معمولا در جامعه این تصور وجود دارد که ارتودنسی فقط برای نوجوانان و جوانان است. با این حال روش‌های دندانپزشکی و ارتودنسی در سال‌های اخیر بسیار تغییر کرده است. اگر بخواهید با داشتن دندان‌های مرتب لبخند زیبایی داشته باشید یا اگر دندان‌های شما مشکلی دارند که باعث ناراحتی شما می‌شوند، متخصص ارتودنسی می‌تواند بدون توجه به سن شما به مشکلتان رسیدگی کند. با این حال ارتودنسی در سنین بالا عوارضی دارد. در این مقاله به عوارض ارتودنسی دندان برای افراد با سن بالا اشاره می‌کنیم.
دلایل انجام ارتودنسی در سنین بالا
افراد بزرگسالی که می‌خواهند ارتودنسی انجام دهند به دو دسته تقسیم می‌شوند. برخی افراد به دنبال لبخندی زیبا هستند و پس از چند سال کار اکنون آنها بودجه اضافی برای زیبایی ظاهری خود را دارند در نتیجه میتوانند اعتماد به نفس بیشتری داشته باشند. افراد دیگر در طول زندگی خود دچار مشکل دندانی شدند که اکنون باعث میشود حین خوردن، نوشیدن یا حتی صحبت کردن عادی مشکل داشته باشند. در موارد دیگر یک یا چند دندان ممکن است به مرور زمان جابجا شوند و اکنون در صورت عدم رسیدگی در معرض خطر مشکلات دندانی اضافی مانند آسیب ریشه قرار می‌گیرند. ارتودنسی در سن بالا یک گزینه عالی برای کسانی است که نیاز به اصلاح مشکلات دندانی دارند.
آیا انجام ارتودنسی در سنین بالا امکان پذیر است؟
ارتودنسی دندان در سن بالا امکان پذیر است. با این حال درمان در سنین بالا به دلیل شرایط متعددی که عموما افراد از آن رنج میبرند، نیاز به دقت بالایی از طرف دندانپزشک دارد. همکاری بیمار هم عامل بسیار مهمی در موفقیت درمان در سنین بالا است. این کار برای متخصص ارتودنسی چالش برانگیز است و محدودیت‌هایی دارد اما در نهایت کیفیت زندگی بیمار را بهبود می‌بخشد. ارتودنسی دندان نتایج رضایت بخشی را برای بیماران به همراه دارد.
عوارض انجام ارتودنسی در سنین بالا
در ادامه به طور خلاصه به برخی از مهم‌ترین عوارض احتمالی ارتودنسی در سن بالا اشاره می‌کنیم. البته همیشه باید درباره خطرات احتمالی با متخصص ارتودنسی مشورت کنید.
- پوسیدگی دندان یا بیماری لثه: هنگام استفاده از بریس قسمت‌هایی از دندان‌ها و لثه‌ها که نزدیک یا زیر سیم‌ها و براکت‌ها هستند به سختی تمیز می‌شوند. اگر دندان‌ها به دقت تمیز نشوند، امکان تجمع غذا در این نواحی وجود دارند. این وضعیت باعث تجمع پلاک دندانی میشود و خطر پوسیدگی دندان و بیماری لثه را افزایش می‌دهد.
- واکنش های آلرژیک: در برخی موارد نادر ممکن است بیمار نسبت به لاستیک لاتکس موجود در کش‌ها یا فلز مورد استفاده در بریسها حساسیت داشته باشد.
- آسیب به بافت نرم و زخم‌های شانکر: همچنین ممکن است بیمار دچار آفت شود، چون بافت‌های حساس داخل دهان به اجزای فلزی سخت بریس ساییده می‌شوند.
- تحلیل ریشه: تحلیل ریشه به معنای کوتاه شدن ریشه‌ها در امتداد بریسها است. گاهی اوقات این مشکل تنها یک کاهش جزئی نوک ریشه خواهد بود و هیچ مشکلی در دراز مدت برای دندان‌ها ایجاد نمی‌کند.
- کلسیم زدایی و حفره‌ها: کلسیم زدایی باعث ایجاد لکه‌های سفید روی دندان‌ها میشود و اگر غذا و پلاک به طور منظم پاک نشوند، به سرعت باعث ایجاد حفره روی دندان می‌شوند. با مسواک زدن، نخ دندان کشیدن و رژیم غذایی کم قند می‌توان از این مسائل پیشگیری کرد.
- برگشت درمان ارتودنسی: این یک عارضه نیست، بلکه یک پیامد احتمالی است. این وضعیت یعنی حرکت و جابجایی دندان‌ها پس از برداشتن بریسها. برای جلوگیری از این وضعیت پس از درمان بیمار باید از نگهدارنده استفاده کند.
- لکه: لکه دار شدن دندان‌ها یکی از مشکلات رایجی است که ممکن است با وجود بریسها ایجاد شود. غذا می‌تواند در اطراف براکت‌ها جمع شود و اگر بیمار به سرعت آن را خارج نکند، دندان‌ها لکه دار می‌شوند. با توجه به اینکه تمیز کردن دندان‌ها با وجود براکت‌ها دشوار است، در بسیاری از موارد لکه سفید در محل براکت ایجاد میشود. بنابراین بقیه دندان‌ها در مقایسه با آن زرد به نظر می‌رسند.
- بوی بد دهان: علل معمولی این مشکل عبارتند از غذایی که می‌خورید و عفونت یا بهداشت نامناسب دهان. دندانپزشکان توصیه می‌کنند علاوه‌بر پرهیز از پرخوری، دندان‌های خود را جرمگیری کنید تا پلاک‌ها و باکتری‌هایی که میتوانند باعث ایجاد بو شوند، از بین بروند.
- دمینرالیزاسیون: این وضعیت می‌تواند به دلیل حمله اسید به دندان‌ها رخ دهد. بزرگسالانی که از رفلاکس معده رنج میبرند یا غذاهایی با مواد اسیدی بالا می‌خورند، بیشتر از همه در معرض این مشکل قرار دارند. دمینرالیزاسیون منجر به ایجاد لکه‌های سفید و اسکار مانند روی دندان‌ها در نزدیکی محل براکت میشود. این وضعیت همچنین می‌تواند حساسیت شدید ایجاد کند، چون مینای دندان شکسته میشود و عاج و انتهای عصبی را در معرض دید قرار می‌دهد.
- براکت شل: براکت‌ها با استفاده از کامپوزیت رزین روی دندان‌ها محکم می‌شوند. هنگام خوردن غذاهای سفت مانند آجیل ممکن است براکت شل شود یا حتی از بین برود. این وضعیت می‌تواند منجر به ناراحتی شدید برای گونه‌ها شود.
- سیم شکسته: خوردن مواد سفت می‌تواند باعث شل شدن سیم شود. این وضعیت می‌تواند باعث ناراحتی گونه‌ها و سایر قسمت‌های دهان شود.
- نوارهای لاستیکی شل: اگر نوارهای لاستیکی اطراف براکت‌ها شل شد، برای تعویض آنها به دندانپزشک مراجعه کنید.
- نوارهای شل یا اسپیسرها: نوارها و اسپیسرها به ایجاد فضای لازم برای حرکت دندان‌ها در موقعیت مناسب کمک می‌کنند. گاهی به دلیل خوردن مواد غذایی، برخی مواد شل می‌شوند.
حداکثر سن برای انجام ارتودنسی
هیچ محدودیت سنی برای انجام ارتودنسی وجود ندارد. بسیاری از بزرگسالان به متخصص ارتودنسی مراجعه می‌کنند تا دندان‌های خود را مرتب کنند. این مسئله دو دلیل دارد یا اینکه این افراد تا پیش از این از مراجعه به متخصص ارتودنسی غفلت کرده‌اند یا در دوران کودکی قادر به مراجعه به دندانپزشک نبوده اند. در مقاله “سن مناسب برای انجام ارتودنسی دندان” به طور کامل زمان انجام ارتودنسی توضیح داده شده است.
روش‌های پیشگیری از عوارض ارتودنسی در سنین بالا و درمان آنها
گزینه‌های زیادی برای درمان عوارض ارتودنسی در سنین بالا وجود دارند. برخی از آنها در اینجا ذکر شده است:
- رعایت بهداشت دهان و دندان با مسواک زدن کامل حداقل دو بار در روز و نخ دندان کشیدن حداقل یک بار در روز برای کاهش اثر پوسیدگی دندان یا بیماری لثه بسیار مهم است.
- در صورتی که به لاستیک لاتکس یا فلز مورد استفاده در بریسها حساسیت داشته باشید، دندانپزشک می‌تواند از کش‌های بدون لاتکس و فلزات جایگزین استفاده کند.
- دندانپزشک می‌تواند برخی داروها را برای کاهش درد و سوزش شانکر تجویز کند.
- استفاده طولانی مدت از نگهدارنده‌ها می‌تواند از جابجایی احتمالی دندان‌ها پس از برداشتن بریسها کمک کند.
- دندانپزشکان توصیه می‌کنند که بزرگسالان پس از برداشتن بریسها، دندان‌های خود را جرمگیری کنند تا لکه‌های ایجاد شده در طول درمان از بین بروند.
- در صورتی که سیم بریس شما پاره شد، نباید سیم را به تنهایی قطع کنید. شما باید به دندانپزشک مراجعه کرده تا از خطر بلعیدن تصادفی آن جلوگیری شود.
سوالات پرتکرار
آیا براکت‌ها در سنین بالاتر درد بیشتری دارند؟
به طور کلی توصیه میشود که ارتودنسی در سنین نوجوانی انجام شود. البته دلیل این موضوع این نیست که بریسها برای بزرگسالان آسیب بیشتری به همراه دارند. مهم نیست در چه سنی هستید چون احتمالا میزان ناراحتی که تجربه خواهید کرد، یکسان است. البته این ناراحتی بعد از چند روز برطرف میشود.
آیا ارتودنسی می‌تواند به دندان بزرگسالان آسیب برساند؟
خود بریس ها به دندان‌ها آسیب نمی‌رسانند. اما عدم رعایت بهداشت دهان و دندان هنگام استفاده از بریسها به مینای دندان آسیب میرساند. هنگام استفاده از بریس باید حداقل دو بار در روز دندان های خود را مسواک بزنید.
آیا بریسها میتوانند برای بزرگسالان مشکلات عصبی ایجاد کنند؟
بریسها هیچگونه مشکل عصبی ایجاد نمیکنند.
آیا بریسها ریشه دندان افراد بزرگسال را ضعیف می‌کنند؟
تقریبا برای همه بیماران حرکت دندان‌ها از طریق نیروی ثابت بریس ها باعث آسیب ریشه دندان میشود (به نقل از American Journal of Orthodontics and Dentofacial Orthopedics). در نتیجه ارتودنسی بخشی از ریشه دندان را فرسوده می‌کند و ممکن است برخی دندان ها به مرور زمان از بین بروند.
آیا بریسها میتوانند باعث بیماری پریودنتال در بزرگسالان شوند؟
پریودنتال در افرادی که ارتودنسی می‌کنند بسیار شایع است. بریس ها فشار تدریجی اما ثابتی را به لثه ها وارد می‌کنند که منجر به التهاب لثه میشود. علاوه‌براین بریسها باعث می‌شوند دندان‌های شما به طور کامل تمیز نشوند. در نتیجه این عوامل ممکن است شما به بیماری های پریودنتال مانند التهاب لثه دچار شوید.
آیا بریسها باعث تحلیل استخوان بزرگسالان می‌شوند؟
نیروی فشار ثابتی که حین استفاده از بریسها به استخوان فک وارد میشود، می‌تواند منجر به التهاب شود و در نتیجه ممکن است باعث از بین رفتن استخوان شود. در بسیاری از موارد از بین رفتن استخوان باعث تحلیل لثه میشود.
آیا بریسها میتوانند برای بزرگسالان مشکلات سینوسی ایجاد کنند؟
یکی از مسائل نگران کننده واکنش آلرژیک به بریس های ارتودنسی است. برخی از بیماران به لاستیک لاتکس حساسیت دارند و ممکن است علائم خفیف تا جدی مانند آبریزش بینی، گرفتگی بینی، خارش و کهیر را تجربه کنند.
آیا بریسها میتوانند باعث سردرد و سرگیجه بزرگسالان شوند؟
سردرد یکی از عوارض رایج ارتودنسی است. کسانی که هنگام استفاده از بریس دچار سردرد می‌شوند اغلب پس از سفت کردن یا تنظیم بریس ها سر درد را تجربه می‌کنند. سفت کردن بریس ها باعث ایجاد فشار روی دندان‌ها میشود.
