جرمگیری دندان، روشی رایج برای حفظ سلامت دهان و دندان است. جرم گیری نوعی تمیزکردن دندان است که تا زیر خط لثه می‌رود تا پلاک‌های تشکیل‌شده یا همان جرم‌ها را پاک‌کند. جرمگیری دندان به همراه جرمگیری ریشه آن را، گاهی تمیزکردن عمیق نیز می‌نامند. بسیاری از دندانپزشکان، تمیزکردن تخصصی دندان را برای جلوگیری از پوسیدگی دندان و بیماری‌های لثه، توصیه‌می‌کنند. همچنین، میتوان این کار را بعد از پریودنتیت (بیماری شدید لثه)، به‌منظور جلوگیری از بازگشت التهاب، انجام داد.
جرمگیری دندان و دلیل ضرورت آن چیست؟
جرمگیری دندان، روشی ایمن و غیرجراحی است که نیازی به مسکن ندارد. این فرایند شامل استفاده از ابزاری قلاب‌شکل و فلزی برای کندن پلاک و جرم از سطح دندان‌ها می‌باشد.
جرمگیری عمیق دندان معمولاً برای کمک به بیماران مبتلا به بیماری لثه و پلاک دندانی شدید، به‌صورت مرتب استفاده می‌شود. درحالی‌که جرمگیری معمولی فقط با سطح دندان سروکار دارد. به طور کلی جرمگیری دندان دو هدف اساسی دارد:
- در افرادی که دهانشان سالم است، هدف این کار جلوگیری از پوسیدگی دندان و بیماری لثه است.
- در افراد مبتلا به پریودنتیت، هدف این کار افزایش موفقیت درمان و جلوگیری از عود مجدد التهاب پس از درمان است.
جرمگیری ریشه دندان چیست؟
جرمگیری دندان سطحی، سطح دندان را تمیز می‌کند، اما زیر لثه را خیر. افراد مبتلا به بیماری‌های شدید لثه (پریودنتیت)، اغلب نیازمند جرمگیری عمقی دندان هستند تا:
- باکتری ازبین‌برود.
- سلامت لثه بازگردد.
- از پوسیدگی دندان جلوگیری شود.
جرمگیری عمیق دندان معمولاً با کاری همراه است که گاهی آن را جرمگیری ریشه دندان نیز می‌نامند. در جرمگیری ریشه دندان، سطح ریشه را می‌سایند تا لثه‌ها بتوانند مجدداً به آن متصل‌شوند. جرمگیری عمیق دندان یا همان جرمگیری ریشه دندان، معمولاً به یک جلسه‌ی دو ساعت و نیمه نیاز دارند و از بی‌حسی موضعی استفاده خواهدشد تا درد کنترل شود. بعد از اتمام کار دندانپزشک، جلسه‌ای برای چکاپ برای شما درنظر گرفته‌می‌شود.
مزایای جرمگیری دندان
جرمگیری دندان، مزایای متعددی دارد که برجسته‌ترین آن‌ها، درمان بیماری لثه است. این مورد، یکی از رایج‌ترین دلایلی است که افراد برای جرمگیری دندان‌هایشان مراجعه می‌کنند، گرچه دلایل متعدد دیگری نیز وجود دارد. یکی از آن‌ها، در ابتدا جلوگیری از ابتلا به بیماری لثه است؛ جرمگیری دندان، روشی برای افرادی است که ممکن‌است در معرض خطر این بیماری باشند.
جرمگیری دندان باعث جلوگیری از ازدست‌رفتن دندان می‌شود، چون کمک می‌کند تا جرم‌ها و پلاک ها از بین‌بروند. همچنین این کار باعث کاهش مشکلات مربوط به کیسه‌های پریودنتال می‌شود که در غیر اینصورت فرد دندان خود را از دست می‌دهد یا دچار پوسیدگی دندان می‌شود.
یکی دیگر از مزایای جرمگیری دندان، به‌عنوان روشی پیشگیری کننده در برابر از دست‌رفتن دندان یا پوسیدگی، این است که باعث محافظت از ریشه دندان می‌شود. یکی دیگر از مزایای کمتر شناخته‌شده جرمگیری دندان این است که باعث کاهش بوی بد دهان می‌شود. زیرا بیماری لثه و مشکلات دیگر دهان، باعث بوی بد دهان می‌شوند.
انواع ابزار برای انجام جرمگیری دندان
دو نوع ابزار برای جرمگیری دندان وجود دارند و برخی از دندانپزشکان یا متخصصین بهداشت دهان و دندان، از هردو استفاده می‌کنند:
جرمگیری دندان با ابزار دستی
دندانپزشک شما، از اسکیلر و کورت استفاده‌می‌کند تا به‌صورت دستی پلاک‌ها را بتراشد. دندانپزشک، این وسیله باریک را زیر خط لثه قرار می‌دهد تا به پلاک‌هایی دسترسی پیداکند که مسواکتان نمی‌تواند آن‌ها را پاک‌کند.
جرمگیری با ابزار اولتراسونیک
ابزار جرمگیری اولتراسونیک، با سری (نوکی) فلزی که جرم‌ها را خرد می‌کند و اسپری آب برای شستن آن‌ها و خنک‌نگه‌داشتن وسیله، پلاک‌های دندان را برطرف‌می‌کند.
چه زمانی نیازمند جرمگیری دندان هستید؟
اگر در دهان شما علائمی از بیماری پریودنتال مزمن وجود داشته‌باشد، دندانپزشک، جرمگیری سطحی دندان و جرمگیری عمقی یا ریشه دندان را توصیه خواهدکرد. این دو کار، باعث توقف تأثیرات منفی این بیماری شده و دهانتان را سالم نگه می‌دارد.
بیماری پریودنتال مزمن، زمانی رخ‌می‌دهد که باکتری موجود در پلاک، باعث‌می‌شود که لثه از دندان جداشود. این امر منجر به رشد کیسه‌های بزرگ بین دندان‌ها و لثه می‌شود و باکتری‌های بیشتری آن‌جا رشد کرده که نمی‌توانید آن‌ها را با مسواک‌کردن از بین ببرید. این امر، دلیلی برای استفاده مرتب از نخ دندان برای تمیزکردن جاهایی است که مسواک نمی‌تواند آن قسمت‌ها را تمیز کند.
جرمگیری و پولیش دندان
در جلسه دندانپزشکی، ابتدا دندانپزشک وضعیت دهان و دندانتان را معاینه می‌کند و سپس جرمگیری و پولیش دندان را انجام می‌دهد. جرمگیری دندان روشی برای برطرف‌کردن پلاک و جرم در اطراف دندان و خط لثه، با استفاده از ابزار پاک‌کننده اولتراسونیک است. پلاک‌ها و جرم‌ها، اگر انباشته شوند، باعث تجمع باکتری می‌شوند و به پوسیدگی دندان و بیماری لثه خواهند انجامید. گاهی، جرمگیری دندان عمیق‌تر، با استفاده از ابزار دستی، برای زدودن جرم‌های چسبیده به ریشه دندان مبتلا به بیماری لثه لازم است. این کار باعث حذف باکتری‌هایی که در کیسه‌های لثه زندگی می‌کنند شده و بهبود لثه را تسریع می‌کند. این روش، جرمگیری ریشه دندان نامیده‌می‌شود. در چنین مواردی، قبل از تمیزکردن، برای فراهم‌کردن بیشترین میزان راحتی، از بی‌حسی موضعی استفاده می‌شود.
بعد از کامل‌شدن جرمگیری دندان، پزشک پولیش دندان را انجام می‌دهد تا لکه‌های خارجی را از روی دندان‌ها بزداید و سطح آن‌ها را صاف‌تر کند. این کار یا با استفاده از برسی چرخان و خمیر تمیزکننده و یا با استفاده از اسپری فشار هوا و پودر برای لکه‌های عمیق‌تر و سرسخت‌تر، انجام‌می‌شود. نتیجه این کار، دندان‌های تمیز، صاف‌تر و صیقلی‌تر است که رسیدگی به آن‌ها در منزل ساده‌تر از قبل است.
بعد از جرمگیری دندان، چه انتظاراتی داشته‌باشیم؟
بعد از جرمگیری دندان و جرمگیری ریشه آن، دهانتان متورم و حساس خواهد بود. برخی افراد تا چندین روز بعد از درمان، خونریزی و تورم خواهند داشت. ممکن است دندانپزشکتان، برای کاهش این ناراحتی، خمیردندان بی‌حس‌کننده تجویزکند. شاید دهانشویه هم برای استفاده بعد از این کار، تجویز شود تا لثه‌ها را تمیز نگهدارد.
بعد از جرمگیری دندان، باید روند عادی مراقبت دهان و دندان را ادامه‌دهید؛ این امر شامل حداقل روزی دوبار مسواک‌زدن و استفاده مرتب از نخ دندان است. همچنین باید رژیم غذایی سالم و متعادلی داشته‌باشید و برای جلوگیری از عود مجدد مشکل، مرتباً برای جرمگیری نزد دندانپزشکتان بروید.
تصاویر قبل و بعد جرمگیری دندان
جرمگیری دندان هر چند وقت یکبار باید انجام شود؟
تا زمانی که لثه‌هایتان سالم است، دندانپزشکان توصیه‌می‌کنند که هر شش ماه یکبار برای جرمگیری مراجعه‌کنید. این مراجعات منظم، به دندانپزشک اجازه می‌دهد تا بداند که دندان و لثه‌هایتان همچنان سالم هستند.
دندانپزشکان به افراد مبتلا به جینجیویت(نوعی التهاب لثه) پیشنهاد می‌کنند که بسته به شدت مشکلشان، با فواصل کمتری جرمگیری دندان را انجام‌دهند.
خطرات و عوارض جانبی جرمگیری دندان چیست؟
خطرات جرمگیری دندان جزئی است. ممکن است بعد از این کار، در معرض عفونت قرار بگیرید، پس دندانپزشکتان آنتی‌بیوتیک یا دهانشویه‌ی مخصوص تجویز خواهد کرد تا به مدت چند روز یا چند هفته استفاده کنید.
همانند هر روش دیگری، ممکن‌است جرمگیری دندان نیز با عوارض جانبی همراه باشد. رایج‌ترین آن‌ها، درد و حساسیت خفیف لثه، بعد از انجام این کار است. این درد در بیشترین حالت، بیش از چند روز ادامه نخواهد داشت.
چه زمانی بعد از جرمگیری دندان، به دندانپزشک اطلاع دهیم؟
درصورت مشاهده هریک از موارد زیر بعد از جرمگیری دندان، فوراً با دندانپزشکتان تماس بگیرید:
- درد تشدیدشونده
- عدم بهبود ناحیه طبق آنچه انتظار می‌رفته
- تب
هزینه جرمگیری دندان
عوامل مؤثر بر هزینه جرمگیری دندان، شامل تکنولوژی به‌کار رفته در آن، موقعیت جغرافیایی دندانپزشک و نوع بیمه دندانپزشکی است. دندانپزشکتان، براساس وضعیتتان برای شما هزینه را تخمین خواهد زد.
سؤالات متداول
آیا جرمگیری دندان برای دندان مضر است؟
تا زمانیکه جرمگیری دندان توسط متخصص انجامشود و در منزل انجام نشود، ایمن خواهد بود.
جرمگیری دندان چقدر طول میکشد؟
این روند، حدود یک ساعت طول میکشد. اما اگر میزان پلاک زیاد باشد، حدود 2ساعت طول خواهد کشید.
آیا میتوان جرمگیری دندان را برای کودکان انجام داد؟
جرمگیری دندان و ریشه آن، برای کودکان نیز قابل انجام است. اگر کودکتان مبتلا به بیماری خفیف یا ملایم لثه است، دکتر میتواند جرمگیری سطحی و جرمگیری عمقی یا ریشه دندان را برای او انجام دهد.
آیا جرمگیری دندان در طول بارداری بی‌خطر است؟
قطعاً، اگرچه همیشه باید به مامای خود اطلاع‌دهید. طبق تحقیقات، جرمگیری دندان و ریشه آن هیچگونه عارضه‌ای ندارند.
چرا بعد از جرمگیری دندان، دندان‌هایم حساس هستند؟
حساسیت دندان، زمانی رخ‌می‌دهد که عاج دندان، که لایه‌ای در زیر مینای دندان است، به‌دلیل عقب‌رفتگی لثه، درمعرض تماس قرار گیرد. ریشه‌ی دندان مینا ندارد تا از آن محافظت کند، درنتیجه هرچیزی که با آن تماس پیدا کند، باعث حساسیت خواهد شد. از خمیردندان مخصوص دندان‌های حساس استفاده کنید تا حساسیت دندان را درمان کنید و یا از آن پیشگیری کنید و از خوردن و نوشیدن موادی که باعث تشدید حساسیت می‌شوند، خودداری کنید.
چه عواملی باعث بیماری لثه می‌شود؟
بیماری لثه، عفونت بافت نرمی است که دندان‌هایتان را نگه می‌دارد و اغلب ناشی از مسواک زدن و نخ دندان کشیدن نامناسب و نامنظم است که باعث تجمع پلاک خواهد شد. پلاک دندان، با گذشت تنها 4 ساعت از مسواک زدن، تشکیل خواهدشد و بعد از 48 ساعت، سخت شده و به جرم تبدیل می‌شود. این جرم و پلاک، باکتری زیادی دارد که دلیل اصلی عفونت و التهاب لثه و دندان شما است.
جرمگیری دندان در منزل چگونه انجام می‌شود؟
جرمگیری دندان کاری تخصصی است و باید توسط دندانپزشک انجام شود. با استفاده از درمان خانگی و روش‌های سنتی نمی‌توان دندان‌ها را جرمگیری کرد. جرمگیری دندان با استفاده از زغال و یا جوش شیرین امری اشتباه است و حتی ممکن است موجب بروز عوارض جانبی در دهان و دندان‌ها نیز گردد.
آیا می توان دندان لمینت شده را جرمگیری کرد؟
بله.
تفاوت جرمگیری سطحی دندان و جرمگیری ریشه دندان چیست؟
جرمگیری دندان، مواد سمی و مضر و جرم را از لثه می‌زداید و جرمگیری ریشه دندان از بازگشت این جرم‌ها جلوگیری می‌کند. جرمگیری ریشه دندان برای صاف‌کردن سطح ریشه‌دندان استفاده می‌شود و باعث می‌شود که بافت لثه محکم‌تر به ریشه بچسبد.
چگونه می‌توانم برای دندان مصنوعی جرمگیری انجام‌دهم؟
در داخل ظرف دندان مصنوعی (دنچر) یا ظرفی دلخواه، محلولی تهیه‌کنید که نصف آن سرکه و نصف آن آب گرم باشد؛ سپس دندان مصنوعی را به‌آرامی داخل ظرف قراردهید تا کاملاً داخل محلول قرار گیرد. اجازه دهید تا دندان مصنوعی مدتی در محلول سرکه بماند تا جرم‌های آن نرم شود.
درصورت داشتن بریس (ارتودنسی) چگونه می‌توانم دندان‌هایم را خوب تمیز کنم؟
پزشکتان از ابزار خاصی استفاده می‌کند تا تمامی سطوح دندان‌هایتان را عمیقاً تمیزکند. در زمان تمیزکردن اطراف براکت‌های بریس (ارتودنسی)، پزشک پلاک‌هایی را که در اطراف آن‌ها سفت‌شده‌اند، از بین می‌برد. بعد از تمیزشدن دندان‌ها، برایتان نخ دندان میکشد.
