بریس‌ها برای درمان انواع ناهنجاری‌های فک و دندان استفاده می‌شوند. آنها با ایجاد فشار، فک و دندانها را به سمت موقعیت درست سوق می‌دهند. این نیرو توسط یک سیم کمانی اعمال می‌شود که از میان براکت‌هایی که به سطح دندانها متصل شده‌اند می‌گذرد. اگر از بریس‌ها استفاده می‌کنید، ممکن است در طی فرایند درمان به استفاده از کش‌های ارتودنسی، نیاز پیدا کنید. کش‌های ارتودنسی برای اعمال نیروی بیشتر به نواحی خاص استفاده می‌شوند. در ادامه در ارتباط با این کش‌ها بیشتر بحث خواهیم کرد.
کش یا الاستیک ارتودنسی چیست؟
کش‌های ارتودنسی برای اعمال نیروی بیشتر به نواحی خاصی از دندانها به کار می‌روند. آنها به صورت کش دیده می‌شوند. کش‌های ارتودنسی به شکل‌های مختلفی به براکت‌ها متصل می‌شوند. این کش‌ها به قلاب‌های کوچکی که روی براکت‌ها هستند، متصل و محکم می‌شوند.
در ادامه به چند مورد از مشکلات دندانی اشاره می‌شود تا شما لزوم استفاده از انواع کش‌های ارتودنسی را بهتر درک کنید:
- اوربایت: که به آن بیرون زدگی دندان نیز گفته می‌شود، وضعیتی است که در آن دندان‌های بالا بیش از حد جلو باشد یا اینکه دندان‌های پایین بیش از حد عقب باشند یا حتی دندان‌های بالا با زاویه‌ای به سمت جلو متمایل باشند.
- کراس بایت: به وضعیتی گفته می‌شود که در آن دندان‌های بالایی پشت دندان‌های پایینی قرار می‌گیرند. در کودکان، کراس بایت می‌تواند منجر به رشد فک به صورت کج شود.
- آندربایت: در این حالت فک پایین از فک بالا جلوتر است.
- اپن بایت: اپن بایت وضعیتی است که در آن، فک بالا پایین تراز هستند اما دندان‌های عقب به هم می‌چسبند ولی دندان‌های جلو از هم فاصله دارند.
- ازدحام بیش از حد دندانها: همانطور که از نام آن پیداست، این ناهماهنگی زمانی اتفاق می‌افتد که دندان‌های شما بیش از حد متراکم باشند، در این حالت برخی دندانها در جهات نادرستی رشد می‌کنند.
- فاصله زیاد بین دندانها: در این حالت دندانها بیش از حد از هم فاصله دارند.
- دیپ بایت: زمانی ایجاد می‌شود که دندان‌های بالایی روی دندان‌های پایینی را بپوشانند.
انواع کش‌های ارتودنسی
کش‌های ارتودنسی انواع زیادی دارند و می‌توان آنها را به دسته‌های مختلفی تقسیم کرد.
انواع کش‌های ارتودنسی بر اساس کاربرد
برخی از کاربرد‌های کش‌های ارتودنسی، عبارتند از:
کش ارتودنسی کلاس یک
این کش‌های ارتودنسی به صورت افقی قرار می‌گیرند و براکت‌ها را روی یکی از فک‌ها به هم وصل می‌کنند. این کش‌ها در از بین بردن فضای اضافی بین دندانها کاربرد دارند.
کش ارتودنسی کلاس دو
کش‌های کلاس دو، دندان‌های فک بالا را به دندان‌های آسیاب فک پایین متصل می‌کنند. این کش‌ها در درمان اورجت و اوربایت کاربرد دارند.
کش ارتودنسی کلاس سه
این کش‌ها فک پایین را به دندان‌های آسیاب فک بالا متصل می‌کنند. می‌توان از آنها برای اصلاح آندربایت استفاده کرد.
کش ارتودنسی عمودی
این کش‌های ارتودنسی دندان‌های فک بالا را به دندان‌های فک پایین وصل می‌کنند. می‌توان از آنها برای اصلاح اپن بایت استفاده کرد.
کش ارتودنسی کراس
این کش‌ها دندان‌های فک بالا و پایین را به هم وصل می‌کنند و معمولا برای دندان‌های جلویی کاربرد دارند. این کش‌ها برای درمان کراس بایت استفاده می‌شوند.
کش ارتودنسی لیگاچور
کش‌های لیگاچور نوار‌هایی هستند که روی بریس‌های ارتودنسی نصب می‌شوند. وظیفه اصلی این کش‌ها این است که موقعیت سیم ارتودنسی را روی براکت‌ها ثابت نگه می‌دارند. علاوه‌براین، بسته به نحوه استفاده و نحوه چسباندن آنها به دندان، این نوارها می‌توانند نقشی در هدایت ساختارهای دندان به سمت مورد نظر نیز داشته باشند.
با تعداد کش‌های بیشتر می‌توان نیروی بیشتری اعمال کرد و فرایند مرتب شدن دندانها را تسریع بخشید. اگر لیگاچورها سفت بسته شوند، می‌توانند فرایند مرتب شدن دندانها را سرعت ببخشند.
انواع کش‌های ارتودنسی بر اساس نیرو و توان کشش
کش‌های ارتودنسی بر اساس میزان نیرویی که می‌توانند اعمال کنند نیز دسته‌بندی می‌شوند. کش‌ها از نظر نیرو به سه دسته تقسیم می‌شوند:
- نیروی ملایم
- نیروی متوسط
- نیروی سنگین
نیرو بر حسب گرم (gr) اندازه‌گیری می‌شود. مقدار دقیق نیرو در هر نوع کش بر اساس برند سازنده می‌تواند متفاوت باشد.
اندازه و سایز
کش‌های ارتودنسی در اندازه‌های مختلفی وجود دارند. قطر آنها معمولا کسری از یک اینچ هستند. اندازه کش ارتودنسی بستگی به کاربردی دارد که از آن انتظار می‌رود.
مواد سازنده
کش‌های ارتودنسی می‌توانند از جنس لاتکس یا الیاف مصنوعی تولید شوند. معمولا از کش‌هایی با جنس لاتکس استفاده می‌شود زیرا انعطاف پذیرتر و ارزان‌تر هستند. کش‌هایی که از الیاف مصنوعی ساخته می‌شوند، معمولا برای افرادی به کار می‌روند که به لاتکس حساسیت دارند.
تحقیقات نشان می‌دهند که کش‌هایی که از جنس لاتکس تولید می‌شوند، به مرور زمان فشار پایدارتری را اعمال می‌کنند. به طور مثال در یک تحقیق ۱۵ نفر را که از کش‌های ارتودنسی لاتکس و الیاف مصنوعی استفاده کرده بودند را بررسی کردند. کش‌های لاتکس از کش‌های ساخته شده توسط الیاف مصنوعی پایداری بیشتری داشتند.
مزیت‌های استفاده از کش ارتودنسی
استفاده از کش‌های ارتودنسی با بریس‌ها دو مزیت اصلی دارد و در واقع این دو یکدیگر را تکمیل می‌کنند. مزیت اصلی کش‌های ارتودنسی این است که می‌توانند نیروی زیاد و متمرکزی را به هر نقطه که لازم باشد اعمال کنند که بریس‌ها به تنهایی قادر به آن نیستند. در واقع کش‌ها به صورت یک ابزار جداگانه به ارتودنسی اضافه می‌شوند تا فشار بیشتری اعمال کنند.
دومین مزیت کش‌های ارتودنسی این است که کمک می‌کند تا درمان ارتودنسی سریع‌تر نتیجه بدهد. وقتی صحبت از درمان‌های ارتودنسی به میان می‌آید هدف صرفا بهبود ظاهر نیست، بلکه این روش درمانی روی تکلم و جویدن هم تاثیر می‌گذارد. علاوه‌براین، دندان‌های صاف و مرتب کمتر در معرض پوسیدگی قرار می‌گیرند. دندان‌های مرتب و لبخندی زیبا، اعتماد به نفس را افزایش میدهد. درمان ارتودنسی زمانبر است اما در سلامت دندانها، زیبایی و افزایش اعتماد به نفس تاثیر زیادی دارد.
نحوه قرار دادن الاستیک ارتودنسی
شما می‌توانید به راحتی با استفاده از انگشتان خود کش‌های ارتودنسی را نصب کنید. برای شروع، جلوی آینه بایستید. کش را در دست بگیرید و آن را به قلاب موجود روی بریس وصل کنید. سپس کش را به سمت پایین بکشید و به قلاب موجود روی بریس دندان پایینی وصل کنید. استفاده از این کش‌ها بسیار آسان است. شما باید در هنگام غذا خوردن کش‌ها را خارج کنید و بعد دوباره آنها را وصل کنید.
زمان تعویض کش ارتودنسی
شما باید سعی کنید که در ۲۴ ساعت شبانه روز از کش‌ها استفاده کنید، البته می‌توانید در هنگام غذا خوردن یا مسواک زدن آنها را بردارید. این کار دشوار است اما برای رسیدن به بهترین نتیجه ضروری است. دندانپزشکان توصیه می‌کنند که چند بار در روز کش‌ها را تعویض کنید تا آنها خاصیت ارتجاعی خود را از دست ندهند. می‌توانید کش‌ها را بعد از غذا و قبل از خواب عوض کنید با این کار از فراموش کردن تعویض کش‌ها نیز آسوده هستید.
معایب استفاده از کش ارتودنسی
اگر قرار است که از کش‌های ارتودنسی استفاده کنید، باید با عوارض و معایب آن آشنا باشید:
- درد و ناراحتی: از آنجایی که نوارهای لاستیکی فشار بیشتری به دندان ها و فک شما وارد می‌کنند، ممکن است هنگام شروع استفاده از آنها ناراحتی موقتی داشته باشید. با استفاده از مسکن‌های بدون نسخه می‌توان این مشکل را کاهش داد.
- واکنش آلرژیک: برخی از انواع کش‌ها حاوی لاتکس هستند. به همین دلیل ممکن است در برخی از افراد واکنش آلرژیک ایجاد کنند. البته کش‌هایی با الیاف مصنوعی هم هستند که در صورت حساسیت به لاتکس می‌توانید از آنها استفاده کنید.
- پاره شدن: کش‌های لاستیکی ممکن است در حین استفاده پاره شوند.
قیمت کش ارتودنسی
قیمت کش ارتودنسی نسبتا پایین است و شما می‌توانید آنها را به صورت آنلاین یا از داروخانه‌ها تهیه کنید. آنها در رنگ‌های مختلف موجود هستند تا بریس‌های شما بهتر به نظر برسند.
سؤالات متداول
چه مدت باید از کش ارتودنسی استفاده کرد؟
ممکن است نیاز باشد که بین یک ماه تا شش یا حتی هشت ماه از کش ارتودنسی استفاده کنید.
آیا استفاده از کش ارتودنسی دردناک است؟
کمی! بعد از نصب کش ارتودنسی ممکن است در دندانها یا فک احساس درد داشته باشید. به مرور زمان که بدن خود را با بریس وفق میدهد، درد و ناراحتی هم کاهش مییابد.
آیا همه باید از کش‌های ارتودنسی استفاده کنند؟
همه کسانی که به بریس نیاز دارند نیازی به کش روی بریس ندارند. این بستگی به موقعیت فک و تراز دندان‌های شما دارد که متخصص ارتودنسی با توجه به درمان و مشخصات فردی شما به دقت آن ها را در نظر می‌گیرد.
آیا می‌توان از کش ارتودنسی رنگی استفاده کرد؟
از نظر پزشکی تفاوتی ندارد. اگر می‌خواهید دندان‌هایتان لکه‌دار به نظر نرسد، بهتر است از کش‌های ارتودنسی زرد یا رنگ تیره استفاده نکنید.
آیا کش‌ها فرایند ارتودنسی را سرعت می‌بخشند؟
کش‌ها روند درمان ارتودنسی را سرعت می‌بخشند و در برخی از موارد ضروری هستند.
آیا هنگام خواب باید از کش ارتودنسی استفاده کرد؟
برای اینکه کش‌ها موثر باشند باید ۲۴ ساعت ۷ روز هفته در جای خود بمانند. این بازه زمانی شامل زمان خواب هم می‌شود، مگر اینکه دندانپزشک دستور دیگری داده باشد.
