در جامعه امروزی، افراد بیشتر از قبل به زیبایی و ظاهر خود توجه می‌کند. مخصوصا لبخند زیبا، دندان‌های درخشان و صاف اهمیت بیشتری پیدا کرده‌اند. بلیچینگ‌دندان به یک تجارت واقعی تبدیل شده که دندانپزشکان حرفه‌ای روش‌های بلیچینگ اساسی را در مطب ارائه می‌دهند. هرچند هدف بلیچینگ به طور کلی روشن کردن دندان‌ها می‌باشد، اما این روش به منظور هماهنگ کردن دندان‌های تغییر رنگ داده با دندان‌های مجاور نیز به کار می‌رود. در این مقاله در مورد دلایل بلیچینگ، مزایا، آماده‌سازی، روش درمان، مراقبت‌های پس از درمان و عوارض جانبی بلیچینگ اطلاعاتی کسب می‌نمایید. باید بدانید هر زمان که می‌خواهید دندان‌های خود را بلیچینگ کنید، باید به یک دندانپزشک ماهر و مجرب که در مورد درمان‌ها و عوارض آنها آگاهی دارد، مراجعه کنید. این کار خطرات، عوارض‌جانبی و همچنین دوران نقاهت پس از درمان را به حداقل می‌رساند.
انواع لکه‌ها و دلایل آنها
درک کامل دلیل لکه‌های مختلف دندانی دندانپزشک را قادر می‌سازد تا روش‌های بلیچینگ مناسب بر اساس نیاز بیماران را توصیه کند. کسب اطلاعات در مورد رژیم غذایی، سبک زندگی، رفتارها، عادات بهداشت دهانی و شغلی به دندانپزشک کمک می‌کند تا دلیل لک‌دندان را مشخص کند که به منظور انتخاب بهترین گزینه برای بیمار مهم می‌باشد.
لکه‌ها را می‌توان بر اساس دلیل آنها به دو گروه درونی یا بیرونی دسته بندی کرد. لکه های درونی در داخل ساختار دندان قرار دارند، اما لکه‌های بیرونی معمولا در نتیجه تجمع مواد کروماتوژنیک در سطح بیرونی دندان، مخصوصا غشای نازک آن، ایجاد می‌شوند. هرچند لکه‌های داخلی فقط با مواد شیمیایی عامل بلیچینگ روشن می‌شوند، اما لکه‌های بیرونی می‌توانند به وسیله مواد شیمیایی حذف کننده (مانند عوامل ساینده یا روش‌های لایه برداری) و یا مواد شیمیایی بلیچینگ روشن شوند.
لکه بیرونی
لکه‌های بیرونی با عادات مناسب بهداشت دهانی به ندرت ایجاد می‌شوند. عوامل لک‌کننده (مثلا باکتری‌های کروموژنیک، غذا و نوشیدنی‌هایی مانند قهوه، چای، بلوبری، برخی داروها و استفاده از تنباکو و بودن در معرض ترکیبات فلزی) به سطح صاف مینای دندان‌ها نمی‌چسبند. در عوض تجمع پلاک باعث ایجاد لکه میشود. لکه‌های بیرونی می‌توانند به صورت سبز، نارنجی، قهوه‌ای، زرد یا سیاه باشند. لکه‌های نارنجی و سبز با حضور باکتری‌های کروموژنیک خاص و در بیمارانی که بهداشت دهانی مناسبی ندارند روی می‌دهد. لکه‌های قهوه‌ای رایج می‌باشند و می توانند به دلایل زیادی مانند استفاده از تنباکو یا غذاها و نوشیدنی‌ها ایجاد گردند. لکه بیرونی زرد اغلب نتیجه بهداشت نامناسب و تجمع زیاد پلاک‌ها می‌باشد، اما لکه‌های سیاه رایج نمی‌باشند و مربوط به وجود آهن در بزاق دهان هستند. این نوع لکه مربوط به بهداشت دهانی نمی‌باشد ولی به صورت خطی در اطراف لبه‌های لثه دیده میشود.
لکه درونی
لکه‌های درونی معمولا زرد، قهوه‌ای، خاکستری یا نارنجی می‌باشند. ممکن است لکه‌های سفید یا قهوه‌ای نیز دیده شود که به علت فلورزدگی دندان‌ها، دمینرالیزاسیون و هیپوکلسیفیکاسیون می‌باشند. لکه تتراسایکلین که در ساختار دندان قرار می‌گیرد، رنگ قهوه‌ای مایل به خاکستری دارد. ژنتیک می‌تواند در ایجاد لکه داخلی و رنگ طبیعی دندان‌ها نیز نقش داشته باشد.
لکه درونی می‌تواند در طی مراحل رشد دندان ایجاد گردد یا به بالا رفتن سن مربوط باشد. علاوه بر دلایلی که قبلا گفته شد، لکه‌های بیرونی در گذر زمان می‌توانند به ایجاد لکه‌های درونی کمک کنند.
بسته به ماهیت منحصر به فرد بیمار و نوع لکه، نتایج متفاوتی از بلیچینگ بدست می‌آید. مثلا، لکه‌های زرد و قهوه‌ای نسبت به لکه‌های آبی یا خاکستری، معمولا به بلیچینگ جواب بهتری می‌دهند. بلیچینگ برخی لکه‌ها، مثلا آن‌هایی که با ترکیبات فلزی ایجاد شده‌اند، بسیار سخت می‌باشد. بنابراین شاید باید دیگر گزینه‌های درمانی را در نظر گرفت. اگر روش بلیچینگ مرسوم، سفیدی مورد نظر را ایجاد نکرد، برای دستیابی به نتایج دلخواه ممکن است قرار دادن کرون، روکش‌دندان یا باند، ضروری باشد.
مزایای روش‌های بلیچینگ
در اینجا برخی از مزایای بلیچینگ حرفه‌ای دندان، برای شما آورده شده‌است:
- رفع تغیر رنگ
- رفع لکه‌ها
- ارتقا اعتماد به نفس
- بیشتر لبخند می‌زنید.
- کاهش باکتری‌ها
- جوانتر دیده‌شدن
- پنهان کردن نواقص
آمادگی برای بلیچینگ دندان
انجام بلیچینگ در مطب دندانپزشک می‌تواند نتایج سریعی را ایجاد کند، زیرا از مواد بلیچینگ با غلظت بالا استفاده میشود. بنابراین، برای بهبود ظاهر خود، ممکن است ارزش آمادهشدن برای انجام این عمل را داشته باشد.
در اینجا در مورد اقداماتی که قبل از بلیچینگ حرفه‌ای دندان باید انجام دهید گفته شده است:
- باید دندان‌ها را مسواک بزنید.
- قبل از درمان از بالم لب استفاده کنید تا از درد یا خشکی لب پیشگیری کنید.
- دندان‌های شما نیز باید تمیز شوند.
تعدادی نکته در رابطه با مورد آخر وجود دارد، حذف پلاک و جرم در خانه چالش برانگیز می‌باشد زیرا از بین بردن آنها سخت است. متاسفانه، نیاز به کمک دندانپزشک یا متخصص بهداشت دندان دارید. دلیل تمیز کردن دندان‌ها این است که ژل بلیچینگ نمیتواند به داخل پلاک‌ها و جرم‌ها نفود کند. بعلاوه، وقتی دندان‌ها صیقل داده می‌شوند، برخی از لکه‌های سطحی نیز حذف می‌گردند. بنابراین، ژل بلیچینگ بهتر به مینای دندان نفوذ می‌کند.
در آخر، جرمگیری دندان ممکن است برخی حفرات دندانی و منافذ دندان‌های پرکرده را آشکار کند و این موارد قبل از بلیچینگ باید رفع شوند. اما آیا جرمگیری دندان به اندازه کافی قوی می‌باشد که رنگ اصلی دندان‌ها را باز گرداند؟ جرمگیری و صیقل‌دادن ساده دندان ممکن است برای رفع لکه‌های سطحی کافی باشند. اما برای لکه‌های عمیق‌تر که به مینا و حتی عاج دندان نفوذ کرده‌اند، نیاز به درمانی قوی‌تر دارید که معمولا بلیچینگ دندان‌ها در مطب می‌باشد.
روش درمانی بلیچینگ دندان
تمامی روش‌ها یکسان نیستند و تفاوت‌هایی بین روش‌های مختلف وجود دارد. در زیر مراحل اصلی را توصیف میکنیم و تفاوت‌ها را نیز در بخش بعدی توضیح می‌دهیم.
در روش‌های بلیچینگ، روتین استانداردی وجود دارد. دندانپزشک آموزش دیده کارهای زیر را انجام می دهد:
- رنگ دندان‌ها را قبل از شروع درمان می سنجد.
- سنجش رنگ برای مقایسه رنگ دندان فعلی با جدول خاصی از رنگ دندان‌ها انجام میشود.
- این کار معیاری برای اندازه‌گیری بهبود رنگ‌دندان بعد از بلیچینگ دندان‌ها ارائه می‌دهد.
- زمانی که این معیار مشخص گردد، فرایند بلیچینگ انجام میشود.
- با استفاده از سنگ مخصوص دندان‌ها را صیقل می‌دهد.
- از نگهدارنده گونه برای داشتن دید بهتر به دندان‌های در معرض دید در هنگام خندیدن استفاده می‌کند.
- چشم‌ها، لثه‌ها و لب‌ها را به منظور محافظت در برابر ژل بلیچینگ می‌پوشاند.
- از رزین محکم یا پلاستیک مایع استفاده می‌کند تا لثه‌ها را بپوشاند. بدون محافظ، لثه‌ها ممکن است به خاطر غلظت بالای مواد بلیچینگ بسوزند.
- قسمت‌هایی از لثه که بین دندان قرار می‌گیرد نیز تحت محافظت قرار می‌گیرد.
- در آخر، فقط دندان‌ها در معرض دید هستند. این فرایند ممکن است تا 10 دقیقه زمان برد.
- ژل مخصوص بلیچینگ روی دندان‌ها قرار می‌گیرد.
- ژل ترکیبات فعالی (هیدروژن پراکساید یا کربامید پراکساید) را در دهان آزاد می‌کند.
- بلیچینگ دندان در سه تا چهار جلسه 15 تا 20 دقیقه‌ای انجام میشود.
- در طی هر جلسه لایه پیشین حذف می‌گردد.
- با مقدار زیادی آب، دهان خود را می‌شویید و (در صورت نیاز) دندان‌ها دوباره با سنگ صیقل داده می‌شوند.
- درجه بلیچینگ دندان ارزیابی میشود تا مشخص گردد که آیا بلیچینگ باید تکرار شود یا خیر.
- در صورت نیاز، ژل بلیچینگ بیشتری استفاده میشود.
- محافظ گونه برداشته میشود تا بتوانید دهان را بشویید.
- رنگ نهایی دندان بدست می‌آید.
کم آبی موقتی دندان‌ها ممکن است نتایجی که بعد از عمل بدست می‌آید را بهتر کند:
- به کاربردن گرما و نور به خاطر دهیدراته کردن بهتر دندان‌ها، در ابتدا باعث افزایش بلیچینگ می‌گردد.
- با گذشت زمان این روند معکوس می‌گردد و به عنوان بازگشت مجدد نیز شناخته میشود.
- رنگ نهایی 2 تا 6 هفته بعد از درمان قابل مشاهده می‌باشد.
در برخی روش‌های بلیچینگ، دندانپزشک در طی هر جلسه ژل را فعال می‌کند. برای این کار از نور UV شدت بالا استفاده می‌کنند.
تعداد جلسات بلیچینگ دندان
دندانپزشک معمولا مجبور نیست چند جلسه درمانی برای برگرداندن لبخندی درخشان به شما تنظیم نماید؛ حد متوسط یک جلسه می باشد. بسته به نتایج یا انتظار شما، ممکن است جلسه دیگری نیز نیاز باشد. دندانپزشک ممکن است ادامه درمان را با استفاده از قالب بلیچینگ خانگی توصیه کند. بنابراین استفاده از قالب/ تری ممکن است به تکمیل فرایند بلیچینگ کمک کند. البته بسته به هر مورد، درمان ممکن است متفاوت باشد.
مراقبت‌های پس از بلیچینگ دندان
متخصصان دندان بهترین راهنمایی برای حفظ اثر مثبت بلیچینگ دندان را ارائه می‌دهند. وقتی برای بلیچینگ دندان‌ها مراجعه می‌کنید، دندانپزشک شما را از گرفتن بهترین نتایج مطمئن می‌کند. بنابراین برخی قوانین هستند که برای ماندگاری اثر بلیچینگ، باید رعایت کنید:
- حداقل تا 24 ساعت پس از درمان، از سیگار کشیدن اجتناب کنید و از نوشیدنی‌ها و غذاهای تیره رنگ استفاده نکنید.
- با استفاده از نی مایعات را بنوشید تا مقدار تماس مایعات با دندان‌های جلویی کاهش یابد.
- بعد از هر وعده غذایی از شستشودهنده بلیچینگ استفاده کنید.
- حتما مرتبا مسواک بزنید و نخ دندان بکشید.
- حتما از تمام موس خاص دندان که کلینیک به شما می دهد، استفاده کنید.
- از کیت‌های خانگی بلیچینگ یا محصولات بدون نسخه استفاده کنید تا به طولانی کردن تاثیر بلیچینگ کمک کند.
نتایج بلیچینگ می‌تواند برای ماه‌ها و حتی سال‌ها ماندگار باشد، با این حال، اگر به سیگار کشیدن یا مصرف غذاها و نوشیدنی‌هایی که لکه ایجاد می‌کنند، ادامه دهید، تاثیرات آن سریعتر ناپدید میشود. می‌توان تاثیر نتایج را با استفاده از بلیچینگ خانگی در هر 4 تا 6 هفته، طولانی‌تر کرد.
عوارض جانبی درمان بلیچینگ
در تمامی روش‌های بلیچینگ احتمال ایجاد برخی عوارض جانبی وجود دارد، اما همه بیماران آنها را نخواهند داشت. رایج‌ترین عوارض جانبی گزارش شده افزایش حساسیت دندان و درد لثه می‌باشد. عوارض جانبی کوتاه مدت هستند و بعد از اتمام بلیچینگ متوقف می‌شوند. تاثیرات بلیچینگ به مدت 30 سال مطالعه شده و هیچ مشکل طولانی مدت یا مشکلات سلامت دهانی گزارش نشده است.
حساسیت دندان
به بیماران باید گفته شود که حساسیت دندان عارضه جانبی رایجی در فرایند بلیچینگ دندانی می‌باشد. این مورد می‌تواند در ابتدای فرایند روی دهد، بنابراین برای کاهش احتمال حساسیت باید اقداماتی را قبل از شروع انجام داد که به نفع بیمار است، زیرا پیشگیری همیشه بهتر از درمان می‌باشد. اگر جریان مایع داخل لوله‌های (توبول) عاجی افزایش یابد، حساسیت ممکن است ایجاد گردد. هنگامی که توبول‌ها به عنوان مثال با اسمیر پلاگ‌ها مسدود شود، جریان مایع کمتر می‌گردد. با این حال، در طی فرایند بلیچینگ، اکسیژن رسانی رخ می‌دهد که منجر به حذف اسمیر پلاگ‌ها میشود. در نتیجه، حساسیتی گذرا ممکن است برای برخی بیماران روی دهد.
اینکه بیمار حساسیت را نشان دهد به عوامل مختلفی بستگی دارد: مثلا غلظت مایع بلیچینگ، مدت زمان قرار گرفتن ماده روی دندان، دفعات بلیچینگ و حساسیت یا سابقه حساسیت بیمار. اگرچه بررسی‌‌های سیستماتیک یا متاآنالیز تفاوت‌‌های قابل توجهی را در بروز حساسیت دندانی در مقایسه با تکنیک‌های داخل مطب و خانگی نشان نداده‌‌اند، اما غلظت‌‌های پایین‌تر (10٪ پراکسید کاربامید) معمولاً زمانی که به دنبال کاهش احتمال حساسیت در بیماران هستند، ترجیح داده می‌شوند. توصیه به مصرف عامل ضدحساسیت در مطب، مانند وارنیش فلوراید، قبل از درمان و یا خمیردندان حاوی فلوراید قلع یا نیترات پتاسیم که از دو هفته قبل از بلیچینگ شروع میشود، می‌تواند به کم‌کردن حساسیت دندان کمک کند.
تحریک لثه
اگر هیدروژن پراکساید با بافت لثه تماس یابد، می‌تواند باعث تحریک لثه گردد. تحریک لثه معمولا با بلیچینگ خانه و زمانی که قالب مخصوص یا بدون نسخه خوب قرار نگیرد، هیدروژن پراکساید روی قالب پخش شود یا اگر قالب طولانی‌تر از مدت مورد نظر استفاده شود، روی می‌دهد. دوز یکسانی که روی نوار بلیچینگ قرار دارد، ممکن است از پخش شدن ژل اضافی پیشگیری کند و تماس مستقیم آن با سطح دندان می‌تواند تماس ژل با بافت لثه را کاهش دهد. وقتی غلظت بالایی از هیدروژن پراکساید استفاده شود، همانطور که در مطب مصرف میشود، اقدامات محافظتی و پوشش‌دهی بافت لثه باید برای جلوگیری از صدمه در هنگام بلیچینگ انجام شود.
عوارض جانبی دیگر
سردرد، درد TMJ (اختلال مفصل گیجگاهی فکی)، گلودرد، درد معده، فرسایش دندان، آسیب به مغز دندان (پالپ) و افزایش حساسیت به دمینرالیزاسیون مرتبط با بلیچینگ دندان گزارش شده است. استحکام مواد ترمیم کننده دندان پس از بلیچینگ در شرایط آزمایشگاهی مورد مطالعه قرار گرفته و نشان داده است که امکان ایجاد تأثیر منفی وجود دارد.
هزینه روش‌های بلیچینگ
هزینه بلیچینگ به تجربه و مهارت دندانپزشک، مقدار مواد استفاده شده، پیچیدگی شرایط شما و مکان جغرافیایی مطب بستگی دارد. با این حال، باید متوجه هزینه‌های قبل و بعد از درمان باشید. لازم به ذکر است که هزینه این درمان ممکن است تحت پوشش بیمه درمان قرار نگیرد. با این حال، برخی دندانپزشکان برخی بسته‌های مالی را به بیماران پیشنهاد می‌دهند. در این صورت، حتما سوال بپرسید.
سوالات پر تکرار
آیا بلیچینگ دندان دردناک یا آزاردهنده است؟
مطمئن باشید این درمان، درد و آزردگی ندارد. اکثر بیماران در طی درمان، معمولا به موسیقی گوش می‌دهند، فیلم می‌بینند یا می‌خوابند. بنابراین، معمولا اکثر بیماران در طی درمان بسیار راحت هستند.
آیا بلیچینگ دندان‌ها دائمی هستند؟
بعد از بلیچینگ، دندان ها به تدریج تغییر رنگ می دهند. بسته به دفعات مصرف نوشیدنی های رنگی (چای، قهوه، نوشابه و غیره) و سیگار کشیدن، تغییر رنگ در طی 6 ماه تا 1 سال روی می دهد. زمانی که بلیچینگ هر 4 تا 6 ماه و در 1 تا 2 جلسه تکرار شود، دائمی می گردد.
در هنگامی که بلیچینگ انجام می دهیم، چه چیزی را از نباید فراموش کنیم؟
در طی 2 روز بعد از بلیچینگ، مایعات رنگی مانند چای، قهوه و نوشابه و مصرف تنباکو قطعا باید متوقف گردد. وگرنه این فرایند تاثیرات منفی خواهد داشت و تغییر رنگ دندان ها بیشتر می شود.
آیا بلیچینگ به دندان‌ها آسیب می‌زند؟
مادامی که این درمان توسط دندانپزشک انجام شود، بلیچینگ دندان کاملا بی ضرر می باشد.
آیا بلیچینگ برای دندان خوب است؟
هرچند بلیچینگ دندان ها بی خطر در نظر گرفته می شود، اما ممکن است برخی عوارض جانبی مانند حساسیت دندانی به وجود بیایند. دندان ها ممکن است بعداز بلیچینگ حساس تر شوند. ممکن است این حساسیت را در جلسه اول یا دوم داشته باشد و ممکن است با گذر زمان رفع گردد.
آیا دندان‌های زرد، سفید می‌شوند؟
زردی دندان ها اغلب می تواند با بلیچینگ دندان رفع شود. دندانپزشکان درمان های پیشرفته ای را به بیماران پیشنهاد می دهند که به طور موثر و کارآمد دندان ها را سفید کنند. بعد از درمان، شما لبخندی خیره کننده دارید که تا ده درجه روشن تر شده است.
آیا یک فرد 70 ساله می‌تواند بلیچینگ انجام دهد؟
انجام درمان های دندانپزشکی برای بزرگسالان نشان می دهد که بلیچینگ دندان را می توان در هر سنی در بزرگسالی انجام داد. محصولات بلیچینگ دندان لکه ها را از بین برده و مینای دندان را روشن تر می کند. مقرون به صرفه هستند و راه حلی آسان برای مشکل زردی دندان در سنین بالا می باشد.
