپزشک مراجعه کنید؛ با این کار آنها هرگونه مشکل را به موقع و قبل از پیشروی تشخیص خواهند داد.
با کامپوزیت مانند دندان واقعی رفتار کنید
بازسازی زیبایی دندان با کامپوزیت و فراهم شدن محافظت بیشتر به این معنا نیست که می‌توانید با آن یخ بشکنید و در بطری را باز کنید. اگر می‌خواهید کامپوزیتهای شما عمر طولانی داشته باشند، از دندان‌هایتان برای کارکرد اصلی‌شان، یعنی گاز گرفتن و جویدن غذا، استفاده کنید.
از خوردن غذاهای سفت و سخت پرهیز کنید
اگرچه رزین کامپوزیت بعد از خشک شدن ماده‌ی مقاومی است، اما باید از جویدن خوراکی‌های سفت مانند آبنبات یا سیب کاراملی خودداری کنید. اگر نمی‌توانید از آنها اجتناب کنید، از طرفی از دهانتان استفاده کنید که کامپوزیت ندارد. این کار باعث افزایش طول عمر آن و جلوگیری از آسیب خواهد شد.
دندان قروچه نکنید
تحقیقات نشان داده که عادات شبانه مانند دندان قروچه (بروکسیسم) در 16% افراد بالغ رواج دارند.
با این حال وقتی دندان‌هایمان را روی هم می‌فشاریم، بیش از 113 کیلوگرم (250 پوند) بر اینچ مربع فشار بر کامپوزیتها وارد می‌کنیم. عاداتی از این قبیل از دلایل حتمی آسیب دیدن کامپوزیت هستند.
مرتب به دندانپزشک مراجعه کنید
مراجعه‌ی مرتب به دندانپزشک باعث حفظ سلامت دهان و دندان شده و عمر کامپوزیت ونیر را طولانی‌تر خواهد کرد. دندانپزشک وضعیت دندان‌هایی که کامپوزیت روی آنها نصب شده را بررسی کرده و هرگونه مشکلی را در این جلسات معاینه‌ی عادی دندان به موقع تشخیص خواهد داد.
اگر می‌خواهید کامپوزیتهای دندانتان عمر طولانی داشته باشند از این نکات پیروی کنید.
جمع‌بندی
افرادی که از کامپوزیت ونیر استفاده می‌کنند، نباید نگران این باشند که این مواد مانع رعایت بهداشت دهان و دندان آنها خواهند شد. میتوان مراقبت‌های دندانپزشکی عادی مانند جرمگیری و پر کردن دندان و حتی کارهای روزانه مثل مسواک زدن و نخ دندان کشیدن را با وجود کامپوزیت نیز انجام داد. همچنین در صورت نیاز میتوان کامپوزیت را ایمن و راحت برداشت و جایگزین کرد.
سؤالات متداول
آیا برداشتن کامپوزیت امکانپذیر است؟
میتوان کامپوزیت را در مواقع لازم برداشت. در زمان تعویض کامپوزیت، برداشتن آنها ساده است. این کار آسیبی به دندانها نمیزند و میتوان کامپوزیتهای جدید را روی دندان نصب کرد.
برداشتن کامپوزیت دندان چقدر طول میکشد؟
باید از دندانپزشکتان سؤال کنید، اما احتمالاً 60 الی 90 دقیقه طول میکشد.
آیا باید حتماً کامپوزیت را برداشت؟
طول عمر کامپوزیت حدود 5 سال است؛ بعد از این مدت، به دلیل از دست دادن درخشش خود باید برداشته و تعویض شوند.
آیا برداشتن کامپوزیت دردناک است؟
وقتی که کامپوزیتها برداشته میشوند، مینای دندان که دستکاری شده در مجاورت هوا قرار میگیرد، به همین دلیل این قسمت بیحس میشود تا درد و ناراحتی احساس نشود.
آیا می‌توانم بعد از کامپوزیت مجدداً دندان‌های طبیعی خودم را داشته باشم؟
توجه داشته باشید که کامپوزیت ونیر موقتی بوده و نیازمند آماده‌سازی (کمی تراشیدن) دندان طبیعی شماست. اگر از کامپوزیت استفاده کنید دیگر نمی‌توانید دندان طبیعی خود را داشته باشید.
آیا برداشتن کامپوزیت ونیر راحت است؟
این کار ساده و راحت است؛ دندانپزشک به راحتی کامپوزیت را برداشته و دندان‌هایتان را برای کامپوزیت جدید آماده می‌کند.
