عصب کشی دندانهای شیری کودکان، نوعی جراحی است که طی آن بافت پالپ آسیب دیده (عصب دندان) دندان کودک برداشته میشود تا از پیشروی تخریب و آسیب به سایر نواحی دندان جلوگیری شده و سلامت دهان و دندان کودک حفظ شود.
نمیتوان با قطعیت گفت که عصب کشی دندان شیری در تمامی موارد کاملا ضروری است چرا که شرایط در هر مورد متغیر بوده و الزام عصب کشی دندان بسته به شرایط خاص هر مورد تعیین میشود. تنها دندانپزشکان اطفال که در درمان مشکلات دندانی کودکان تخصص دارند صلاحیت این را دارند که تعیین کنند عصب کشی دندان کودک شما قابل اجتناب یا ضروری است.
عصب کشی دندان شیری چیست؟
عصب کشی دندان شیری روشی درمانی است که توسط دندانپزشک اطفال برای برداشتن بافت پالپ آسیب دیده دندان کودک انجام میشود. پالپ دندان، بافتی پر از عروق خونی و رشته‌های عصبی است که در بخش مرکزی دندان (ریشه دندان) قرار دارد. ریشه دندان نیز موجب میشود دندان بطور محکم و ثابت به لثه و استخوان فک بچسبد.
آیا عصب کشی دندان شیری برای کودکان مناسب است؟
اغلب والدین بر این باورند که دندانهای شیری به دلیل اینکه موقتی هستند و در سن مشخصی جای خود را به دندانهای دائمی می دهند، بی اهمیت هستند و نیازی به درمان و مراقبت ندارند.
اما باید توجه داشت که اگر دندان شیری به دلیل عوارضی مانند چرک کردن، پوسیدگی، عفونت یا آسیب شدید بیفتد، میتواند منجر به مشکلات رشدی در دندانهای کودک شود. برخی از مشکلاتی که در صورت پوسیدگی یا فقدان زودرس دندان برای کودک رخ میدهند عبارتند از:
- لکنت زبانی ( اختلال در تکلم)
- ناتوانی کودک در جویدن صحیح غذا
- ناهمترازی و بدشکلی دندانهای دائمی در آینده
- کج بودن یا روی هم قرار گرفتن دندانهای مجاور
برای پیشگری از این مشکلات دندانی جدی که میتوانند رشد دندانهای کودک را مختل کرده و نهایتا منجر به آسیب دیدن اعتماد بنفس کودک شوند، گاها در برخی موارد انجام پالپکتومی و نجات دندان عفونی شده الزامی است. عصب کشی دندان شیری موجب میشود تا از آسیب بیشتر جلوگیری شده و این دندان بطور طبیعی در زمان مناسب بیفتد.
عصب کشی دندان شیری برای کودکان چه زمانی ضروری است؟
علائمی که نیاز فوری به درمان دندان کودک را نشان میدهند عبارتند از:
- درد مداوم و بی دلیل
- حساسیت دندان کودک نسبت به دمای غذا ( حساسیت به گرما و سرما)
- وجود تورم و قرمزی در مجاورت دندان آسیب دیده
- لق شدن یا شل شدگی غیرمنتظره دندان آسیب دیده
دندانپزشکان در سراسر دنیا از یک روش استاندارد برای تعیین ضرورت عصب کشی دندان استفاده میکنند:
- بطور کلی، زمانی که دندان کودک دچار پوسیدگی و عفونت باشد، کودک دندان درد و حساسیت دندانی خواهد داشت و حتی ممکن است اطراف این دندان دچار التهاب و تورم نیز باشد.
- در اینصورت، اولین گام مراجعه فوری به دندانپزشک اطفال برای معاینه و ارزیابی کامل است.
- دندانپزشک اطفال دندانهای کودک را معاینه کرده و دندانهای شیری را از حیث وجود عفونت بررسی میکند.
- گام بعدی عکسبرداری با اشعه ایکس از دندان است که میزان عفونت و ضرورت انجام پالپکتومی برای نجات دندان را مشخص میکند.
- پس از اینکه ضرورت عصب کشی دندان توسط دندانپزشک اطفال تعیین شد، دندانپزشک مجموعه‌ای از توصیه‌ها و دستورالعل‌ها را به شما ارائه میدهد که باید تا روز درمان از آنها پیروی کنید.
دندانپزشک اطفال عصب کشی دندان کودکان را چگونه انجام میدهد؟
۳ نوع رویکرد اصلی برای عصب کشی دندان شیری کودکان وجود دارد. بسته به شدت عفونت و پوسیدگی دندان، دندانپزشک اطفال طبق صلاحدید خود بهترین روش را برای مورد دندان کودک شما انتخاب خواهد کرد. روش و رویکرد عصب کشی دندان در هر مورد متفاوت خواهد بود چرا که مشکل دندانی هر کودکی میتواند متفاوت با دیگری باشد.
پالپ تراپی
این روش زمانی استفاده میشود که عفونت در مراحل اولیه بوده و تنها آسیب جزئی به پالپ دندان وارد شده باشد و به عبارت دیگر، هنوز کل دندان تخریب نشده باشد. در اینصورت دندانپزشک اطفال، پوسیدگی دندان را بدون دستکاری پالپ برداشته و با قرار دادن آنتی بیوتیک در داخل دندان، حفره دندانی را پر میکند. قرار دادن مستقیم آنتی بیوتیک بروی پالپ دندان، به برطرف شدن سریعتر عفونت کمک میکند.
پالپوتومی
روش دوم برای عصب کشی دندان شیری کودکان، عصب کشی جزئی یا پالپوتومی نام دارد. دندانپزشک اطفال زمانی از این روش استفاده میکند که عکسبرداری با اشعه ایکس نشان دهد که عفونت تنها به سطح فوقانی دندان محدود شده است. در پالپوتومی، ناحیه آسیب دیده و عفونی شده پالپ دندان برداشته شده و ناحیه سالم پالپ دست نخورده باقی میماند. همچنین، دندانپزشک برای اطمینان از سلامت دندان و محافظت از آن، دندان را با آنتی بیوتیک ضد عفونی کرده و پر میکند.
پالپکتومی
پالپکتومی به معنای عصب کشی کامل دندان است. زمانی که شدت عفونت دندان کودک زیاد باشد، دندانپزشک اطفال روش پالپکتومی را انتخاب میکند.
این روش تا حدودی پیچیده بوده و در آن بافت پالپ دندان با دقت و بطور کامل برداشته میشود. سپس دندانپزشک ناحیه را ضد عفونی کرده و کانال‌ها را میبندد. پالپکتومی به تخصص و دقت بالایی نیاز دارد. مرحله بعدی پرکردن دندان است. در مرحله آخر این درمان نیز تاج یا روکش دندانی بروی دندان عفونی شده قرار میگیرد.
یکی از مراحلی که در تمامی این رویکردها یکسان است، اعمال بی حسی موضعی قبل از شروع درمان است. بی حسی موضعی برای احساس راحتی کودک و بدون درد بودن درمان اعمال میشود.
نحوه آماد سازی کودک برای عصب کشی دندان
دندانپزشک اطفال به والدین خواهد گفت که چگونه میتوانند کودک خود را برای عصب کشی دندان آماده کنند. والدین باید در مورد اینکه عصب کشی چیست و چرا انجام دادن آن ضرورت دارد با فرزند خود صحبت کنند. ممکن است کودک از این درمان ترس داشته باشد. در اینصورت گفتن اینکه دارویی برای جلوگیری از درد وجود دارد میتواند به کودک کمک کند.
بسته به سن کودک، دندانپزشک ممکن است از عکسبرداری با اشعه ایکس برای بررسی دقیق‌تر ناحیه مد نظر استفاده کند. عکسبرداری با اشعه ایکس میتواند شدت عفونت و همچنین شکل و اندازه ریشه دندان را به دندانپزشک نشان دهد.
برای شروع درمان، بی حسی موضعی اعمال میشود تا کودک دردی حس نکند. همچنین با اعمال آنتی بیوتیک از پیشرفت عفونت جلوگیری میشود. والدین نیز باید در موارد حساسیت داشتن کودک به آنتی بیوتیک، این مورد را به دندانپزشک اطلاع دهند.
چه انتظاری میتوان از روند بهبودی کودک بعد از عصب کشی دندان داشت؟
با عصب کشی دندان، فرزند شما دردی را در فک خود حس خواهد کرد. این امر کاملا طبیعی بوده و دندانپزشک برای تسکین درد کودک داروهایی را تجویز خواهد کرد. حتی ممکن است که بعد از اتمام عصب کشی، مقداری تورم در فک کودک وجود داشته باشد که این امر نیز کاملا طبیعی بوده و بخشی از روند بهبودی است.
مهم‌ترین و حیاتی‌ترین بخش در روند بهبودی کودک بعد از عصب کشی دندان، ارتباط صریح او با دندانپزشک معالج است. دندانپزشک به شما خواهد گفت که کودک شما باید چه مواد غذایی بخورد، چه چیزی بنوشد و چه کارهایی انجام دهد تا روند بهبودی او سریعتر باشد. حتما فرزند خود را برای معاینات بعدی ببرید و از تمامی دستورالعمل‌های دندانپزشک پیروی کنید.
عصب کشی دندانهای شیری چه مدت طول میکشد؟
عصب کشی دندان شیری کودکان نوعی عمل جراحی پیچیده است که فقط باید توسط دندانپزشک اطفال و با نهایت دقت و مهارت انجام شود.
بطور کلی، ساده‌ترین عصب کشی دندان ۳۰ الی ۶۰ دقیقه طول خواهد کشید. در سمت مقابل، یک عصب کشی پیچیده و سخت دندان نیز معمولا ۹۰ دقیقه طول میکشد.
آیا عصب کشی دندان شیری درد دارد؟
با اینکه عصب کشی دندان درمانی دردناک به نظر میرسد اما دندانپزشک هر اقدامی خواهد کرد تا کودک در طول این درمان دردی حس نکرده و کاملا راحت باشد. برای شروع درمان، دندانپزشک بی حسی موضعی اعمال میکند تا کودک حین انجام این عمل هیچگونه دردی حس نکند. پس از اتمام عصب کشی دندان نیز داروهای مسکن برای کمک به بهبودی کودک تجویز میشوند.
عصب کشی دندان بزرگسالان در مقایسه با عصب کشی دندانهای شیری کودکان
با اینکه عصب کشی دندان بزرگسالان مشابه عصب کشی دندان کودکان است اما تفاوت عمده در این دو روش، به سیلانت دندانی مورد استفاده مربوط میشود. سیلانت دندانی مورد استفاده برای بزرگسالان ماهیت دائمی داشته در حالی که سیلانت مورد استفاده برای دندانهای شیری کودکان قابل حل شدن است. این یعنی زمانی که دندان شیری کودک بیفتد، سیلانت جذب بدن شده و بدون ایجاد اختلال در روند رشد دندان دائمی راه را کاملا برای رشد آن باز میکند.
چگونه میتوان از پوسیدگی دندان در کودکان جلوگیری کرد؟
- بهترین روش برای جلوگیری از پوسیدگی دندان (بویژه برای جلوگیری از پوسیدگی دندان در کودکان) عادت دادن کودک به مسواک زدن و نخ دندان کشیدن است و اینکه نباید اجازه دهید کودک با بودن شیشه شیر در دهان خود بخوابد.
- مراجعه منظم به دندانپزشک برای معاینه دندان‌ها نیز در جلوگیری از پوسیدگی دندان نقش مهمی ایفا میکند.
سوالات متداول
چرا دندانهای شیری کودکان به عصب کشی نیاز دارند؟
عصب کشی دندان شیری کودکان به حفظ دندان شیری کمک کرده و موجب میشود دندان شیری در زمان مناسب و طبیعی خود بیفتد. اگر دندان شیری بصورت زودتر از موعد بیفتد میتواند باعث ایجاد مشکلاتی اعم از اختلال در تکلم، مشکل در جویدن صحیح یا حتی مشکل در رویش دندان دائمی شود.
آیا پالپکتومی به معنای همان عصب کشی دندان است؟
در روش پالپکتومی تمامی بافت پالپ دندان برداشته میشود. پالپکتومی برای حفظ دندان شیری در موارد عفونت و آسیب شدید انجام میشود. به همین دلیل به این روش عصب کشی دندان شیری کودک گفته میشود. زمانی که درمان مربوط به دندان دائمی باشد، پالپکتومی تنها اولین مرحله از عصب کشی دندان است.
آیا عصب کشی دندان شیری درد دارد؟
هرگونه پوسیدگی یا حفره دندانی که عصب دندان را درگیر کند، موجب بروز دندان درد شدیدی خواهد شد. در طول عصب کشی دندان، بی حسی موضعی و داروی مسکن به کودک داده میشود تا کودک در طول درمان و پس از آن دردی حس نکند.
آیا برای عصب کشی دندان شیری، کودک باید بیهوش شود؟
اکثریت دندانپزشکان بیهوشی موضعی را توصیه میکنند چرا که باعث میشود کودک ترسی نداشته و بی حرکت دراز بکشد. بیهوشی موضعی موجب میشود که کودک بخوابد و صدای مته دندانپزشکی که موجب ترس او میشود را نشنود.
آیا می توان دندانهای شیری کودکان را هم عصب کشی کرد؟
عصب کشی دندانهای شیری کودکان نه تنها در برخی موارد کاملا ضروری است، بلکه جزو رایجترین درمانهایی است که بروی دندانهای شیری کودکان انجام میشود. عصب کشی دندان شیری معمولا بروی دندانی انجام میشود که دچار عفونت شده باشد. این عفونت در نتیجه گسترش پوسیدگی به پالپ دندان رخ میدهد.
