دندان درد می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد. وجود بیش از حد باکتری، دندان عقل نهفته، التهاب لثه، پوسیدگی یا حتی دندان قروچه تنها چند نمونه از دلایل دندان درد هستند. اگر درد دندان، انجام امورات روزمره شما را مختل کرده است، در اینجا راهکارهایی برای تسکین سریع آن را به اشتراک می‌گذاریم. توجه داشته باشید که هر زمان که قصد کردید دندان درد خود را درمان کنید، باید به دندانپزشکی مجرب و ماهر مراجعه کنید.
علت‌های دندان درد
پوسیدگی دندان
شایع ترین علت دندان درد، پوسیدگی دندان است. این پوسیدگی‌ها معمولا به دلیل عدم رعایت بهداشت دهان و دندان (عدم مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن منظم) ایجاد میشوند. این پوسیدگی‌ها اگر درمان نشده باقی بمانند، می‌توانند با گذشت زمان عمیقتر و بزرگتر شده و می‌توانند دندان را عفونی کرده و در نهایت منجر به از دست دادن دندان و یا آسیب جدی به آن شوند. در ابتدا این پوسیدگی‌ها به سختی قابل تشخیص هستند، به همین دلیل احتمال ایجاد دندان درد به مرور زمان افزایش می‌یابد. به طور مرتب به دندانپزشک مراجعه کنید تا اگر دچار چنین عارضه‌ای شده‌اید، زود آن را درمان کنند. اگر دندان دردی اذیت کننده دارید، قبل از رفتن به دندانپزشکی برای کاهش درد خود از یک محلول ساده آب نمک برای شتسشوی دندان‌های خود استفاده کنید. یک دوم قاشق چای‌خوری آب و 240 میلی‌لیتر آب گرم را با هم مخلوط کنید و داخل دهان بچرخانید و تف کنید. این کار را تا زمانی که تمام 240 میلی‌لیتر استفاده شود، تکرار کنید. در صورت نیاز می‌توان این روش را هر دو ساعت یکبار تکرار کرد. اگر هم هیچگونه بهبودی نمی‌بینید، سعی کنید یک کیسه یخ پیچیده شده در یک حوله را روی لپ‌های خود گذاشته تا دردتان کاهش یابد.
آبسه دندان
آبسه دندان، یک عفونت داخل دندانی است که در اطراف دندان رخ می‌دهد.
این عارضه ممکن است منجر به موارد زیر شود:
- عفونت ریشه دندان
- لثه‌های متورم
- درد شدید
- از دست دادن احتمالی دندان در محل عفونت به علت نفوذ چرک و باکتری به پالپ یا ریشه دندان
اگر هر یک از این علائم زیر را تجربه می‌کنید، ممکن است دندانتان آبسه کرده باشد و باید فورا به دندانپزشک مراجعه کنید:
- تورم لثه
- قرمزی یا تیره شدن لثه‌ها
- درد هنگام فشار دادن دندان آسیب دیده
- درد ضربان‌دار که پس از مصرف داروهای مسکن بهبود نیابد.
برای تسکین درد دندان تا قبل از مراجعه به دندانپزشک، می‌توانید از روغن نارگیل استفاده کنید. روغن نارگیل دارای اثرات ضد عفونی کننده است و می‌تواند برای بیرون کشیدن عفونت و به صورت موضعی یا خوراکی استفاده شود. کافی است تکه‌ای نان برداشته و آن را به روغن نارگیل آغشته کنید، یا 1 قاشق غذاخوری از آن را به قهوه یا اسموتی صبحگاهی خود اضافه کنید. برای استعمال موضعی، روغن نارگیل را به آرامی روی دندان و لثه‌هایی که در آن احساس درد می‌کنید بمالید یا یک قاشق کوچک از روغن را برداشته و آن را به مدت دو دقیقه در دهان خود بچرخانید.
بیماری لثه
بسیاری از افراد بالای 35 سال به بیماری لثه مبتلا میشوند که به عنوان بیماری “پریودنتال” نیز شناخته می‌شود. “ژنژیویت” شایعترین نوع بیماری لثه بوده و نیز 5 تا 15 درصد از افراد به نوع شدیدتری از بیماری لثه به نام “پریودنتیت” مبتلا میشوند. بیماری لثه به دلیل عدم رعایت بهداشت دهان و دندان ایجاد شده و باعث تشکیل پلاک‌های دندانی می‌شود. با گذشت زمان، تجمع باکتری‌ها، باعث قرمز شدن، خونریزی و تورم لثه‌های شما میشوند. در حالی که بسیاری از مبتلایان به ژنژیویت احساس درد ندارند، اما اگر این بیماری درمان نشود، می‌تواند منجر به از دست دادن دندان شود. حال اگر فکر می‌کنید که به التهاب لثه یا پریودنتیت مبتلا هستید، در اسرع وقت به دندانپزشک مراجعه کنید. روزانه نخ دندان بکشید، دندان‌های خود را به طور موثر مسواک بزنید (2 دقیقه بالا، 2 دقیقه پایین و 2 مرتبه در روز) و از دهانشویه ضدباکتری استفاده کنید.
آسیب/تروما
یکی از بارزترین دلایل دندان درد، آسیب دندانی است که منجر به شکستگی دندان یا کنده شدن دندان می‌شود. اگر این اتفاق برای شما افتاد، فورا به دندانپزشک مراجعه کنید. اگر دندان شما شکسته است، یک تکه گاز استریل یا آدامس را روی لبه دندان خود بچسبانید تا زبان، لثه یا داخل لپ شما را نبرد. اگر هم دندان شما افتاد، سعی کنید آن را دوباره در حفره خود قرار دهید و به آرامی گاز بگیرید تا در جای خود بماند و از بلعیدن آن خودداری کنید. سپس، از گاز استریل مرطوب، یک کیسه چای روی آن استفاده کنید. اگر نمی‌توانید دندان را در حفره آن قرار دهید، آن را در شیر قرار داده تا به دندانپزشکی بروید.
دندان عقل
اگر در ناحیه دندان‌های آسیاب بالا و پشت و نیز پایین خود درد دارید و هنوز دندان عقل خود را نکشیده‌اید، به احتمال زیاد زمان کشیدن دندان عقل شما فرا رسیده است. عدم برداشتن دندان عقل می‌تواند منجر به درد قابل توجهی در دندان‌ها شود. اگر دندان عقل شما آماده بیرون آمدن باشد، متوجه یک ناحیه حساس و احتمالا قرمز در پشت و اطراف دندان‌های آسیاب خود خواهید شد. این درد تنها زمانی افزایش می‌یابد که دندان عقل شما به رشد خود ادامه دهد (به خصوص اگر رشد دندان به سمت پهلو باشد). اگر رشد دندان کج باشد یا دیر دندان خود را بکشید، می‌تواند به اعصاب و استخوان‌ها و همچنین دندان‌های اطراف فشار وارد کند. در صورت عدم درمان، دندان عقل نهفته می‌تواند منجر به کیست و حتی تومور شود. بنابراین در اولین فرصت یک قرار ملاقات با جراح دهان و دندان خود برای کشیدن دندان عقل تعیین کنید. سپس، تا آن روز، درد خود را با داروهای ضدالتهاب بدون نسخه و داروهای خانگی تسکین دهید. غرغره کردن با آب نمک و روغن نارگیل نیز می‌تواند به کاهش درد دندان عقل شما کمک کند. همچنین می‌توانید از روغن میخک هنگام مسواک‌زدن استفاده کرده تا دردتان تسکین یابد. میخک و روغن میخک در عطاری‌ها یافت میشوند.
دندان قروچه
گاهی اوقات دندان درد می‌تواند ناشی از عادات بد دندانی مانند دندان قروچه باشد. هنگامی که دندان قروچه می‌کنید، دندان‌های خود را خراب کرده و همچنین فشار اضافی بر عضلات فک خود وارد می‌کنید که منجر به دندان درد می‌شود. اگر به سندرم دندان قروچه مبتلا هستید، دندانپزشک شما می‌تواند به شما یک اسپلینت دندانی برای تغییر موقعیت فک پایین بدهد. علاوه بر این، خوردن هرچه بیشتر غذاهای نرم و استفاده از کمپرس گرم روی استخوان فک، می‌تواند به کاهش فشارهای وارد بر فک شما کمک کند. اگر شب‌ها دندان قروچه می‌کنید، سعی کنید از گارد دهان و دندان برای محافظت از دندان‌های خود استفاده کنید. گزینه دیگر، مصرف غذاهای غنی از ویتامین (سبزیجات با برگ سبز، ماهی، آجیل و غیره) برای کاهش کمبود کلسیم است.
دندان نیش غیر طبیعی
مانند دندان قروچه، وجود دندان‌های نیش غیر طبیعی نیز باعث فشار به فک و دندان می‌شود. دندان‌های بالایی شما باید کمی روی دندان‌های پایینی شما قرار بگیرند. حال اگر دندان نیش غیرطبیعی داشته باشید، دندان‌های بالا و پایین شما به خوبی و درست روی یکدیگر نمی‌نشینند. این عارضه می‌تواند باعث ایجاد مشکل یا درد هنگام گاز گرفتن یا جویدن شود. مال اکلوژن یا همان دندان نیش غیرطبیعی، به احتمال زیاد ارثی است و شایعترین علت دندان درد نمی‌باشد. با این حال می‌تواند در هر زمانی در طول زندگی شما ظاهر شود، به ویژه پس از انجام موارد زیر:
- مکیدن شست دست
- استفاده بیش از حد از پستانک در کودکی
- وسایل دندانپزشکی نامناسب
- از دست دادن یک یا تعداد بیشتری از دندان‌ها
- وجود دندان‌های نهفته
خوشبختانه دندان نیش غیرطبیعی را می‌توان از طریق جراحی، برداشتن یک یا چند دندان یا به کمک ارتودنسی و سایر وسایل رفع کرد.
شکستگی دندان
شکستگی دندان ممکن است با گاز گرفتن چیزی سخت مانند یخ اتفاق بیافتد. همچنین ممکن است در هنگام زمین خوردن یا وارد شدن ضربه محکمی به فک یا صورتتان ایجاد شود. شکستگی دندان می‌تواند منجر به درد دندان شود.
موارد تحریک‌کننده دندان شکسته شده عبارتند از:
- باکتری‌ها
- ذرات غذا
- آب
- هوا
دندانپزشک شما می‌تواند دندان شکسته را با چسب دندان، روکش یا مواد پرکننده ترمیم کند. همچنین ممکن است به یک روکش دندان یا عصب کشی دندان نیاز داشته باشید.
پرکردگی آسیب‌دیده
گاهی اوقات ممکن است در اثر غذا خوردن اشتباه و جویدن اجسام سفت، پرکردگی دندان شما دچار آسیب‌های زیر شود:
- ترک خوردن
- کنده شدن
- لب پر شدن
- ساییدن
- بیرون آمدن
دندانپزشک شما در این مرحله، پرکردگی آسیب‌دیده را تعمیر یا جایگزین می‌کند. اگر هم ترمیم دندان پاسخگوی شما نباشد، ممکن است به روکش کردن دندان نیاز داشته باشید.
روکش دندان شل
اگر دندان شما ترک خورده یا شکسته شده باشد و یا اگر دندان پوسیده و پرکرده‌ای داشته باشید، ممکن است برای محافظت هرچه بیشتر از دندان خود به روکش نیاز داشته باشید. سیمان دنتال، ماده‌ای است که روکش دندان را در جای خود محکم نگه می‌دارد. گاهی اوقات این روکش‌ها در اثر سایش و سایر علل شل میشوند. همچنین ممکن است مانند یک دندان واقعی، ترک خورده یا حتی چسب سیمانی روکش از بین برود. همه این موارد می‌توانند منجر به شل شدن روکش و در نهایت باعث درد دندان شوند. این عارضه به این دلیل است که باکتری‌ها به زیر روکش نفوذ کرده و دندان ممکن است عفونی شده یا آسیب ببیند و باعث درد شود. برای درمان این مشکل، دندانپزشک شما ممکن است روکش را برداشته و در صورت وجود پوسیدگی یا آسیب دندان، دندان را درمان کند. سپس روکش جدیدی روی دندان ترمیم شده گذاشته خواهد شد.
رویش دندان
دندان‌های جدید در حال رشد یا در حال رویش، می‌توانند باعث درد در لثه، فک و دندان‌های اطراف شوند. این شامل دندان درآوردن نوزادان، رشد دندان‌های جدید و دائمی کودکان و رشد دندان عقل بزرگسالان می‌شود.
اگر هم دندان از طریق لثه مسدود شود، ممکن است تبدیل به دندان نهفته شده یا در جهت اشتباه رشد کند، برای مثال، به جای بالا رفتن، به پهلو رشد کند. خود این عارضه می تواند ناشی از موارد زیر باشد:
- تعداد دندان‌های زیاد در دهان
- دندان شیری که از نوزادی هنوز نیفتاده است.
- وجود کیست در دهان
- ژنتیک
دندان نهفته ممکن است به ریشه دندان مجاور آسیب برساند. همچنین ممکن است باعث حرکت یا لق شدن دندان‌های دیگر شود. همین امر باعث ایجاد درد در لثه و دندان خواهد شد. درمان دندان نهفته، شامل جراحی جزئی دندان برای ایجاد فضا برای رویش دندان می‌باشد.
علل دیگر دندان درد
- غذا یا مواد زائد بین دندان‌های شما گیر کرده باشند.
- دندان نیش غیرطبیعی
- عفونت سینوسی (درد در دندان‌های عقبی)
- بیماری قلبی، مانند آنژین (درد در اطراف دندان‌ها و فک)
چه زمانی به دندانپزشک مراجعه کنیم؟
عفونت دندان می‌تواند به استخوان فک و سایر نواحی صورت، گلو و سر سرایت کند. اگر علائم زیر را به همراه دندان درد داشتید بلافاصله با دندانپزشک خود تماس بگیرید:
دردی که بیش از یک روز طول بکشد.
- درد هنگام گاز گرفتن یا جویدن
- تب
- ورم
- لثه قرمز
- طعم یا بوی بد در دهان
- مشکل در بلع
اگر دندان شما شکسته یا افتاده است، فورا به دندانپزشک یا اورژانس مراجعه کنید.
نتیجه‌گیری
اگر درد ضربان‌دار در دندان خود دارید به دندانپزشک مراجعه کنید چرا که ممکن است به دلیل عفونت باشد. درمان زود هنگام درد دندان، می‌تواند به حفظ سلامت دندان‌ها و بدن شما کمک کند. همچنین مراجعه منظم به دندانپزشک به جلوگیری از بروز مشکلات جدی دندان کمک می‌کند. از بیمه درمانی مطلع شوید که آیا تحت پوشش بیمه برای معاینات منظم و کارهای دندانی هستید یا خیر. اگر هم پرداخت هزینه‌های درمان دندان برای شما دشوار است، می‌توانید به مراکز آموزشی ارائه دهنده خدمات دندانپزشکی که طرف قرارداد دانشگاه‌ها می‌باشند مراجعه کرده تا از خدمات رایگان یا بسیار ارزان قیمت آن‌ها بهره‌مند شوید.
سوالات متداول
شایعترین علت دندان درد چیست؟
شایعترین علت دندان درد، پوسیدگی دندان است، که معمولا به دلیل عدم رعایت بهداشت دهان و دندان (عدم مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن منظم) ایجاد میشوند. پوسیدگی دندان، با گذشت زمان ممکن است عمیقتر شده تا جایی که آسیب جدی به دندان وارد کند.
چگونه بفهمم درد دندان من جدی است؟
اگر دندان درد شما بیش از 1 یا 2 روز طول بکشد، دندان درد شما شدید باشد، تب و یا با باز کردن دهان خود، گوش درد داشته باشید، باید در اسرع وقت به دندانپزشکی مراجعه کنید.
دندان درد طبیعی چقدر طول می‌کشد؟
هرکسی که بیش از 1 یا 2 روز بدون علائم عفونت سینوسی، دندان درد را تجربه کند، باید برای تشخیص و درمان به دندانپزشک مراجعه کند.
آیا دندان درد می‌تواند باعث مرگ شود؟
اگر عفونت دندان درمان نشود، ممکن است طی چند هفته یا چند ماه به سایر نقاط بدن سرایت کند. این عفونت می‌تواند علائم جدی مانند تب، مشکل تنفسی یا مشکل در بلع را ایجاد کند. متاسفانه مرگ نیز می‌تواند در موارد حاد رخ دهد.
آیا دندان درد ممکن است نشانه مشکل دیگری باشد؟
سینوزیت، یا عفونت سینوسی، می‌تواند باعث شود که ریشه دندان های بالایی به دلیل نزدیک بودن به حفره سینوسی تحریک، متورم و آسیب‌دیده شوند. همچنین، گاهی اوقات درد دندان می‌تواند نشانه ای از بیماری های قلبی و ریوی جدی مانند: سرطان ریه باشد.
