باقی ماندن ریشه دندان در لثه ممکن است ناشی از موارد مختلفی مانند: پوسیدگی دندان، بیماری‌های لثه، تروما یا درمان‌های دندانپزشکی قبلی باشد که در آن ریشه به طور کامل خارج نشده است. باقی ماندن ریشه در لثه میتواند در صورت عدم درمان باعث ایجاد ناراحتی، بروز عفونت و مشکلات دیگر شود. در صورتی که احساس می‌کنید ریشه دندان در لثه شما باقی مانده است، باید به دندانپزشک مراجعه نمایید. دندانپزشک شرایط شما را بررسی کرده و درمان مناسب که ممکن است شامل خارج کردن ریشه باقی مانده یا درمان‌های دیگر برای ترمیم قسمت آسیب‌دیده باشد را توصیه خواهد کرد.
آیا باقی ماندن ریشه در لثه خطرناک است؟
ریشه دندان باقی مانده در لثه میتواند باعث بروز عفونت شود که این مورد میتواند منجر به بیماری‌های خطرناک دهان و دندان گردد؛ بنابرایناگر دندان شما شکسته و ریشه آن در لثه باقی مانده است، باید به منظور جلوگیری از عوارض این مشکل، فوراً برای درمان آن اقدام کنید. بسته به مورد، دندانپزشک درمان مناسب را پیشنهاد خواهد داد.
نحوه تشخیص ریشه باقی مانده در لثه
تشخیص ریشه باقی مانده با معاینه‌ی بالینی و استفاده از تصاویر رادیوگرافی انجام میشود. دندانپزشک سوابق بیمار را ثبت کرده، وی را معاینه می‌کند و ممکن است از ابزاری برای بررسی ناحیه‌ی درگیر کمک بگیرد. معمولاً برای دیده شدن ریشه باقی مانده از تصاویر اشعه ایکس، مانند: پری‌آپیکال (Priapical) و بایت‌وینگ (Bitewing) استفاده میشود. در موارد پیچیده، توموگرافی کامپیوتری پرتو مخروطی (CBCT) میتواند تصاویر سه‌بعدی در اختیار ما قرار دهد.
خارج کردن ریشه از لثه
خارج کردن ریشه باقی مانده از لثه درمانی است که باید توسط متخصص دندانپزشکی ماهر، که معمولاً جراح دهان و دندان یا دندانپزشک دارای سابقه و تجربه جراحی است، انجام شود. در این‌جا به پروسه‌ی این درمان می‌پردازیم:
- بی‌حسی: از داروی بی‌حسی موضعی برای بی‌حس کردن اطراف ریشه باقی مانده استفاده میشود. این کار باعث میشود که در طول درمان راحت بوده و دردی احساس نکنید.
- برش: دندانپزشک برش‌های کوچکی در بافت لثه ایجاد خواهد کرد تا به ریشه باقی مانده در لثه دسترسی پیدا کند. در این مرحله ممکن است فلپ کوچکی از لثه کنار زده شود تا ریشه نمایان شود.
- خارج کردن ریشه: دندانپزشک با استفاده از ابزار تخصصی بادقت ریشه باقی مانده را از لثه و استخوان اطراف آن جدا خواهد کرد. ریشه باید به‌آرامی از ساختارهای مجاور خود جدا شده و هرگونه لبه‌ی تیزی صاف و خرده‌های باقی مانده خارج شود.
- تمیز کردن و بستن: پس از اینکه ریشه خارج شد، محل مورد نظر به طور کامل تمیز میشود تا هرگونه ذرات باقیمانده و عفونت شسته شود. همچنین ممکن است دندانپزشک از محلول استریل برای شستشو استفاده کند تا تمیزی کامل حاصل شود. سپس بافت لثه به سر جای خود برگردانده شده و با بخیه‌ی جذبی یا غیرجذبی دوخته خواهد شد.
مراقبت‌های بعد از خارج کردن ریشه در لثه
دوران نقاهت بعد از خارج کردن ریشه باقیمانده معمولاً شامل زمانی برای بهبود و مراقبت‌های بعد از درمان است. در این‌جا مواردی که باید انتظار داشته باشید به طور خلاصه آمده است:
- زمان بهبودی: زمان بهبودی اولیه بعد از خارج کردن ریشه باقیمانده در لثه بسته به پیچیدگی عمل و توانایی‌های فرد برای بهبود، معمولاً چند روز الی چند هفته خواهد بود. در این مدت طبیعی است که کمی ناراحتی، تورم و کبودی در ناحیه‌ی درمان‌شده داشته باشید.
- کنترل درد: ممکن است دندانپزشکتان داروی مسکن تجویز کند یا برای کنترل درد و ناراحتی بعد از درمان از شما بخواهد که از داروهای مسکن بدون نیاز به نسخه استفاده کنید. به دوز توصیه شده توجه داشته باشید و دارو را طبق دستورات آن مصرف کنید.
- تورم و کیسه یخ: قرار دادن کیسه یخ یا کمپرس سرد روی صورت در نزدیکی محل خارج کردن ریشه میتواند تورم را کاهش و ناراحتی را تسکین دهد. از کیسه یخ به دفعات با مدت کم، معمولاً 10-15 دقیقه و با فاصله از هم استفاده کنید.
- کنترل خونریزی: خونریزی کم و ترشح از جای ریشه به مدت 1 تا 2 روز بعد از جراحی طبیعی است. گازی را که روی این قسمت قرار دارد با دندان‌هایتان فشار دهید تا خونریزی کنترل شود. در صورت نیاز گاز را نیاز تعویض کنید.
- بهداشت دهان و دندان: برای بهبودی لازم است که بهداشت دهان و دندان رعایت شود. با این حال باید در اطراف محل خارج کردن ریشه این کار را به‌آرامی انجام دهید تا لخته‌ی شکل گرفته در دوران نقاهت کنده نشود. برای مسواک زدن، نخ دندان کشیدن و استفاده از دهانشویه از دستورات دندانپزشکتان پیروی کنید.
- رژیم غذایی و تغذیه: به منظور جلوگیری از وارد شدن فشار به جای ریشه خارج‌شده، چندین روز بعد از عمل غذاهای نرم و مایع بخورید. غذاهای جامد را کم‌کم به رژیم غذایی خود اضافه کنید. از مصرف غذاهای داغ، تند و سفت که ممکن است باعث آسیب به ناحیه‌ی درمان شوند خودداری کنید.
- از مصرف تنباکو و الکل بپرهیزید: از سیگار کشیدن و مصرف الکل در دوران نقاهت خودداری کنید، زیرا این موارد باعث اختلال در روند بهبودی شده و خطر بروز عوارض جانبی را افزایش می‌دهند.
عوارض خارج کردن ریشه از لثه
همانند سایر عمل‌های جراحی، این درمان نیز با احتمال بروز عوارض جانبی همراه است، مخصوصاً اگر از بیهوشی عمومی استفاده شده باشد. برخی از عوارض جانبی عبارت‌اند از:
- ممکن است در قسمت برش دچار عفونت شوید، البته استفاده از آنتیبیوتیک و دهانشویه‌ی آب و نمک میتواند به میزان چشم‌گیری خطر بروز این مشکل را کاهش دهد.
- همچنین ممکن است کمی خونریزی داشته باشید. اگر این خونریزی قطع نشد، باید فوراً با دندانپزشکتان تماس بگیرید.
- در برخی موارد نادر ممکن است مشکلی ایجاد شود که سوکت خشک نامیده میشود و عبارت است از کنده شدن لخته یا عدم تشکیل آن در جای ریشه. در چنین مواردی باید جای ریشه را چند روز با گاز پر کنید تا به روند بهبودی آن کمک کرده باشید.
آیا ریشه باقیمانده در لثه قابل ترمیم است؟
پاسخ این سؤال این است که در برخی موارد امکان این کار وجود دارد، اما به شرایط فرد بستگی دارد. درمان ریشه باقیمانده در لثه به شدت مشکل، جای ریشه باقیمانده در دهان و سلامت کلی دهان و دندان فرد بستگی دارد.
درمان عصب‌کشی
در برخی موارد ممکن است ریشه باقیمانده را بتوان با عصب‌کشی ترمیم کرد. برای این کار باید پالپ آسیب‌دیده یا عفونی را از ریشه جدا کرد و ریشه را با پرکننده پر کرد.
افزایش طول تاج
در برخی موارد ممکن است ریشه باقیمانده زیر خط لثه باشد و خارج کردن آن دشوار شود. در چنین مواردی دندانپزشک درمان افزایش طول تاج را توصیه می‌کند که نوعی جراحی شامل برداشتن قسمتی از بافت لثه برای نمایان شدن بیشتر دندان است.
درمان پریودنتال
درصورتی که ریشه باقیمانده باعث بروز بیماری‌های لثه یا تحلیل استخوان شده باشد، دندانپزشک درمان‌های پریودنتال، مانند روت‌پلنینگ یا جراحی لثه را برای برطرف کردن مشکل زمینه‌ای لثه توصیه خواهد کرد.
عوارض باقی ماندن ریشه در لثه
اگرچه ریشه باقیمانده در لثه همیشه فوراً باعث بروز علائم و مشکلات نمی‌شود، اما احتمال این که باعث بروز عوارض جانبی شود وجود دارد و باید توسط متخصص دندانپزشکی درمان شود. در این‌جا به برخی مشکلات محتمل اشاره شده است:
- عفونت: ریشه باقیمانده میتواند خطر بروز عفونت لثه را افزایش دهد و ممکن است عفونت به بافت‌های مجاور و حتی قسمت‌های دیگر بدن نیز منتقل شود.
- بیماری‌های لثه: باقی ماندن ریشه در لثه احتمال ابتلا به بیماری‌های لثه را افزایش می‌دهد و ممکن است این مورد منجر به مشکلات دیگر دهان و دندان مانند از دست دادن دندان شود.
- تحلیل استخوان: به مرور زمان، ریشه باقیمانده میتواند باعث تحلیل استخوان شود و این امر میتواند استقامت دندان‌های مجاور و سلامت کلی دهان و دندان را نیز تحت تأثیر قرار دهد.
- تشکیل کیست یا تومور: در برخی موارد ریشه باقیمانده میتواند منجر به تشکیل کیست یا تومور در استخوان فک شود و این موارد نیازمند درمان پیچیده‌تری خواهند بود.
آیا میتوان از باقی ماندن ریشه در لثه پیشگیری کرد؟
اگرچه پیشگیری از برخی از عوامل باقی ماندن ریشه دندان در لثه مانند: تروما و درمان‌های دندانپزشکی قبلی کمی دشوار است، اما مراجعه به دندانپزشک ماهر و مجرب که حتماً کل دندان را خارج کند، میتواند در پیشگیری از این مشکل مؤثر باشد.
سوالات متداول
دوران نقاهت بعد از درمان ریشه باقیمانده در لثه چقدر است؟
طول دوران نقاهت بعد از درمان ریشه باقیمانده در لثه بسته به شدت مشکل متفاوت خواهد بود، اما معمولاً چندین روز الی یک هفته است.
ریشه باقیمانده در لثه چه مدت میتواند بدون ایجاد مشکل در دهان باقی بماند؟
ممکن است ریشه باقیمانده در لثه چندین سال در دهان باقی بماند و مشکلی ایجاد نکند و یا ممکن است فوراً باعث ایجاد مشکل شود.
آیا میتوان ریشه باقیمانده در لثه را در صورت عدم ایجاد مشکل در جای خود باقی گذاشت؟
در برخی موارد ریشه باقیمانده در لثه میتواند در صورت عدم ایجاد علائم و مشکل در جای خود باقی بماند.
آیا میتوان ریشه باقیمانده در لثه را تنها با آنتیبیوتیک درمان کرد؟
آنتیبیوتیک به تنهایی نمیتواند باقی ماندن ریشه در لثه را درمان کند.
آیا ریشه باقیمانده در لثه میتواند در کاشت ایمپلنت مشکل ایجاد کند؟
بله. ریشه باقیمانده در لثه میتواند در کاشت ایمپلنت مشکل ایجاد کند، بنابراین باید ریشه باقیمانده در لثه قبل از کاشت ایمپلنت درمان شود.
آیا خارج کردن ریشه باقیمانده خطر و عوارضی دارد؟
همانند هر عمل جراحی احتمال بروز خطرات و عوارض جانبی، مانند: عفونت، خونریزی یا آسیب به ساختارهای مجاور وجود دارد.
آیا ریشه باقیمانده را میتوان با آنتیبیوتیک درمان کرد؟
آنتیبیوتیک میتواند به کنترل عفونت ناشی از ریشه باقیمانده کمک کند، اما نمیتواند نیاز به درمان‌های ذکر شده را برطرف کند.
آیا ممکن است ریشه باقیمانده خودبه‌خود خارج شود؟
در برخی موارد ممکن است ریشه باقیمانده خودبه‌خود خارج شود، اما توصیه میشود که صبر نکنید تا این مورد رخ دهد، زیرا ممکن است باعث بروز عوارض و مشکلات شود.
