اگر هنگام مسواک زدن و يا در هنگام نخ دندان كشيدن دچار خونريزی لثه شديد ممكن است كه شانه بالا بياندازيد و يا فكر كنيد اين مسئله طبيعي است. اما خونريزي از لثه ممكن است كه نشان دهنده يك مشكل اساسي باشد. عواملی همانند مسواک زدن بيش از حد شديد، بارداری و التهاب ممكن است كه در خونريزی لثه نقش داشته باشند. التهاب لثه مي تواند مرجب قرمزی و ايجاد حساسيت شود که مي تواند نشان دهنده بيماری لثه (التهاب لثه يا پريودنتيت) باشد. چنين بيماری ممكن است به دليل پاک نشدن جرم دندان باشد. شناسايی علت خونريزي لثه برای مشخص كردن مناسب ترین درمان بسيار مهم است.
چرا خونريزی لثه بسيار مهم است؟
درک كردن و مشخص شدن علل خونريزی لثه می تواند برای درمان اين بيماری كمک كننده باشد. مسواک زدن محكم، ضربه، آسيب زدن و ملتهب شدن لثه از مراحل اوليه بيماری لثه( پريودنتال) است كه موجب خونريزی لثه می شود. برخی از نشانه هایی كه در اين گونه مواقع ديده می شوند:
- بوی بد دهان
- پزخم شدن دردناك لثه
- درد داشتن يا ناراحتي در لثه
- التهاب لثه و دندان ها
- حساس شدن دندان ها
علل خونريزی لثه
ممكن است كه خونريزی كردن لثه، معناهای متفاوتی داشته باشد. زماني كه موفق شويد علت زمينه ای آن را شناسایی كنيد، می توانيد بهترين قدم را برای برطرف كردن خونريزی لثه برداريد. هنگامی كه دچار خونريزی لثه مي شويد، مراجعه به مطب دندانپزشكی می تواند برای سلامت دهان و دندان شما مفيد تر باشد. چون موارد و علل مختلفی برای خونريزی لثه وجود دارد.
مسواک زدن خيلی محكم
وقتي كه بسيار محكم مسواک بزنيد موجب آسيب زدن به دندان ها می شويد. يک باور رايج وجود دارد كه مسواک زدن محكم و سخت موجب تميز تر شدن دندان ها می شود. در حالی كه این قضیه صحيح نيست. مسواک زدن بيشتر شبيه به ماساژ دندان است، زماني كه شما محكم مسواک بزنيد امكان خونريزیلثه هايتان وجود دارد. زمان مسواک زدن دقت كنيد تا مشخص شود چه زمانی سخت مسواک می زنيد. فشار دادن زياد مسواک موجب خم شدن و فرسودگی موهای آن می شود.
آماس لثه(ژنژویت)
آماس لثه معمولا اولين مرحله و شروع بيماری لثه است. اين مرحله معمولا زمانیي اتفاق می افتد كه باكتری ها و پلاک ها در زير خطوط لثه و روی سطه دندان ها جمع شوند. اين قضيه منجر به ايجاد عفونت و تورم در لثه ها می شود. در بسياري از موارد، رعايت بهداشت دهان و دندان به صورت صحيح و ايده آل می تواند از التهاب لثه جلوگيری كند . با اين حال در صورتی كه به التهاب لثه شک داريد بهتر است كه به دندان پزشک مراجعه كنيد.
داروها
بعضي از داروها مانند ايپوبروفن موجب رقيق شدن خون می شوند. اين قضيه در بيشتر مواقع خونريزی را راحت تر می كند. اگر متوجه شديد كه لثه های شما بعد از مدت زمانی كوتاه پس از استفاده از داروی جديد دچار خونريزی شده، اين احتمال وجود دارد كه خونريزی لثه تان به دليل مصرف دارو باشد. با دندانپزشک و دكتر خود صحبت كنيد تا معلوم شود مشكلی در اين قضيه وجود دارد یا خير تا در صورت لزوم اصلاحات و تغييرات لازم صورت پذيرد.
نخ دندان كشیدن
استفاده از نخ دندان به طور منظم می تواند برای جلوگيری از بيماری لثه، محافظت از دندان و حفظ سلامت دندان بسيار مهم باشد. زمانی كه شما چند روز نخ دندان كشيدن را فراموش می كنيد و يا روال جديدی را در كشيدن نخ دندان ایجاد می كنيد، ممكن است با خونريزی لثه همراه باشد. اين مورد بيشتر افراد را از نخ دندان كشيدن دلسرد می كند كه ممكن است مشكل را بيشتر كند. به ياد داشته باشيد كه اين خونريزی پس از چند روز، زمانی كه لثه شما به نخ دندان عادت كند، قطع می شود.
بارداری
بارداری موجب تغييرات زيادی در بدن می شود؛ به خصوص تغييرات هورمونی، اين تغييرات هورمونی در بيشتر مواقع بر سلامت دهان و دندان تاثير گذار است. به عبارت ديگر زنان باردار بيشتر مستعد ابتلا به التهاب و ملتهب شدن لثه هستند كه اين قضيه احتمال خونريزی لثه را افزايش می دهد.
پروتز دندان نامناسب
اگر شما از پروتزهای مصنوعي استفاده می كنيد، اطمينان يابيد كه با دهان شما تناسب داشته باشد.در صورتی كه پروتز ها اندازه نباشند، در دهان حركت می كنند و اين قضيه موجب ساييدگی دندان مصنوعی با لثه و نهايتا ايجاد خونريزی می شود.
التهاب لثه(پريودنتيت)
پريودنتيت مرحله پيشرفته تر از آماس لثه است. اين بيماری كه به آن پريودنتال هم گفته می شود، از مراحل اوليه التهاب لثه شديدتر است. درمان اين بيماری از آماس لثه دشوارتر و طولانی مدت تر است. پريودنتيت موجب آسيب به استخوان های داخل دهان و بافت ها می شود. زمانی كه پريودنتيت به طور درستی درمان نشود، موجب از دست رفتن سلامت دهان و نهايتا از دست رفتن دندان ها می شود.
ديابت
ديابت به دليل اينكه موجب كاهش سطح عملكرد ايمني بدن می شود، احتمال بروز عفونت را در بدن افزايش می دهد. به همين علت، خونريزی لثه ممكن است اولين نشانه از ديابت باشد. اين فقط يكی از دلايلی است كه بايد خونريزی لثه را جدی بگيريد و حتما با يک متخصص مراقبت های پزشكی صحبت كنيد.
كمبود ويتامين C يا ويتامين K
كمبود انواع ويتامين ها ممكن است لثه را مستعد خونريزی كند.در صورتی كه ويتامين C و يا ويتامين K به ميزان كافی استفاده نمی كنيد، ممكن است متوجه شويد كه لثه تان پيوسته دچار خونريزی می شود. در صورتی كه ميزان مصرف اين ويتامين ها را افزايش دهيد، مشكلات دندان و دهان و خونريزی آن را به حداقل خواهيد رساند.
لوسمی(سرطان خون)
خونريزی لثه ممكن است كه نشان دهنده لوسمی، نوعي سرطان خون باشد. پلاكت های خون به بدن شما كمک مي كنند تا خونريزی متوقف شود. در صورتی كه لوسمی داشته باشيد، تعداد پلاكت های بدن شما كاهش پيدا می كند. اين قضيه منجر می شود كه خونريزی در قسمت های مختلف بدن از جمله لثه، به سختی قطع شود.
راه های جلوگيري از خونريزی لثه
شناسايی علت خونريزی لثه برای يافتن درمان آن يک نكته كليدی است. پس از آن كه علت خونريزی را يافتيد می توانيد از ١٠ راه ممكن برای توقف خونريزی استفاده كنيد.
1- به طور منظم به دندانپزشكی برويد.
باكتري های مضر موجود در پلاک ها ممكن است منجر به ايجاد مشكلاتی فراتر از التهاب لثه مانند ضعيف شدن مينای دندان شوند. تميزسازی كه دوبار در سال و در مطب دندانپزشكی انجام می شود و پلاک و جرم دندان را كه در خانه امكان پاک كردن آن نيست، از بين می برد. اين كار به جلوگيری از خونريزی لثه و التهاب آن و حفظ سلامت دهان شما كمک می كند. شما می بايست حداقل دو بار در سال برای تميز كردن دندان به صورت حرفه ای و معاينه دندان خود به دندانپزشكی مراجعه كنيد. اين قضيه می تواند از پيشرفت زودرس بيماری لثه جلوگيری كند.
2- بهداشت دهان و دندان را به خوبی رعايت كنيد.
خونريزی لثه ممكن است ناشی از عدم رعايت بهداشت دهان و دندان باشد. هنگامی كه در امتداد خط لثه جرم و پلاک تشكيل می شود، لثه ها ملتهب شده و دچار خونريزی می شوند. پلاک يک لايه چسبنده حاوی باكتری است كه لثه و دندان شما را می پوشاند. در صورتی كه به اندازه كافی مسواک نزده و يا نخ دندان نكشيد، باكتری گسترش می يابد و در نتيجه موجب پوسيدگی دندان و يا بيماری لثه می شود. برای حفظ بهداشت دهان و دندان خود حداقل دو بار در روز مسواک بزنيد و يك بار در روز از نخ دندان استفاده كنيد. حفظ بهداست دهان و دندان به خصوص برای زنان باردار بسيار مهم است. نوسانات هورمونی در دوران بارداری امكان ايجاد بيماری لثه و خونريزی را دارد.
3-دهان خود را با پراكسيدهيدروژن بشوييد.
ممكن است كه شما پراكسيد هيدروژن را به عنوان ضدعفوني كننده در دسترس خود داشته باشيد. اين ماده می تواند پلاک های دندان را از بین ببرد، موجب سلامت لثه شود و همچنين خونريزی لثه را نيز متوقف كند. در صورتی كه لثه شما دچار خونريزی می شود، از ماده پراكسيد هيدروژن استفاده كنيد اما آن را قورت ندهيد.
4- سيگار را ترک كنيد.
سيگار علاوه بر اينكه خطر ابتلا به سرطان ريه، بيماری های قلبی و سكته مغزی را افزايش می دهد با بيماری لثه نيز مرتبط است. سيگار كشيدن موجب كاهش سيستم ايمنی بدن شما می شود و امكان مبارزه با باكتری های پلاک را برای بدن دشوارتر می كند. اين قضيه در نهايت منجر به ايجاد بيماری لثه می شود. ترک سيگار می تواند برای بهبود لثه ها و كاهش امكان خونريزی بسيار كمک كننده باشد.
5- مصرف ويتامين C خود را افزايش دهيد.
استفاده از غذاهايی كه غنی از ويتامين C هستند، منجر به تقويت سيستم ايمنی بدن شما شده و می توانند به مبارزه عفونت های لثه ايی كه منجر به خونريزی لثه می شود نيز كمک كنند. برعكس اين قضيه، در صورتی كه به بيماری لثه دچار شويد، دريافت نكردن ميزان كافي ويتامين C در رژيم غذايی، خونريزی را بدتر می كند. به عبارت ديگر كمبود ويتامين C (حتی اگر بهداشت دهان را رعايت كنيد) منجر به خونريزی لثه می شود.
غذاهای غنی از ويتامين C عبارت اند از:
- پرتقال
- سيب زمينی شيرين
- فلفل قرمز
- هويج
علاوه بر آن شما می توانيد از پزشک خود در مورد مصرف مكمل ويتامين C نيز سوال كنيد. ويتامين C به عنوان يک آنتی اكسيدان قوي بافت های همبند را تقويت كرده و می تواند از پوشش لثه های شما به خوبی محافظت كند. به همين دليل مطمئن باشيد كه روزانه اين ويتامين را دريافت می كنيد. مقدار توصيه شده اين ويتامين در بزرگسالان بين ٦٥ تا ٩٠ ميلی گرم در روز است.
مصرف ويتامين K خود را افزايش دهيد.
مصرف ويتامين K احتمال خونريزی لثه را كاهش می دهد. اين ويتامين حاوی ماده مهمی است كه به لخته شدن خون شما كمک می كند. كمبود ويتامين K احتمال خونريزی را افزايش می دهد.
غذاهای سرشار از ويتامين K عبارت اند از:
- اسفناج
- كلم سبز
- كلم پيچ
- خردل سبز
بهتر است كه مردان بالغ روزانه ١٢٠ ميكروگرم و زنان ٩٠ ميكروگرم از اين ويتامين دريافت كنند.
از كمپرس سرد استفاده كنيد.
هميشه خونريزی لثه ناشی از بيماری لثه نيست. ممكن است كه لثه شما در اثر ضربه و يا آسيب رسيدن به بافت لثه دچار خونريزی شود. استفاده از كمپرس سرد بر روی لثه مكن است كه تورم را كاهش دهد و جريان خون را متوقف كند. يک كيسه يخ و يا يک پارچه سرد را در روز ٢٠ دقيقه روی لثه بگذاريد و ٢٠ دقيقه استراحت دهيد.
مصرف كربوهيدرات خود را كاهش دهيد.
مطالعات نشان داده كه كم كردن مصرف كربوهيدرات موجب سلامت و بهبود لثه می شود. كربوهيدرات ها و غذاهای شيرين موجب ايجاد پلاک و در نتيجه رشد باكتری ها می شود، هرچه پلاك بيشتری بر روی لثه شما ايجاد شود، احتمال خونريزی لثه ها نيز بيشتر خواهد بود. البته مسواک زدن منظم و استفاده از نخ دندان می تواند تجمع اين پلاک ها را كاهش دهد. در نتيجه استفاده كمتر از كربوهيدرات می تواند به كاهش تجمع پلاک دندان كمک كند.
چای سبز بنوشيد.
در صورتي كه به صورت روزانه چای سبز بنوشيد ممكن است روند بيماری پريودنتال معكوس و روند خونريزی لثه متوقف شود. چای سبز حاوی ماده ای به نام كاتچين است. يك آنتی اكسيدان طبيعی است كه می تواند التهاب بدن و باكتری های موجود در دهان را كاهش دهد. مصرف روزانه ٣ تا ٤ فنجان چای سبز توصيه شده است البته برخی از محققان معتقدند كه برای مشاهده بهبود سلامتی بهتر است روزانه ١٠ فنجان چای سبز بنوشيم.
دهان خود را با آب نمک شستشو دهيد.
از آنجايی كه باكتری و التهاب دهان موجب بيماری های لثه می شود، شستشوی منظم دهان با محلول آب نمک گرم می تواند باكتری ها را كاهش داده و خونريزی در لثه را كم كند. بدين منظور نصف قاشق چايخوری نمک را به يک ليوان آب گرم اضافه كنيد و سه تا چهار بار در روز و به مدت چند ثانيه دهان خود را شستشو دهيد. در صورتی كه خونريزی لثه ناشی از جراحت و ضربه باشد، شستشو با محلول آب نمک، دهان شما را تميز نگه داشته و باكتری هايی كه موجب عفونت می شوند را از بين می برد.
چه زماني بايد نگران خونريزی لثه شويم؟
خونريزی لثه هميشه نشانه این است كه یک چيزی ممكن است درست نباشد. لثه ها معمولا به طور كلی قوی هستند و حتی در هنگام جويدن غذاهای سفت دچار آسيب نمی شوند. در صورتی كه لثه هايتان در برخي اوقات دچار خونريزی می شود، می توانيد با رعايت كامل آنچه كه در دهانتان می گذاريد و رعايت بهداشت دهان و دندانتان، مشكل را برطرف كنيد. در صورتي كه لثه تان مدت طولانی است كه خونريزی می كند و يا دچار درد هستيد، بهتر است كه به متخصص مراجعه كنيد. در صورتی كه بر روی لثه تان زردی می بينيد و يا در صورتی كه قرمز و متورم شده است فورا با پزشک خود تماس بگيريد.
سوالات متداول
آيا استرس می تواند موجب خونريزی لثه شود؟
محققان به اين نتيجه رسيده اند كه استرس طولاني مدت موجب ضعف سيستم ايمني بدن مي شود و اين قضيه توانايي بدن شما را براي مبارزه با باكتري ها و عفونت ها كاهش مي دهد. در نتيجه احتمال ابتلا به مشكلات دندانی نظير التهاب و خونريزی لثه افزايش می يابد.
چقدر طول می كشد تا خونريزی لثه متوقف شود؟
در صورتي كه تازه كشيدن نخ دندان منظم را شروع كرده ايد، تا زماني كه لثه ها با عادت جديد سازگار شوند ممكن است خونريزيشان تا مدتي طول بكشد. مگر اينكه دچار بيماري لثه باشيد . معمولا خونريزي ناشي از استفاده نخ دندان مناسب پس از ٣ تا ١٠ روز متوقف مي شود. در صورتي كه اين مشكل ادامه داشت از دندانپزشك خود مشورت بگيريد.
آيا بايد نگران خونريزی لثه های خود باشم؟
اكثر بزرگسالان در طول عمر خود درجات مختلفي از خونريزي لثه را تجربه مي كنند. اگرچه مقدار كمي خونريزي ممكن است نگران كننده نباشد اما در صورتي كه لثه هاي شما مرتبا دچار خونريزي مي شود نبايد آن را ناديده بگيريد، زيرا اين قضيه نشان دهنده يك مشكل بالقوه جدي است.
در صورتی كه لثه هايم دچار خونريزی شد، بايد مسواک بزنم؟
زماني كه لثه شما دچار خونريزي مي شود، نشان دهنده آن است كه پلاك در امتداد خط لثه شما جمع شده است و در نتيجه لثه ها تحريك و ملتهب شده اند. با مسواك و نخ دندان، بايد تمام اين تجمعات از بين برود تا خونريزي متوقف شود. عدم از بين رفتن پلاك موجب شديد شدن خونريزي و التهاب مي شود.
آيا لثه ها بدون مسواک زدن نيز دچار خونريزی می شوند؟
در صورتي كه لثه شما حتي بدون مسواك نيز دچار خونريزي مي شود و ملتهب است، نشان دهنده بيماري ژنژيويت يا پريودنتال است. هنگامي كه پلاك بر روي دندان و در امتداد لثه ايجاد مي شود. بافت لثه نرم و متورم مي شود.
دندانپزشكان برای توقف خونريزی از چه چيزی استفاده می كنند؟
مايع هموستاتيكDSI توسط دندانپزشكان در طي مراحل مختلف درمان و براي جلوگيري از خونريزي به طور گسترده استفاده مي شود. مديريت موثر خونريزي نيز يكي از عوامل كليدي است كه موفق بودن اين روش را مشخص مي كند.
آيا مصرف شير برای لثه مفيد است؟
شير با پر كردن ذخاير كلسيم به حفظ سلامت لثه ها كمك مي كند. نوشيدن شير نه تنها موجب قوي تر شدن بافت لثه مي شود بلكه كلسيم آن به تقويت ميناي دندان نيز كمك مي كند و آن را در براير باكتري هاي مضري كه در دهان وجود دارن، مقاوم مي كند.
آيا خونريزی لثه ممكن است كه موجب لخته شدن خون شود؟
در صورتي كه بهداشت دندان رعايت نشود، خونريزي لثه ايجاد مي شود و باكتري ها نيز يك راه ورود به جريان خون پيدا مي كنند و اين قضيه موجب ايجاد لخته خون و در پي آن بيماري قلبي خواهد شد.
چگونه می توانم در هنگام استفاده از نخ دندان از خونريزی لثه و درد آن جلوگيری كنم؟
با رعايت عادات صحيح بهداشت دهان مانند مسواك زدن دوبار در روز، نخ دندان كشيدن، استفاده از دهانشويه و مراجعه به پزشك هر ٦ ماه يكبار
آيا ويروسHIV می تواند از لثه های در حال خونريزی عبور كند؟
بله، تماس با تكه هاي پوست، غشاهاي مخاطي و خون آلوده به ويروسHIV و همچنين مايعات آلوده به اين ويروس موجب انتقال مي شود. در صورت زخم و يا خونريزي لثه شريك HIV مثبت، امكان انتقال به جريان خون شريك HIV منفي وجود دارد.
